Просмотр содержимого документа
«Кыргызстан Кокон хандыгынын мезгилинде»
Алайчы уулу Саит атындагы инновациялык орто мектеби
| Предмет: Кыргызстан тарыхы | 10-класс |
| Текшерген ОББ: Азимова Бактыг\л | К\н\: |
| Мугалим: Кожоев Абдималик |
|
Сабактын темасы: Кыргызстан Кокон хандыгынын мезгилинде.
Сабактын максаты: Кокон хандыгынын пайда болушу жана ън\г\ш\,кыргыздардын ага каршы кътър\л\ш\ жън\ндъ окуп \йрън\шът.
Сабактын милдеттери:
| Таанып бил\\ч\л\к(когнитивдик) Кокон хандыгынын пайда болушу жана ън\г\ш\н окуп билишет. | Ишмерд\\л\к(ън\кт\р\\ч\) Карта менен иштъъ жъндъмд\\л\ктър\ артат,ъз оюн далилд\\ айта бил\\гъ машыгышат жана алган билимдерин практикада колдоно алышат. | Баалуулук(тарбиялык) Окуучулар бирин-бири укканга,топто,жупта иштъъгъ, тарбияланышат. |
Негизги компетентт\\л\к:
| Маалыматтык | Социалдык-коммуникативдик | Ъз алдынча уюштуруу жана къйгъйлърд\ чеч\\ |
| Саясий башкаруу системасы жън\ндъ окуу китебинен жаны маалымат алышат. | Интернет булактарынан ъз алдынча жаны маалыматтарды табууга кън\г\шът. | Окуучулар Н\з\п бий боюнча ъз алдынча ырларды жазып,ой толгоп с\ръттърд\ тартышат. |
|
|
|
|
Предметтик компетентт\\л\к:
| Тарыхый сабаттуулук компетенциясы | Этномаданий компетенциясы | Социалдык-инсандык компетенциясы |
| Кыргыз элинин Кокон хандыгына каршы кътър\л\ш\н окушат. | Алардын жашоо турмушун изилдъън\н зарылдыгы жън\ндъ ой ж\г\рт\шът. | Кокон элинин жашоосу менен кыргыздарды бири-бири менен байланыштырат. |
Сабактын тиби: Аралаш сабак.
Усулдар : Салттык
Ресурстар: Окуу китеби,с\ръттър,компьютер,интер.доска
Сабактын с\ръттъл\ш\:
| Этап | Убакыт | Мугалимдин иш аракети | Окуучунун иш аракети |
| Уюштуруу | 3 мин | Саламдашат. Жагымдуу маанай т\зът(логикалык суроо) Сабактын жабдылышын карайт. | Саламдашат.жагымдуу маанайда сабакка киришет.Окуу куралдарын толуктап сабакка киришет. |
| Уй тапшырмасын текшеруу |
12 мин | /йгъ берилген тапшырманы тешер\\ \ч\н интерактивд\\ доскага берилген тапшырма боюнча тест т\р\ндъ чагылдырып берет. Окуучулардын иштеген тапшырмасын ар бир жуптун дептерин бири-бири менен алмаштыртып тешертет.Туура жообун доскагаберет.Алган баллдарына жараша окуучуларды карточка менен баалап алат. | /й тапшырмасын интерактивд\\ доскага кърсът\лгън тестти ар бир окуучу ъз алдынча иштешет. Тапшырманы аткарып б\ткън соё ар бир жуп бири-бири менен дептерин алмашып текшеришет жана белгиленген суроого жараша доскага карата балл коюшат. Тапшырманы жакшы белгилегендер карточкаларды алышат. |
| Жаны теманы тушундуруу |
20 мин | 1.Кокон хандыгынын негиздъъч\с\ Шахрух бий. 2.1709-1800-жж.Кокон хандыгынын т\птъл\ш\. 3.Кыргыздардын хандыкка каршы кътър\л\ш\. 4.Кокон хандыгындагы ичара чыр-чатактар. 5.Тайлак,Табылды баатырлар,Н\з\п бий,Мусулманкулдарга слайддан кърсът\п,токтолот. | Окуучулар ой ж\г\рт\п жооп беришет.Т\рд\\ жоопторду айтышат.Кайсы жооп туура экендигине ъздър\ ынанышат.Жаёы теманы берилген слайддан къё\л бъл\п угушат. |
| Бышыктоо |
4 мин | Суроолор берилет.Жаёы теманы бышыктоо \ч\н 3 топко бирден плакат берет,Окуучулар ага Акбото бий,Н\з\п бий жана Тайлак баатыр болуп бъл\н\п алар жън\ндъ жазышат. | Жооп беришет.1-топ Акбото бий,2-топ Н\з\п бий,3-топ Тайлак баатырга м\нъздъмъ берип,алар боюнча класстер,диаграммаларды т\з\шът.Доскага чыгып аткарган иштерин презентация кылышат. |
