5 нче сыйныфның рус төркеме өчен туган телдән (татар теленнән)
арадаш аттестация материалларына
аңлатма язуы
Сыйныф: 5 нче
Чыганак: Р.З.Хәйдәрова, Г.М.Әхмәтҗанова. “Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы”.- Яр Чаллы, 2014.
| Максат һәм бурычлар
| Максат: ел буена алган белемнәрне, планлаштырылган нәтиҗәләргә ирешү дәрәҗәсен тикшерү.
Планлаштырылган нәтиҗәләр:
предмет нәтиҗәләре: сүзлек запасын куллана белү, сүзләрне тартым белән төрләндерә һәм тиешле кушымчаларны куя белү; логик фикер йөртү, язма сөйләм күнекмәләрен тикшерү; сүзләргә транскрипция ясый белү. . Метапредмет нәтиҗәләре: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру; уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү. |
Язма контроль эш биремнәрен башкару
| Биремнәр номеры | Предмет нәтиҗәләре һәм универсаль уку гамәлләре |
| предмет | танып -белү | регулятив |
| 1 | Сүзләргә транскрипция ясау. | Эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү. | Эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү. Уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү. |
| 2 | Бирелгән сүзне тартым белән төрләндерү. | Объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен, уртак билгеләрне билгеләү. | Эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү. Уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү. |
| 3 | Җөмләдәге фигыльләрне билгеле үткән заман хикәя фигыльләргә үзгәртеп язу. | Эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү. | Эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү. Уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү. |
| 4 | Тәрҗемә күнегүләрен башкару. | Фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу. | Эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү. Уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү. |
| 5 | Сүзнең логик парын сайлап язу. | Объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен, уртак билгеләрне билгеләү. | Эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү. Уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү. |
| 6 | На соревнованиях твой друг занял первое место. Какой комплимент ты ему скажешь? – Дөрес итеп әйтү белү. | Иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү. | Эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү. Уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү. |
| 7 | Минемчә, синеңчә кереш сүзләре белән җөмләләр төзү.
| Фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу. | Эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү. Уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү. |
| 8 | Җөмләләрдән исемнәрне табу, килешләрен, тартымын билгеләү. . | Фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерли белү.
| Эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү. Уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү. |
| № | Характеристика | Аңлатма |
| 1 | Фән | Татар теле |
| 2 | Үткәрү формасы | Тест биремнәре |
| 3 | Бирелгән вакыт | 45 мин (1 дәрес ) |
| 4 | Контроль – үлчәү материалы | Биремнәр ел дәвамында үзләштерелергә тиешле грамматик материалны үз эченә ала. Сораулар “Ялгызлык һәм уртаклык исемнәр”, “Исемнәрнең тартым белән төрләнеше”, “Билгеле үткән заман хикәя фигыль”, “Кереш сүзләр” кебек темаларга нигезләнеп төзелде. Арадаш аттестация материалы авырлыгы төрле дәрәҗәдәге биремнәрдән тупланган, 3 вариантта төзелгән. |
| | Вариантлылык | 3 вариант |
| 6 | Бәяләү системасы | Югары дәрәҗә - “Укучыга күнекмәләргә ия булу мөмкинлеге бирелә” бүлеге буенча планлаштырылган нәтиҗәләр бәяләнми. База дәрәҗәсе – “Укучы өйрәнәчәк” бүлеге буенча планлаштырылган нәтиҗәләр түбәндәгечә бәяләнә: “5” ле - 80% -100% 16-20 балл “4”ле - 60%-79% 12-15 балл “3” ле - 40%-59% 8 -11 балл “2” ле куела - 40% түбән булса, 7 баллдан кимрәк. |
| 7 |
Чыганак: | Р.З.Хәйдәрова, Г.М.Әхмәтҗанова “Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы”, Яр Чаллы, 2014 (биремнәр өлешчә генә кулланылды). Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы (1 — 11 нче сыйныфлар). Төзүче-авторлар: Р.З. Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева. – Казан, 2014. |
| 8 | УМК | “Рус телле балаларга татар телен һәм әдәбиятын коммуникатив технология нигезендә укыту программасы” 1-11 сыйныфлар. (Төзүче авторлар: Р.З.Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева). Казан: Татар китап нәшрияты, 2011. “Рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүчеләр өчен)” 5 нче сыйныф (авторлары: Р.З.Хәйдарова, Г.М.Әхмәтҗанова. Казан: “Татармультфильм” нәшрияты, 2014) |
Биремнәр
1 вариант
Планлаштырылган нәтиҗә:
База дәрәҗәсе – “Укучы өйрәнәчәк” бүлеге буенча биремнәр:
Кайсы сүзнең транскрипциясе дөрес?
