П деп ун болгаш П,п деп ужуктер

Личностуг (бот хамаарылгалыг

Аас болгаш бижимел чугаага дылдың уран-чечен аргаларын чедимчелиг ажыглап билири

Предметтиг (эртемге хамаарыштыр)

Өөреникчилерниң билип алган турар ужурлуг билиглери:

- Чаа материалды ханы билип алырынче угланган белеткел ажылдарны; номчулга, бижилге, уругларны янзы – бүрү бот- ажылдары, чугаа сайзырадылгазы.

- Чаа үннү ылгап тывары.,ол үннүң артикуляциязын хайгаараары,чаа үннү дыннаарынга болгаш адаарынга мергежилге, үннүң улуг, бичии үжүктери –биле таныштырар ,Слогтар номчуп өөредир., Домактар номчулгазы.,сюжеттиг чуруктар-биле чугаа сайзырадырынын ажылдарын чорудары, үжүктер кожаазы-биле ажыл.

Өөреникчилерниң өөренип ап болур аргалары:

- Сөстерде үннерни ылгап, оларның туружун тодарадып билир; ажык, ажык эвес үннерни болгаш үжүктерни, кыска, узун ажык үннерни болгаш үжүктерни бот-боттарындан ылгап шыдаар; домактарнын болгаш сөстерниң анализ-синтезтиг сайгарылгазын кылып, домактардан сөстерни ылгап тывар, улуг болгаш бичии үжүктерни шын, чараш тода бижип билир; домак эгезинге улуг үжүктү бижиири;

домак сөөлүнге улуг секти салыры.

Метапредметтиг

Регулятивтиг (углаар-баштаар)

Өөреникчилерниң чогуур деңнелге билип алыр ужурлуг:

- Өөренип турар эртеминиң тема, бөлүк аайы-биле кол сорулгаларын, утказын угаап билири; башкының удуртулгазы-биле б ердинген даалгаларны күүседип өөренири;

Өөреникчилерниң өөренип ап болур аргалары:

- Өөренген темазынга алган билиглерин түңнеп болгаш үнелеп билирин боттандырары;

Билиин ханыладырынга түннелдер (познавательные)

Өөреникчилерниң өөренип ап болур аргалары:

- Аас болгаш бижимел чугааны шын болгаш медерелдии-биле тургузуп билири;

Коммуникативтиг

Өөреникчилерниң өөренип алыр билиглери:

аңгы-аңгы бодалдарны өөренип, сайгарып билири болгаш чаңгыс аай туңннелге келиринге өөредири;

- бот туружун болгаш бодалын быжыглап чанчыгары;

- аңгы-аңгы бодалдарны өөренип, сайгарып билири болгаш чаңгыс аай түңнелге келиринге өөредири;

Кичээлдин чорудуу

Башкынын кылдыныы

Оореникчинин кылдыныы

Туннел

1. Орг. кезээ

Кичээлдиндевизи:

Хоглуг конга кынгырт кылды,

Кичээл шагы эгеледи.

Кончуг оожум орупкаштын

Кичээнгейлиг оорениили.

-Ажылдаар мурнунда, сеткил-сагыжывыс кандыг байдалда турарын, хынап алыылынар.

-Мурнунарда ийи арынчыгаш бар: хулумзуруп турар болгаш ыглап турар.

-Кымнын сеткил-сагыжы хунчугеш ышкаш хоглуг каттырып тур, хоглуг арынчыгашты кодурер.

-А кымнын кара булут дег эн-не хоглуг эвес тур, ыглап турар арынчыгашты кодурунер, уруглар? Чуге ыглап турарыл?

-Хунчугеш дег хоглуг, каттырып турар сеткилдиг болуулунар!

- Ынчангаш, силернин шуптунарга кончуг эки ажылдаарын кузедим.

Уруглар кичээлге белеткелин хынап, шын , дорт олурар. Шулукту чугаалааш, бот-боттарынче корушкеш, хулумзуруур.

Сагыш-сеткилин илередип, холун кодурер.

Уруглар кичээлге буруну-биле белен.

1. Билиглернин онза-чугулазы.

1. Кичээлче кирери

III.Чаа тема-биле ажыл

IY. Физминутка

Y.Ном-биле ажыл

yI. Быжыглаашкын.

Бижимел ажыл.

yI.Туннел. Рефлексия

- Чугаа чүден тургустунарыл?

-Домак чүден тургустунарыл?

-Сөстер чүден тургустунарыл?

-Слогтар чүден тургустунарыл?

-Үннер чүлерден тургустунарыл?

- Ажык уннер деп чул? Аданар

- Ажык эвес уннер деп чул?

- Уннерни бис канчаар бис?

- Ужукту канчаар бис?

-Ажык уннер бистин иштики сагыш- сеткиливис уннери- дир.

- Ажык эвес уннер долгандыр турар бойдуста хөйү- биле бар.

