"Къыталар боюнджа сеяхат"

№

Дерс къысмы, вакъыт

Оджанынъ фаалиети

Талебелернинъ фаалиети

1

Тешкилий къысмы

(30сание)

- Селям алейкум, талебелер, меним адым Ленура Нежутуллаевна. Бугунь мен сизде этрафтаки алем дерсни алып бараджам.

- Лютфен, турынъыз, бутюн къасевет ве эеджан кетсин деп, учь кере буруннен нефес алынъыз ве агъызыныздан нефес чыкъарынъыз.

- Шимди исе сиз манъа, мен сизге, бири-биринъизге кулюнъиз ве дерсни башлаймыз.

Селямлашув.

Нефес алув гимнастикасы

Ишке дуйгъулы башланув.

2

Дрснинъ мевзусыны бельгилемек

(2дакъкъа)

- Бугюньки дерснинъ мевзусыны бильмек ичюн, тапмаджаларнынъ джевапларны тапмакъ керек. Джевапларны тапкъанда, сёзлернинъ тек биринджи сеслерине дикъкъат этинъиз (оджа тапмаджаларны окъуй ве биринджи арифлеринден дерс мевзусы тизиле).

Тапмаджалар (оджа ресимлерни косьтере):

1. Устю – ешиль, ёлакълы,

Ичи – къызыл ве татлы. (Къарпыз)

2. Керек олса – ёлгъа сала,

Керек олса – аякъ чала. (Ыргъакъ)

3. Пек айнеджи бу айван,

Кечмез тавукъ янындан.

Сап-сары тюсю онынъ.

Бильсенъ, котер къолуны. (Тильки)

4. Акъшам олса –корюнир,

Саба олса – джоюлыр. (Ай)

5. Устю сары,

Ичи экши. (Лимон)

6. Къышта пек чокъ юкълайым,

Адам ятса къокълайым,

Бал, къырмыскъа ашайым,

Орманларда яшайым. (Аюв)

7. Сыныфларда тура,

Талебе онынъ башында

Язып, окъуп отура. (Рале)

- Мевзумыз насыл? (балалар дерснинъ мевзусыны окъуйлар).

- Догъру! Биз къыталар акъкъыда лаф этеджемиз.

- Дерсте:

1.неге къыта дейлер биледженъиз;

2.дюньяда къач къыта бар;

3.харитада къыталарнынъ ерлешювини биледженъиз;

4.къыталарнынъ айванат алеминен таныш оладжанъыз.

Слайд №1

Балалар тапмаджаларнынъ джевапларыны тапайлар.

«Къыталар боюнджа сеяхат»

Слайд №2

3

Лугъат иши

- Балалар, дерс девамында сиз бойле сёзлерни эшитедженъиз:

Къыта – материк

Харита – карта

Сеяхат – путешествие

Аврасия – Евразия

Шималь – Север

Дженюп – юг

Къонуз – жук

Сахра - пустыня

Мемлекет – страна

Девлет – государство

(сёзлер тахтада язылгъанлар)

4

Биринджи менимсевге азырланув

(30 сание)

- Бакъынъыз, тахтада дюнья харитасы асылы.

- Бутюн къыталар океанларнен ювулгъаны ичюн, бугунь сиз денъиз сеяхатчылары оладжакъсынъыз.

- Ралелеринъизде гемиджилернинъ баш кийимлери бар. Башларынъызгъа бу кийимлерни кийинъиз де, шу гемиде сеяхаткъа чыкъайыкъ! (оджа геми ресимини косьтере)

Балалар баш кийимлерни киелер.

5

Янъы мевзуны огренмек

- Озь сеяхатымызны биз Аврасиядан башлайджакъмыз (оджа харита устюне къытанынъ адыны аса)

Аврасия – энъ балабан къыта. Оны эки къысымгъа больдилер – Авропа ве Асия. Бизим мемлекетимиз - Русие къытанынъ эки къысымында да ерлешкен.

Аврасияда сийрек расткельген ве дюнья къызыл китабына кирсетильген айванлар бар. Бу панда ве Амур къапланы (слайд - панда ве къаплан ресимлери косьтериле).

- Сизинъ огюнъизде къыталарнынъ шаблонлары ве мавы тюсте хариталар бар. Бу хариталар устюнде Аврасияны тапынъыз ве ерине къоюнъыз.

- Энди невбеттеки къыттагъа ёл тутамыз.

АВРАСИЯ

Слайд №3

Балалар шаблонларны ерлештирелер

6

Янъы мевзуны огренмек

- Балалар, биз Америкагъа якъынлашамыз (оджа харита устюне къытанынъ адыны аса)

«Америка» сёзю эки къытанынъ адында бар – Шималий Америка ве Дженюбий Америка.

- Шималий Америкада эки мемлекет ерлешкен – Канада ве АКъШ (Америка Къошма Штатлары). Бу къытада дюньяда энъ балабан тереклерни - секвойяларны расткетирмек мумкюн. Оларнынъ юксеклиги 100 метродан чокъ ве олар бир-эки бинъ йыл яшая билелер (слайд – секвойянынъ фотосы).

