Обучение восклицательного

ԿՈՉԱԿԱՆ

ԱՌԱՐԿԱ՝ ՄԱՅՐԵՆԻ

ԴԱՍԱՐԱՆ՝ 5-ՐԴ

ԿԱԶՄԵՑ՝ Ժ. ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԸ

ԿՈՉԱԿԱՆ

Այն անձը կամ իրը, որոնց դիմում կամ իր խոսքն է ուղղում խոսողը, կոչականն է:

Օրինակ՝ Արտե՛ր , ծաղկե՜ք, գարուն է եկել:

Տղա՛ս, ուշադիր եղիր, որովհետև թշնամին մոտ է սահմանին:

Բանավոր խոսքում կոչականն արտասանվում է շեշտված և նախադասության անդամներից առանձնանում է դադարով: Գրավոր խոսքում կոչականի վրա դրվում է շեշտ , իսկ նախադասության անդամներից անջատվում է ստորակետով:

Օրինակ՝ Դու այսօր այնքան մաքուր ես, Սևա՛ն:

ԿՈՉԱԿԱՆի կետադրությունը

1. Երբ կոչականից առաջ նրան լրացնող բառ կա, ապա շեշտն անցնում է այդ բառի վրա:

Օրինակ՝ Սիրելի՛ մայրիկ, անպայման կվերադառնամ և կփարատեմ քո բոլոր հույսերը:

2. Երբ լրացումը կոչականից հետո է, ապա շեշտը դրվում է կոչականի վրա:

Օրինակ՝ Իջե՛ք, հովե՛ր մեր սարերի,

Ինձ այս ցավից պոկե՜ք, տարե՜ք…

ԿՈՉԱԿԱՆի կետադրությունը

• Որոշ դեպքերում կոչականի վրա կարող է բացականչական նշան դրվել /բանաստեղծական խոսքում, ինչպես նաև երբ մեկին հեռվից կամ էլ խնդրելով են դիմում/.

Օրինակ՝ Լռություն է ու ծաղկի բույր,

Իմ քո՜ւյր խաչքար, շա՞տ ես տխուր:

• Գեղարվեստական գրականության մեջ հանդիպում են ՈՎ բաղադրիչով կոչականներ, որոնք համարվում են հին ձևեր.

Օրինակ՝ Քեզ եմ ասում, ո՜վ քաջ Արտաշես,

Որ հաղթեցիր ալանների քաջ ազգին…

առաջադրանքներ

1.Կետերի   փոխարեն   կոչականներ   գրի՛ր:

• … ., դինոզավրերն ինչո՞ւ են ոչնչացել:
• … ., դու քայլող մեքենա տեսե՞լ ես:
• Նա իսկապե՞ս իր բնակարանը գազանանոցի է վերածել, ….:
• Մարդն ինչքա՞ն ժամանակ կարող է դիմանալ առանց խմելու, …..:
• Գիտե՞ս, ….., ռոբոտներին էլ է օդ պետք:
• Ի՜նչ ասես չես մտածի, ….., հիմա էլ որոշել ես նոր տեսակի ծաղի՞կ աճեցնել:

առաջադրանքներ

2. Ընդգծված   կոչականները   բառակապակցություններ   դարձրո՛ւ (լրացումներ   ավելացրո՛ւ) և   փոխի՛ր   շեշտի   տեղը :

• Տղա՛ , քեզ թվում է ֆուտբոլի մասին ամեն ինչ գիտե՞ս:
• Փոքրի՛կ, լեզուներ սովորելը շատ հետաքրքիր է:
• Ինձ այս նկարի ստեղծման մասին կպատմե՞ս, նկարի՛չ:
• Շանդ պահի՛ր, որ մոտ գամ, հովի՛վ:
• Գիտե՞ս, ճամփո՛րդ, այդ կողմով գնալ չարժե, ոչ մի հետաքրքիր բան չկա:
• Իզուր չէիք եկել, երեխանե՛ր, երեկոն լավ անցավ:

առաջադրանքներ

3.Նախադասություններ կազմի՛ր՝ տրված բառերն ու բառակապակցությունները գործածելով որպես կոչականներ.

Բարի՛ մարդիկ, հարգելի՛ ծնողներ, ի՛մ հեռատես ընկեր, անտառի՛ ծառեր, ա՛յ կամակոր աղջիկ:

4.Գրե՛ք այս նույն նախադասությունները՝ կոչականը դնելով մե՛կ վերջում, մե՛կ մեջտեղում.

1.Մարդի՛կ, արևի նման նայեք աշխարհին:

2. Ճանապարհին քեզ տեսա, ալեհե՛ր ծերունի։

5.Կազմի՛ր և գրի՛ր սկզբում, մեջտեղում և վերջում կոչական ունեցող երեք նախադասություն: