Математикалык сабаттуулук

МАТЕМАТИКАЛЫК САБАТТУУЛУКТУ 

МАМЛЕКЕТТИК СТАНДАРТКА ЫЛАЙЫК КАЛЫПТАНДЫРУУ

Бул фигураларга тиешелүү 3 жалпылыкты табыңыз? 

• Адамдын фигурасын чагылдырат.

2. Ар бири 10 фигурадан турат

3. Элементтердин арасында үч бурчтук,

тегерек, квадрат жана төрт бурчтуктар бар

Базарда помидорду 1 кг үчүн 2,75 z менен же кутуча менен 10 кг үчүн 22 зед төлөп сатып алууга болот. 

1.  Чекене килограммдан сатып алгандан көрө, кутусу менен дүңүчө помидор сатып алуу пайдалуу.  

Бул айтууну тастыктоочу  үчүн түшүндүрмө жазгыла? _________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Кээ бир адамдар үчүн, бир кутусу менен помидор сатып алуу туура эмес каржылык чечим болушу мүмкүн.

  Негиздегиле, эмне үчүн?  

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

?

Авто унаа чыгымы

Асан мырза  үй-бүлөлүк ууна сатып алуу үчүн кредиттик келишим түзөт. Насыя боюнча пайыздык чен белгиленген. Кредиттик төлөмдөр ай сайын жүргүзүлүшү керек. Мындан тышкары, унааны тейлөө үчүн зарыл болгон башка чыгашалар бар, мисалы, бензиндин баасы, оңдоо жана тейлөө.

СУРОО. Үй-бүлө унааны көп колдонсо, кээ бир чыгымдар көбөйүшү мүмкүн, бирок башка чыгымдар ошол эле бойдон калууда. Таблицадагы ар бир чыгаша категориясы үчүн "Көбөйөт" же "Өзгөрүүсүз калат" тиешелүүсүн белгилегиле. 

Чыгымдар 

Ай сайын насыя төлөмдөрү

Үй-бүлө унааны көп колдонсо, чыгымдын баасы кандай өзгөрөт?

Ошол бойдон 

Бензин керектөө

Өзгөрүүсүз калат

Оңдоо жана тейлөө

Көбөйөт же азаят

Өзгөрөт

Көбөйөт же азаят 

Өзгөрөт

МАТЕМАТИКАЛЫК САБАТТУУЛУК

• математиканын дүйнөдөгү ролун түшүнүү;
• конструктивдүү, негизделген ой жүгүртүү;
• зарыл болгон чечимдерди кабыл алуу,
• түшүнүктөрдү, процедураларды, фактыларды жана кубулуштарды сүрөттөө;

• интерпретациялоо;
• чечимдерин издөө;
• алдын ала божомолдоо;
• негиздөө ж.б.

МАТЕМАТИКАЛЫК САБАТТУУЛУК ТУРМУШТА

Реалдуу дүйнө

Математикалык дүйнө

МАТЕМАТИКАЛЫК САБАТТУУЛУКТУ БААЛООНУН МОДЕЛИ

БААЛОО

КОНТЕКСТТЕГИ

ЖЫЙЫНТЫК

ЧЕЧМЕЛӨӨ

КОЛДОНУУ

МАТЕМАТИКАЛЫК

ЖЫЙЫНТЫК

МАТЕМАТИКАЛЫК

КӨЙГӨЙ

ФОРМУЛИРОВКАЛОО

КОНТЕКСТТЕГИ

КӨЙГӨЙ

ТАПШЫРМАЛАРДЫН СТРУКТУРАСЫ

МАТЕМАТИКАЛЫК МАЗМУН

КОНТЕКСТ/

ТААНЫП-БИЛҮҮЧҮЛҮК ИШМЕРДҮҮЛҮК

КЫРДААЛ

К О Н Т Е К С Т

МАТЕМАТИКАЛЫК МАЗМУН

4

3

1

2

ӨЗГӨРМӨ ЖАНА КӨЗ КАРАНДЫЛЫК

БЕЛГИСИЗДИК ЖАНА БЕРИЛГЕН МААЛЫМАТТАР

МЕЙКИНДИК ЖАНА ФОРМА

Сан

АРИФМЕТИКА

ГЕОМЕТРИЯ

АЛГЕБРА

Когнитивдик процесстер (таанып-билүү ишмердүүлүк) 

Ой-жүгүртүү

Көйгөй/маселе 

Чечим

МАТЕМАТИКАЛЫК ОЙ ЖҮГҮРТҮҮ

колдонуу  

формулировкалоо

интерпретациялоо 

графикте көрсөтүү

сүрөттөө

КС колдонуу 

Натыйжаны чечмелөө  

диаграммасын түзүү

аныктоо

натыйжалуу жолду табуу  

тандоо

эсептөө

долбоорлоо

чечимдерди жазуу 

салыштыруу же баалоо

моделин түзүү

жөнөкөйлөтүү

...