-Богун кичээлде биске чагаа чедирикчизи чедип келген. Орустап ону кым деп адаар бис, уруглар?

-Ол чагаадан оске чуну дажып турарыл?

- Делегейде эн-не алдарлыг бичии чаштарнын ынак почтальонун кым дээр ийик?

-Ол чуу деп мультфильмнин маадыры ийик? Кым коргенил?

Почтальон биске анаа эвес келген. Ол мындыг чагаа эккелген. Артында даштында мынча деп бижип каан-дыр. Номчуптааалы.

-Биске, 1 класстарга адрестеп каан-дыр. Ажыдыптаалы.

- Уруглар, богун кичээлде силерни хой-ле даалгалар, ажыдыышкыннар манап турар. Ынчангаш силернин дузалакчыларынар чулер болур-дур?

Болуктерге чарлып алыр бис. 1-ги болук, 2-ги болук.

Печкин дириг амытаннарнын чуруктарынын кезектерин эккелген. Оларны тудуштуруп тургаш, дириг амытаннарны ундурер бис.

-Кандыг дириг амытаннар ундуруп келдинер?

-Ам дараазында тывызык салырымга, кончуг кичээнгейлиг дыннааш, харыызын тып корунерем, чуу деп дириг амытан-дыр.

-Чурттаар чери- хоолбек,

Чиир чеми- курт-кымыскаяк,

Ырлаар ырызы- «Ква-ква!»

Ылап ону таныыр бис.

-Чул ол?

-Эр хейлер!

-Пагалар кайда чурттап турарыл?

-Кыжын олар хоолбек, суг адаанга, даштар адаанга оор-онер апарган чыдарлар. Анаа чыда олар окпези-биле эвес, а кежи-биле тынып чыдарлар.А кажан час келирге домей-ле дирлип туруп келир.

-Олар чуну чиирил?

-Ынчангаш оларнын ажыы бар-дыр бе?

Чамдык кижилер оларны узуткаарын бодаар. Ынчап болур бе?

-Шын-дыр. Кандыг-даа амытан чурттаксаар.

2-ги болуктун уруглары.

-Силер кандыг дириг амытаннын чуруун ундуруп келдинер?

-Ам база олурупкаш, кичээнгейлиг дыннанарам, чуу деп ындыг амытаныл?

-Дииске ол домей,

Кеткен хеви шокар.

Оожум, топтуг базар,

А кажан ол алгырарга,

Арга ишти шимээн чок баар.

Чул ол, уруглар?

-Шын-дыр. Эр хейлер!

-Парлар кайда чурттап турарларыл?

- Олар чуге домейил?

-Шын-дыр, олар дииске домей, чугле улуг.

Парларнын бир онзагай чуулу чул дизе, оон кежин тазартыр чулуп кааптарга-даа домей-ле шокар болур.

Олар эштиринге дыка ынак. Чиир чемиш коруп каанда артындан кедеп келир. Ынчангаш Индиянын чурттакчылары арнынын артынга база маска кедип алыр.Каш хун чемненмейн барып болур, ынчалза-даа чиир чемиш тып алганда 30 кг чедир эътти чиптер.

-Пар, пага деп состернин эгезинде чуу деп ун дынналып турар-дыр?

-Уруглар, богун кичээливистин темазын чуу деп бодап тур силер?

-Шын-дыр, уруглар. Богун кичээлде п деп ун болгаш оон ужуу-биле таныжар бис.

Печкиннин ийиги даалгазын кууседиринин мурнунда,

пар биле пага деп состернин ун, ужуктуг анализин чорудаалынар.

Пар деп состу слогтарга чарып корээлинер. Чеже слог бар-дыр, уруглар?

-Пага деп состе каш слог барыл, чарып корээлинер.

Пар, пага шупту аданар. Эгезинде кандыг ун дынналып тур?

-Ол кандыг унул? Чуге ону кок он-биле будааныл?

- Уруглар, бо унну адап турувуста, ийи эрин дээшкеш, куштуг адаттынар, ынчангаш ол ажык эвес ун.

--Эгезинде п деп ун, ужук кирген состерден аданар

Ном-биле ажыл. А. 73

Парламал улуг болгаш бичии ужуктер-биле таныштырар. Хана кассазындан тыптырар.

-Бо ужук чуге домей-дир?

-Ам бичии дыштанып, сула шимчээшкинден кылыылынар.

- Дыштанып алдывыс. Ам дараазында Печкин силерге 4-ку даалганы эккелген. Таблицада бижиттинген слогтар бар.

Печкиннин чагаазында баштай адыглар ышкаш номчунар уруглар деп турар. А оон соонда кускежигештер ышкаш, а эн соолунде сымыранып номчунар, оон ыыткыр номчунар дээн. Ынчаар номчуулунар, уруглар. Мен баштай силерге номчуп бээримге, силер оттундур номчуур силер.