Дәрес , 2)сәгать, 3) кечкенә, 4) ярдәм, 5) юлдаш
[ дәрес], 2) [сәгъәт], 3) [кечкэнә], 4) [яәрдәм], 5) [юлдаш]
Дөрес тартым кушымчасы ялганган сүзне табыгыз.
1)Минем этең,
2) синең этең,
3) безнең этегез.
Билгеле үткән заман хикәя фигыльне табыгыз.
1) Бүген укучылар Җиңү бәйрәменә әзерләнәләр.
2) Әни эштән кайта.
3) Син урамда дустың белән очраштың.
Дөрес тәрҗемәне табыгыз. Мәктәп алдында кибет бар.
Около школы есть магазин.
За школой есть магазин.
Перед щколой есть магазин.
Дөрес логик парны билгеләгез.
Елга ага
Урман ? укый
Таһир шаулый
Вместо точек выберите нужный глагол. Син урамда ... яратасың
1) карарга;
2) уйнарга;
3) бара;
Найди ошибку.
1) Мин юдым;
2) Син юдысың;
3) Син юдың;.
Выберите нужное слово.
... күлмәгең бик матур
1) минем;
2) синең;
3) аның.
Ничәшәр? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт.
икәү, алтышар, бер
икешәр, өчешәр, җидешәр
ун, дүртешәр,алты
10. Бу сүзләрне кем язган?
И туган тел, и матур тел,
Әткәм әнкәмнең теле.
Дөньяда күп нәрсә белдем,
Син туган тел аркылы.
1) М.Җәлил
2) Г.Тукай
3) Г.Кутуй
11. Кемнең? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт.
1) апага, әнинең, энемне
2) бабайның , әбинең, укучының
3) гаиләдән, чәчәкнең, кызның
12. Кемгә? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт
1) минем апама, аның мәктәбен
2) минем әниемә, сезнең әтиегез
3)минем әбиемә, синең апаңа
13. Тиешле сүзләр рәтен билгелә. Аш бүлмәсендә....., ...... бар.
1) суыткыч, газ плитәсе
2) кәнәфи, китап киштәсе
3) тузан суырткыч, телевизор.
14. Нишләргә? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт.
1) ашарга, юа, җыярга
2) кияргә, эчәргә, себерергә
3) үтүкләргә, юам, керергә.
15. Бәйлек сүзләр рәтен күрсәт
1) астында, өстендә, артында
2) каршында, мәктәп, белән
3 ) янында, арасында, гаилә.
Югары дәрәҗә - “Укучыга күнекмәләргә ия булу мөмкинлеге бирелә” бүлеге буенча биремнәр:
1.На соревнованиях твой друг занял первое место. Какой комплимент ты ему скажешь?
Дустым, син булдыргансың. Афәрин.
Син иртәгә ярышка барасыңмы?
Бүген ул җиңде.
2.Дөрес килеш кушымчасы алган сүзләрне сайлап ал.
Минем ...... бар. Аның исеме – Акбай. Мин ..... бик яратам. Ул башка малайларны яратмый, мине генә ярата. Мин .... ашарга бирәм, уйнарга алып чыгам. Минем– ...... ишегалдында иң матур эт.
Этем, этемнән, этемне. этемә, этемне, эттән, этем, эткә
Көтелгән җаваплар:
1. Кайсы сүзнең транскрипциясе дөрес? [дәрэс], [сәгъәт], [кэчкэнә], [йәрдәм], [йулдаш]
2. Дөрес тартым кушымчасы ялганган сүзне табыгыз. синең этең,
3. Билгеле үткән заман хикәя фигыльне табыгыз.