...

КЫЗДАРДЫН БОЙУ

Класста 25 кыз бар. Алардын боюнун узундугу  130 см.

1-Суроо:  Кыздардын орточо боюн кантип эсептөө керектигин түшүндүргүлө

Тапшырманын мунөздөмөсү

Сүрөттөө 

  Берилиштер топтомунун орточо маанисин эсептөө үчүн алгоритмди колдонуу

Математикалык мазмун

  Контекст

Аныксыздык жана берилиштер

  Илимий

Когнитивдик процесс 

Колдонуу

Жообу:    Жооп толугу менен кабыл алынат.

  Бардык кыздардын боюнун узундугун кошуп, жыйынтыкты 25ке бөлүү.

•   Бардык кыздардын боюн кошуп, алардын санына бөлүү
•   Бардык кыздардын боюн алып, аларды  кошуп,25ке бөлүү
• Бардык кыздардын боюнун суммасын кыздардын санына бөлүү.

КЫЗДАРДЫН БОЙУ    2-суроо:  Төмөнкү билдирүүлөрдүн ар бири үчүн "Чын" же "Жалган" маанилеринин тиешелүүсүн белгилегиле  

№

Билдирүүлөр (берилиштер)

1.

Чын 

Класста бою 132 см болгон кыз болсо, анда сөзсүз түрдө бою 128 см болгон кыз болушу керек.

2.

  жалган

Көпчүлүк кыздардын бою 130 см болушу керек.

3.

Кыздарды боюнун эң кыскасынан баштап эң узунуна  чейин тизилген болсо, анда  бою 130см болгон кыз так ортодо турушу керек.

4.

Класстагы кыздардын жарымынын бою 130 смден жогору, жарымынын бою 130 смден төмөн болушу керек

КЫЗДАРДЫН БОЙУ  2-суроо

Тапшырманын мунөздөмөсү​

​ Сүрөттөө ​

Кыздардын боюнун орточосу түшүнүгүнүн интерпретациясы.

Математикалык

  мазмун​

Аныксыздык жана берилиштер​

  Контекст​

  Илимий​

Когнитивдик процесс

Интерпретациялоо

Жообу: баары жалган 

КЫЗДАРДЫН БОЙУ     3-суроо: 

Тапшырманын мунөздөмөсү​​

​ Сүрөттөө ​​

Берилген сандардын орточосун эсептөө алгоритминин 

Математикалык​

негизинде чечимин табуу

  мазмун​​

Аныксыздык жана берилиштер​​

  Контекст​​

  Илимий​​

Таанып-билүү иш-аракети​​

Колдонуу 

​​

Көрсө, кыздардын биринин бою туура эмес көрсөтүлгөн экен. Анын бою 145 см эмес, 120 см болушу керек. Бул класстагы кыздардын орточо боюнун туура маанисин табыңыз.

A. 126 см;      B. 127 см;    C. 128 см;    D. 129 см;        E. 144 см

Жообу: D.129 cm

КҮТҮҮЛӨР

PISA 2025

компетенция

Жердин системасы менен адамдын өз ара аракетинин таасирин түшүндүрөт;

  15 жаштагы өспүрүм: 

компетенция 

Курчап турган чөйрөнү калыбына келтирүү жана колдоо үчүн ар кандай далилдердин булактарын баалоо жана чыгармачылык жана системалык ой жүгүртүүнү колдонуунун негизинде иш-аракет кылуу үчүн негизделген чечимдерди кабыл алуусу;

Социалдык-экологиялык кризистерди чечүү жолдорун издөөдө ар түрдүү көз караштарга сый жана урмат көрсөтүү

компетенция

Күтүүлөр

Санарип дүйнөдөгү PISA 2025 

экосистема

Илимий контекст 

Жашыл көндүмдөр

КОМПЬЮТЕРДИК СИМУЛЯЦИЯ:

(Сүрөт менен иштөө).

сүйрөп таштоо, өлчөө жана куруу  куралы

ЭЛЕКТРОНДУК таблицалар (АНАЛОГ): 

сорттоо, эсептөө, маалыматтарды талдоо

2025 жыл

МААЛЫМАТТЫ БЕРҮҮ (СЫЗЫКТУУ ЭМЕС):  

ар кандай формадагы маалымат менен өтмөктөр, графиктер, таблицалар, ж.б.

