Космос физикасы

Физика

10- класс

Тема:

Деформация.

Серпилгичтүү жана калдыктуу деформациялар

Сабактын жүрүшүндө:

• деформация жана анын түрлөрү менен таанышасыңар;
• серпилгичтүү жана серпилгичсиз деформациянын негизги айырмачылыгын көрөсүңөр;
• ийилүү деформациясындагы нейтралдуу катмардын турмуштагы маанисин билесиңер .

Негизги түшүнүктөр:

• деформация;
• созулуу деформациясы;
• жылышуу деформациясы;
• толгонуу же буралуу деформациясы;
• ийилүү деформациясы;
• серпилгичтүү жана серпилгичсиз деформация.

Деформация

Деформация

Катуу нерселердин негизги касиети – ал өз формасын жана көлөмүн сактайт( ага башка нерсе таасир эткенге чейин ).

Деформация

Күчтүн таасири астында нерсенин формасынын, көлөмүнүн өзгөрүшү деформация деп аталат.

« Деформация » латын сөзү, которгондо « четтөө, бурмалоо, өзгөргөн » дегенди түшүндүрөт.

Деформация

Деформациянын чоңдугу көз каранды:

нерсенин өлчөмүнө;

күч жумшалган орунга;

күчтүн багытына;

нерсе жасалган материалга;

Деформация

Деформация

Калыбына келүүчү

Калыбына келбөөчү

Нерсеге жумшалган күчтү алып салгандан кийин калдыктуу ( пластикалуу ) деформациянын алгачкы белгилери пайда болгон эң кичине чыңалуу серпилгичтүүлүк чеги деп аталат.

Серпилгичтүү

Серпилгичсиз (пластикалуу)

Деформация

Бирдик бетке туура келген күчтүн чоңдугу механикалык чыңалуу же жөн эле чыңалуу деп аталат

СУРОО:

Мыкты балка менен урганда ал ийилип, деформацияланды. Бирок ал мыкты түздөп, баштапкы абалына келтирди. Бул учурда кандай деформация орун алды?

Пластикалуу

2

Серпилгичтүү

1

Серпилгичтүү деформациянын түрлөрү

Деформация

Ийилүү

Толгонуу

Кысылуу

Жылышуу

Созулуу

ВИДЕОТАСМА

Деформациянын түрлөрү

Созулуу жана кысылуу деформациясы

Жылышуу деформациясы

Толгонуу же буралуу деформациясы

Ийилүү деформациясы

Нейтралдуу катмар

СУРОО:

Бураманы ачкыч менен буроо процессинде кайсы деформациянын түрүн байкоого болот?

Толгонуу

2

Созулуу

1

Жылышуу

4

Кысылуу

3

СУРОО:

Автомобилдин рессорлорундагы деформация деформациянын кайсы түрүнө кирет ?

Кысылуу

2

Созулуу

1

Жылышуу

4

Ийилүү

3

Жыйынтыктоо:

1

Деформация;

2

Деформациянын түрлөрү;

3

Турмуштагы, техникадагы деформация.