3) Син урамда дустың белән очраштың.
4. Дөрес тәрҗемәне табыгыз. Мәктәп алдында кибет бар.
1)Перед щколой есть магазин.
5. Дөрес логик парны билгеләгез. Елга ага.
6.Вместо точек выберите нужный глагол.
Син урамда ... яратасың б) уйнарга
7.Выберите нужное слово. ... күлмәгең бик матур ; 2) синең;
8.Ничәшәр? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт. 2) икешәр, өчешәр, җидешәр
9. Бу сүзләрне кем язган? 2) Г.Тукай
11. Кемнең? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт. 2) бабайның , әбинең, укучының
12. Кемгә? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт 3)минем әбиемә, синең апаңа
13. Тиешле сүзләр рәтен билгелә. Аш бүлмәсендә....., ...... бар. 1) суыткыч, газ плитәсе
14. Нишләргә? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт. 2) кияргә, эчәргә, себерергә
15. Бәйлек сүзләр рәтен күрсәт. 1) астында, өстендә, артында
Югары дәрәҗә - “Укучыга күнекмәләргә ия булу мөмкинлеге бирелә” бүлеге буенча биремнәр:
На соревнованиях твой друг занял первое место. Какой комплимент ты ему скажешь? Дустым, син булдыргансың. Афәрин.
Дөрес килеш кушымчасы алган сүзләрне сайлап ал. этем этемне этемә этемне этем.
2 вариант
База дәрәҗәсе – “Укучы өйрәнәчәк” бүлеге буенча биремнәр:
Кайсы сүзнең транскрипциясе дөрес?
Дәрес , 2) сәгать, 3) кечкенә, 4) ярдәм, 5) юлдаш
[ дәрес], 2) [сәгәт], 3) [кэчкэнә], 4) [яәрдәм], 5) [юлдаш]
Дөрес тартым кушымчасы ялганган сүзне табыгыз.
1)Минем этең,
2) синең этегез,
3) безнең этебез.
Билгеле үткән заман хикәя фигыльне табыгыз.
1) Бүген укучылар Җиңү бәйрәменә әзерләнәләр.
2) Әни эштән кайтты.
3) Син урамда дустың белән очрашасың.
Дөрес тәрҗемәне табыгыз. Мәктәп алдында кибет бар.
1)Около школы есть магазин.
2)За школой есть магазин.
3)Перед щколой есть магазин.
5.Дөрес логик парны билгеләгез.
1)Елга ага
2)Урман ? яза
3)Таһир укый
6. Вместо точек выберите нужный глагол. Син кино... яратасың
1) карарга;
2) уйнарга;
3) бара;
7.Найди ошибку.
1) Мин юдык;
2) Син юдың;
3) Син юдың;.
8.Выберите нужное слово.
... күлмәгем бик матур
1) минем;
2) синең;
3) аның.
9.Ничәшәр? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт.
1) икешәр, алтышар, берәр
2)икешәр, өчешәр, җиде
3)ун, дүртешәр,алты
10. Бу сүзләрне кем язган?
И туган тел, и матур тел,
Әткәм әнкәмнең теле.
Дөньяда күп нәрсә белдем,
Син туган тел аркылы.
1) М.Җәлил
2) Г.Тукай
3) Г.Кутуй
11. Кемгә? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт.
1) апага, әнигә, әтигә
2) бабайның , әбинең, укучының
3) гаиләдән, чәчәкнең, кызның
12. Кемнән? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт
1) минем апама, аның мәктәбен
2) минем әниемә, сезнең әтиегез
3)минем әбиемнән, синең апаңнан
13. Тиешле сүзләр рәтен билгелә. Залда ...... бар.
1) суыткыч, газ плитәсе
2) кәнәфи, китап киштәсе
3) тузан суырткыч, телевизор.
14. Нишләргә? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт.
1) ашарга, юарга, җыярга
2) кияргә, эчәргә, себер
3) үтүкләргә, юам, керергә.