БИЛДИРҮҮЛӨР:

ар дайым-кээде-эч качан, мисал жана каршы мисал келтиргиле

Күнөскана. 2-суроо 

2-суроо.   Андре өкмөттүн веб-сайтында эки графикти алды.Бул эки графиктен ал Жердин атмосферасынын орточо температурасынын жогорулашы көмүр кычкыл газынын чыгышынын көбөйүшү менен байланышкан деген жыйынтыкка келет.

С1: Андренин корутундусун ырастаган графиктердин эсеби кандайча жүргүзүлөт? 

дагы бир окуучу, Жанна, эки графикти салыштыргандан кийин Андренин корутундусуна макул эмес

С2. Графиктердин Андренин корутундусун колдобогон бөлүгүнө мисал келтириңиз. Аны түшүндүрүп бер

Күнөскана 2-суроого мүнөздөмө

Билим түрү 

Процедуралык 

Компетенттүүлүк 

Илимий изилдөө үчүн долбоорлорду куруу жана баалоо жана илимий маалыматтарды жана далилдерди сын көз менен чечмелөө

Контекст 

Экологиялык, глобалдык

Деңгээли 

Орто 

ПРЕДМЕТТЕР АРАЛЫК БАЙЛАНЫШ

МС & ИНФОРМАТИКА

ИСКУССТВО ЖАНА ТЕХНОЛОГИЯ

ТАБИГЫЙ-ИЛИМИЙ

МС & БИОЛОГИЯ

МС & Адам жана коом

СОЦИАЛДЫК

МАТЕМАТИКАЛЫК

МС & ХИМИЯ

МС & ФИЗИКА

ДЕН СООЛУК

МАДАНИЯТЫ

...

ФИЛОЛОГИЯЛЫК

Жашыл көндүмдөргө 

мисалдар

  1 тонна кагаз өндүрүү үчүн 17 дарак керектелет. Бирок ар бир тонна макулатура бул дарактарды кыйуудан сактап калат. Сиздин мектеп 34 даракты сактап калуу үчүн канча макулатура чогултушу керек? Мектепте 500 бала болсо, ар бир окуучу канча килограмм макулатура алып келиши керек?  

Жашыл көндүмдөргө мисалдар

2. Бишкек шаарында  атмосферага жыл сайын 1080 миң тонна булгоочу заттар бөлүнүп чыгат, анын 20% катуу заттар; калгандары газдуу. Атмосферага канча тонна катуу зыяндуу заттар чыгат? Ал эми газдуу? 

Жашыл көндүмдөргө мисалдар

• 1,4 литр бензинди күйгүзүү үчүн жеңил унаага 2,5 кг кычкылтек керектелет. 1 га аянттагы токой жылына 280 кг кычкылтек бөлүп чыгарат. Жыл ичинде бир машина суткасына 10 литр бензин сарпташы үчүн канча гектар токой кычкылтек бөлүп чыгарышы керектигин эсептеп көргүлө? 
• Эскертүү! Заманбап цивилизация олуттуу илимий-техникалык жетишкендиктер менен гана эмес, жаратылыш чөйрөсүнүн бардык компоненттеринин булганышы менен да белгиленген. Ошол эле учурда, акыркы ондогон жылдар бою, жаратылышка терс таасиринин көрүнүшү ушунчалык курч формада болуп, адамдын ден соолугуна жана жыргалчылыгына коркунуч келтире баштады. 

Түрү 

Суунун керектөө 

Ичүү 

Тамак ашка 

3 Литр 

3 Литр 

Идиш жуу 

Жеке гигиена 

10 литр

7-10 литр

Ванна кабыл алуу 

Душ алуу 

100-150 литр 

40-50 литр 

Тазалык (унитаз үчүн) 

5-10  литр цикл 

Кир жуу 

Жалпы бир адамга: 

40 литр

Үй -бүлөңүз үчүн канча литр суу орточо керектелет? 

Жашыл 

көндүмдөргө 

мисалдар

Адабияттар жана интернет булактары: 

• https://www.oecd.org/pisa/foreign-language/PISA-2025-FLA-Framework.pdf

• https://pisa-framework.oecd.org/science-2025/

• https://kao.kg/%d0%bf%d1%80%d0%b5%d0%b4%d0%bc%d0%b5%d1%82%d0%bd%d1%8b%d0%b5-%d1%81%d1%82%d0%b0%d0%bd%d0%b4%d0%b0%d1%80%d1%82%d1%8b/

Көңүл бурганыңыздар ыраазычылык билдиребиз!