| Баалоо |
4 мин | Китептен тапшырма берет.Окуучуларды жыйнаган карточкаларына жараша баалайт. | /йгъ берилген тапшырманы жазып,карточкаларына жараша бааланышат. |
Жаёы тема:
Кокон хандыгынын Кыргызстанды каратып алышы
Кокон мамлекетинин саясий-административдик жактан андан ары өнүгүүсү менен өз алдынча ички-тышкы саясат чыналган. Фергана өрөөнүнүн экономикалык абалы бекемделген. Кокон хандыгы Фергана өрөөнүнөн сырткары жактарды караткан. 31842—1876-жж. Кокон мамлекетиндеги социалдык - саясий кризистердин курчушу жана хандыктын кулашы. Бул мезгилде социалдык, феодалдык жамааттар аралык карама-каршылыктардын өсүшү, мамлекеттик тузулуштун толук реформацияланбагандыгы, борбордук бийликтин феодалдык эзуусунун күчөшү саясий кризистерге, жарандык кагылыштарга, көтөрүлүштөргө алып келген. 1873-1876-жж. элдик кыймыл Кокон мамлекетин биротоло кулаткан. Фергана өрөөнүн орус колонизаторлорунун каратып алышына ьңгайлуу шарт түзүлгөн. 1741-1750-жж. Фергана өрөөнүнө калмактар бир нече жолу басып киришкен. Ушундай тышкы коркунучтун мезгилинде Кокон - Кыргыз союзу түзүлгөн. Кокон бийи Абдукарим, Оро-Төбөнүн акими Фазыл бий ферганалык кыргыздар жана кыпчактар менен бирдикте калмактарды Ферганадан кууп чыгышкан. Айыгышкан күрөш айрыкча Аксы тарапта болгон. Бул жерде кутлук сеиит уруусу калмактарга активдуу каршылык көрсөткөн. Фергана аймагынын Бухара хандыгынын карамагынан биротоло бөлүнүп чыгышы Ирдана бийдин (1751-1770-жж.) ишмердиги менен байланыштуу. 1754-ж. Бухара эмири Мухаммед-рахим, Кокон эгеси Ирдана бий жана кыргыздын кушчу уруусунун улугу Кубат бий тең укуктуу тектүү шериктер катары Тебеге чогуу жортуул уюштурушкан.
Кубат бий Гиссардын беги Мухаммед Эминбии айла-амал салып алардын ортосуна от жагат. Айлакер бектин көксөгөн максаты ишке ашып, көп өтпөй шериктер бири-биринен кол үзүп, туш тарапка кетишет. Ошол кезде кушчу уруусунун журту Анжияндын айланасындагы, кенири өрөөндү кучагына алган. Ирдана менен мамилени үзгөн соң Кубат бий өз алдынча элдин улугу, мырзалардын чыгааны катарында ак тоолук кожолор тарабында Кашкардагы саясий окуяларга катышат. Кубат бийдин кушчуларды дале болсо бийлеп тургандыгы тууралуу акыркы маалыматтар 1785-ж. таандык. XIX к. 40-жж. кыргыздардын көз каранды эместик үчүн кыймылы күч алып, кеңири аймакты кучагына алган. Ысык-Көл өрөөнүндөгү кыргыздар көтөрүлүш чыгарып, Каракол, Барскоон, Коңур-Өлөң чептеринен кокондук сарбаздарды кууп чыгышкан. Нарын аймагында Табылды баатыр жетектеген элдик кыймыл эки жылга созулуп, кокондук төрөлөрдү көптөгөн жоготууларга дуушар кылган.
Бышыктоо: 1)Кокон хандыгы кандайча пайда болгон?
2)Ън\г\ш\ндъ канча баскычты ъткън?
3)Кубат бий жана Ажы бий тууралуу айтып бергиле?
4)Кыргыздар Кокон хандыгынын баскынчы саясатына кандай к\ръшкън?
5)Тайлак баатыр,Табылды баатыр ким болгон?
6)Кокон хандыгынын алсырашынын себептери кайсылар?
Жыйынтыктоо: Активд\\ катышкан окуучулар алган карточкаларына жараша бааланышат.
/йгъ тапшырма: § 22-23 окуп кел\\.
27 515
974 