15. Бәйлек сүзләр рәтен күрсәт
1) астында, өстендә, артында
2) каршында, мәктәп, белән
3) янында, арасында, гаилә.
Югары дәрәҗә - “Укучыга күнекмәләргә ия булу мөмкинлеге бирелә” бүлеге буенча биремнәр:
1. На соревнованиях твой друг занял первое место. Какой комплимент ты ему скажешь?
Дустым, син булдыргансың. Афәрин.
2)Син иртәгә ярышка барасыңмы?
3)Бүген ул җиңде.
2. Дөрес килеш кушымчасы алган сүзләрне сайлап ал.
Минем ...... бар. Аның исеме – Акбай. Мин ..... бик яратам. Ул башка малайларны яратмый, мине генә ярата. Мин .... ашарга бирәм, уйнарга алып чыгам. Минем– ...... ишегалдында иң матур эт.
Этем, этемнән, этемне. этемә, этемне, эттән, этем, эткә
Көтелгән җаваплар.
2 вариант
База дәрәҗәсе – “Укучы өйрәнәчәк” бүлеге буенча биремнәр:
Кайсы сүзнең транскрипциясе дөрес? [кэчкэнә]
Дөрес тартым кушымчасы ялганган сүзне табыгыз. безнең этебез.
3.Билгеле үткән заман хикәя фигыльне табыгыз. 2) Әни эштән кайтты.
4.Дөрес тәрҗемәне табыгыз. Мәктәп алдында кибет бар. 3)Перед щколой есть магазин.
5.Дөрес логик парны билгеләгез. 3)Таһир укый
6.Вместо точек выберите нужный глагол.
Син кино... яратасың 1) карарга
7.Найди ошибку. 1) Мин юдык;
8.Выберите нужное слово.
... күлмәгем бик матур 1) минем;
9. Ничәшәр? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт.1) икешәр, алтышар, берәр
10. Бу сүзләрне кем язган?
И туган тел, и матур тел,
Әткәм әнкәмнең теле.
Дөньяда күп нәрсә белдем,
Син туган тел аркылы.2) Г.Тукай
11. Кемгә? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт. 1) апага, әнигә, әтигә
12. Кемнән? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт. 3)минем әбиемнән, синең апаңнан
13. Тиешле сүзләр рәтен билгелә. Залда ...... бар. 2) кәнәфи, китап киштәсе
14. Нишләргә? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт. 1) ашарга, юарга, җыярга
15. Бәйлек сүзләр рәтен күрсәт.1) астында, өстендә, артында
Югары дәрәҗә - “Укучыга күнекмәләргә ия булу мөмкинлеге бирелә” бүлеге буенча биремнәр:
1. На соревнованиях твой друг занял первое место. Какой комплимент ты ему скажешь? 1)Дустым, син булдыргансың. Афәрин.
2. Дөрес килеш кушымчасы алган сүзләрне сайлап ал.
Этем, этемне, этемә, этемне, этем
3 вариант
База дәрәҗәсе – “Укучы өйрәнәчәк” бүлеге буенча биремнәр:
1.Кайсы сүзнең транскрипциясе дөрес?
Дәрес , 2) сәгать, 3) кечкенә, 4) ярдәм, 5) юлдаш
[ дәрес], 2) [сәгъәть], 3) [кечкэнә], 4) [йәрдәм], 5) [юлдаш]
2.Дөрес тартым кушымчасы ялганган сүзне табыгыз.
Минем этем,
синең эте,
безнең этегез.
3.Билгеле үткән заман хикәя фигыльне табыгыз.
1) Бүген укучылар Җиңү бәйрәменә әзерләнделәр.
2) Әни эштән кайта.
3) Син урамда дустың белән очрашасың.
4.Дөрес тәрҗемәне табыгыз. Мәктәп алдында кибет бар.
Около школы есть магазин.
За школой есть магазин.
Перед щколой есть магазин.
5.Дөрес логик парны билгеләгез.
1)Елга укый
2)Урман ? ага
3)Таһир ашый
6.Вместо точек выберите нужный глагол.
Син урамда ... яратасың
1) карарга;
2) уйнарга;
3) бара;
7.Найди ошибку.