- Дженюбий Америкада дюньяда олгъан энъ балабан кобелек яшай. Бу Боз (куль тюсте) агриппа. Онынъ ачыкъ къанатларнынъ узунлыгъы 30см къадар. Даа Дженюбий Америкада энъ балабан къонъузны расткетирмек мумкюн – Одунджы (Дровосек) – титан. Онынъ беденнинъ узунлыгъы 18см-ге якъын. (слайд – кобелекнинъ ве къонъузнынъ фотолары).

Даа къайд этмек керек ки, Дженюбий Америка – энъ ягъмурлы къыта.

- Шаблонлар арасында Шималий ве Дженюбий Америкаларны тапып, хариталарнынъ устюне ерлештиринъиз.

АМЕРИКА

Слайд №4

Слайд №5

Балалар шаблонларны ерлештирелер

7

Раатлыкъ дакъкъасы

(1дакъкъа

30сание)

- Мен бираз ёрулдым. Келинъиз азчыкъ раатланайыкъ ве шенъленейик! (фонограмма «Гемиджи»). Беден тербиеси дерслеринде киби, гимнастика япайыкъ.

Слайд №6

Балалар музыканы динълеп, оджагъа бакъып, арекетлер япалар.

8

Янъы малюматны огренюв.

- Биз раатлангъанда, гемимиз къыта ялысына ялдап якъынлашты.

- Эгер сёзлерни догъру окъусанъыз, мында яшагъан айванларнынъ адларыны билерсинъиз.

- Къайсы къытада бойле айванларнен расткельмек мумкюн?

(Оджа харитагъа къыта адынынъ моделини такъа)

- Эльбет те, Африка озь айванат алеминен белли. Бу энъ сыджакъ къыта. Африкада дюньянынъ энъ узун озенлерден бири - Нил акъа. Даа анда Сахара деген энъ буюк сахра ерлешкен.

- Африканынъ шаблонны косьтеринъиз.

Слайд №7

Керкедан, филь, зебра, тимсах, зурафе, арслан

АФРИКА

Слайд №8

Талебелер шаблонны косьтерелер

9

Янъы малюматны огренюв.

- Ёлумызны энъ кучюк къытагъа девам этемиз.

- Онынъ мейданында бир девлет ерлешкен.

Бу энъ къуру къыта.

- Ана тили дерслеринде киби, берильген сёзге етишмеген созукъ арифлерни язынъыз ве ялдап кельген къытанынъ адыны огренинъиз.

(Оджа харитагъа къыта адынынъ моделини такъа).

- Аджайип айванлар кенгуру, коала ве маймунлар Австралияда яшайлар.

- Австралиянынъ шаблонны тапып косьтеринъиз.

Бир талебе такхтагъа чыкъып, созукъларны сёзге яза.

АВСТРАЛИЯ

Слайд №9

Талебелер шаблонны косьтерелер

10

Янъы малюматны огренюв.

- Ава бирден сувуды! Гъалиба, биз энъ сувукъ къытагъа якъынлашамыз. Бакъынъыз, мында не къадар къар ве буз бар.

- Бу насыл къыта? (Оджа харитагъа къыта адынынъ моделини такъа).

- Сиздже, бойле серт табиат шартларда насыл айванлар яша билелер?

Антарктиданынъ шаблонны тапып косьтеринъиз.

Слайд №10

АНТАРКТИДА

Тюлень, пингвин

Талебелер шаблонны косьтерелер.

11

Екюн чыкъарув.

Амелий иш.

- Бизим сеяхатымыз сонъуна келе. Эвге къайтмагъа вакъыт кельди.

- Насыл къытагъа ялдап кетеджемиз?

- Къайсы къытада биз яшаймыз?

- Не къадар къытаны зиярет эттик?

- Оларнынъ адлары не эди?

- Масанъызда харита ерлешкен. Къыта шаблонларны харитагъа япыштырынъыз.

- Энди сизде дюнья харитасы бар.

Слайд №11

Аврасиягъа

(6); Аврасия, Шималий Америка, Дженюбий Америка, Африка, Австралия, Антартида

Талебелер проектни беджерелер.

12

Эв вазифеси

- Истеген къыта акъкъында меракълы малюмат азырламакъ, анда яшагъан айваннынъ я да осюмликнинъ ресимини япмакъ.

13

Рефлексия

- Талебелер, масанъыз устюнде гемилер ята.

• Эгер дерсни бегенсенъиз – къырмызы ренкте,

• Эгер дерсни бегенмесенъиз – мавы ренкте олгъан гемини юкъары котеринъиз.

- Не ичюн бегендинъиз? Даа насыл суаллер къалды?

- Бизим сеяхатымыз сонъуна кельди. Бугунь сизнен чалышмагъа пек бегендим. Эпинъиз чокъ сагъ олунъыз!

Талебелер карточкаларны косьтерелер.