па-пы-по-пу

пе-пи-по-пу

Чугле слогтар эвес, а состер база бар. Ам оларны номчуулу

Пар пага парламал парла пош пос пак паш пакта какпа итпик садып кирип.

-Ынчангаш п деп ун состун кайызынга чоруур-дур?

Номнун арнындан номчулгалар.

« Пар», « Пагалар» деп эгелерни номчуур Баштай башкы номчуп бээр.Оон 1-ги болук « Пар» деп эгени, а « Пагалар» деп эгени 2-ги болук номчуур.

Физминутка соонда оюн « Буратинога дузалаш»

.ар ..ош … ос …ага

Домакты адап бергеш, бижидер

Тывада кандыг-даа каттар бар.

-Домак чуден тургустунарыл?

- Бердинген домаавыс каш состен тургустунганыл?

-Домактын эгезин кандыг ужук-биле бижиир бис?

Домак соолунге чуну салыр бис?

-Домактын схемазын канчаар шыяр бис?

-Кичээлде чуну оорендивис? Чуу силерге эн-не таарышты, чуге? А чуу силерге таарышпады, чуге?

Кичээл эгезинде ангы хевирлиг арынчыгаштарны, кодурген-не болгай бис. Ам база кичээлдин тончузунде, кым канчаар ажылдаанын туннеп кодурер. Дыка-ла эки ажылдадым, хойну билип алдым дээр болза, каттырып турар борбак арынчыгашты, а билбедим, келир кичээлде болгаш бажынымга эки билип, авам, ачам, угбаларым, акыларымдан айтырып алыр мен дээр кижилер ыглап турар борбак арынчыгашты кодурер.

-Чугаа домактардан тургустунар.

-Домак сөстерден

-сөстер слогтардан

Слогтар үннерден тургустунар

-Уннер ужуктерден тургустунар

-ажык уннерни адап турувуста аастан унген хей шаптыкка таварышпас.

- ажык эвес уннерни адап турувуста, аастан унген хей янзы-буру шаптыкка таваржыр.

-уннерни бис адаар болгаш дыннааар бис.

-ужукту коор болгаш бижиир, номчуур бис.

- Почтальон.

- Оон ангыда бистин бажыннарывыска солуннар, чугула херек саазында бижиктерни эккеп турар.

-Печкин

- “Каникулы в Простоквашино”

- Тоолайлыг эге школазынын 1-ги клазынга.

-Номувус, бажывыс, башкывыс, билиг, кызымаккай чорук.

Уруглар ийи болукке чарлып алган, чуруктарны тудуштуруп турар.

-Пага,пар.

Уруглар дыннаарынга белен кылдыр олуруптар.

-Пага

-Сугда, хоолбекте, тулаада

-Олар курт-кымыскаяк чиир.Ымыраа, сээк, шерги дээш оон-даа хой.

-Ийе.

-Чок.

-Пар.

-Пар

-Россиянын ыраккы чоон чугунде, Индияда, Кыдатта, Иранда, Афганистанда, Азиянын мурнуу-чоон талазында чурттап турарлар.

-Олар дииске домей.

-П деп ун

-П деп ун болгаш оон ужуу

- Бир слог бар.

-Ийи слог бар.

П деп ун

Ол ажык эвес ун. Ажык эвес унну кок он-биле коргузер.

-Пар, пага, пош, пактаар, парламал, паш, парла.

-Эжиктин аксынга, хоккей хаалгазынга

Бир оореникчи самбыра баарынга унуп келгеш, эштеринге коргузуп, сула шимчээшкинни кылыр. Оскелери ону оттунер.

Уруглар башкынын номчуурун кичээнгейлиг дыннап олурар.

Айтып кааны ышкаш уруглар номчуур

-П де пун состун эгезинге, ортузунга, соолунге-даа чоруур.

Уруглар состерни номчуур.

Уруглар номчаан соонда чунун дугайында номчаанын чугааладыр.

Уруглар бердинген состерге каапкан ужуктерин киир бижиир.

Домак дугайында чугаалажыр

Домакты дыннап олургаш, бижиир.

-Домак состерден тургустунар.

-Домактын эгезин улуг ужук-биле эгелеп бижиир.

-Домак соолунге улуг секти салыр.

- Бердинген домак дорт состен тургустунган.

- П деп ун болгаш оон ужуктери-биле таныштывыс.

Уруглар боттарынын ажылынга унелелди берип, чогуур арынчыгаштарны кодурерлер.

Эрткен темага билиин хынаары.

Уругларнын угаан-медерелин сайзырадыры

Айтырыгларга шын харыыны берип, тывынгыр чоруун сайзырадыры

Дириг амытаннарга ынак, оларны камгалаар чорукка кижизидери

Сонуургаачал чоруун сайзырадыры

Дилеп тывар чорукка ооредири

Домак дугайында дурумну катаптаар

Ажылын арынчыгаштар дузазы-биле унелээр.