1) Мин юабыз;
2) Син юдың;
3) Ул юды;.
8.Выберите нужное слово.
... күлмәге бик матур
1) минем;
2) синең;
3) аның.
9.Ничәшәр? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт.
1) икәү, алтышар, бер
2)икешәр, өчешәр, җидешәр
3)ун, дүртешәр,алты
10. Бу сүзләрне кем язган?
И туган тел, и матур тел,
Әткәм әнкәмнең теле.
Дөньяда күп нәрсә белдем,
Син туган тел аркылы.
1) М.Җәлил
2) Г.Тукай
3) Г.Кутуй
11. Кемнең? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт.
1) апага, әнинең, энемне
2) бабайның , әбинең, укучының
3) гаиләдән, чәчәкнең, кызның
12. Кемгә? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт
1) минем апама, аның мәктәбен
2) минем әниемә, сезнең әтиегез
3)минем әбиемә, синең апаңа
13. Тиешле сүзләр рәтен билгелә. Аш бүлмәсендә....., ...... бар.
1) суыткыч, газ плитәсе
2) кәнәфи, китап киштәсе
3) тузан суырткыч, телевизор.
14. Нишләргә? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт.
1) ашарга, юа, җыярга
2) кияргә, эчәргә, себерергә
3) үтүкләргә, юам, керергә.
15. Бәйлек сүзләр рәтен күрсәт
1) астында, өстендә, артында
2) каршында, мәктәп, белән
3 ) янында, арасында, гаилә.
Югары дәрәҗә - “Укучыга күнекмәләргә ия булу мөмкинлеге бирелә” бүлеге буенча биремнәр:
На соревнованиях твой друг занял первое место. Какой комплимент ты ему скажешь?
Дустым, син булдыргансың. Афәрин.
Син иртәгә ярышка барасыңмы?
Бүген ул җиңде.
Дөрес килеш кушымчасы алган сүзләрне сайлап ал.
Минем ...... бар. Аның исеме – Акбай. Мин ..... бик яратам. Ул башка малайларны яратмый, мине генә ярата. Мин .... ашарга бирәм, уйнарга алып чыгам. Минем– ...... ишегалдында иң матур эт.
Этем, этемнән, этемне. этемә, этемне, эттән, этем, эткә
Көтелгән җаваплар.
База дәрәҗәсе – “Укучы өйрәнәчәк” бүлеге буенча биремнәр:
1.Кайсы сүзнең транскрипциясе дөрес?4) [йәрдәм]
2.Дөрес тартым кушымчасы ялганган сүзне табыгыз. 1)Минем этем,
3.Билгеле үткән заман хикәя фигыльне табыгыз. 1) Бүген укучылар Җиңү бәйрәменә әзерләнделәр.
4.Дөрес тәрҗемәне табыгыз. 3) Перед щколой есть магазин.
5.Дөрес логик парны билгеләгез.3)Таһир ашый
6.Вместо точек выберите нужный глагол. 2) уйнарга.
7.Найди ошибку.1) Мин юабыз;
8.Выберите нужное слово. 3) аның.
9.Ничәшәр? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт.2)икешәр, өчешәр, җидешәр
10. Бу сүзләрне кем язган?2) Г.Тукай
11. Кемнең? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт.2) бабайның , әбинең, укучының
12. Кемгә? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт3)минем әбиемә, синең апаңа
13. Тиешле сүзләр рәтен билгелә. 2) кәнәфи, китап киштәсе
14. Нишләргә? соравына җавап булган сүзләр рәтен күрсәт.2) кияргә, эчәргә, себерергә
15. Бәйлек сүзләр рәтен күрсәт. 1) астында, өстендә, артында
Югары дәрәҗә - “Укучыга күнекмәләргә ия булу мөмкинлеге бирелә” бүлеге буенча биремнәр:
На соревнованиях твой друг занял первое место. Какой комплимент ты ему скажешь? 1) Дустым, син булдыргансың. Афәрин.
Дөрес килеш кушымчасы алган сүзләрне сайлап ал.
Этем, этемне. этемә, этемне, этем.
519
96 455 
