СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Рабочая программа по внеурочной деятельности.

Нажмите, чтобы узнать подробности

Внеурочная деятельность по предмету "Тувинский язык" 5 класс 

Просмотр содержимого документа
«Рабочая программа по внеурочной деятельности.»

Аннотация к рабочей программе по внеурочной деятельности

«Тайны слова» учебного предмета «Тувинский язык» (5 класс)

Общая характеристика программы.

Рабочая программа внеурочного курса «Сөстүң чажыттары» (Тайны слова) в 5 классе составлена на основе в соответствии государственному стандарту, учебной программе по тувинскому языку и развитию связной речи для 5-11 классов за 2008 год, где авторами являются А.К.Ойдан-оол, Ш.Ч.Сат, Н.Д.Сувандии.

          Тувинский язык – государственный язык Республики Тыва, национальный язык тувинского народа, изучающий историю его происхождения, национальную культуру. Язык устного народного творчества, литературы, театра, искусства, печати, науки, образования и воспитания. В настоящее время широко используют во всех сферах жизни тувинского народа.

         Тувинский язык обучают в тувинских школах и классах для развития умственного и нравственного воспитания. Каждый образованный человек должен дорожить историческим прошлым своей страны, родного края и знать их историю. Родной язык является средством приобщения к духовному богатству тувинской культуры и литературы, приобщения ее к культурно-историческому опыту народов.

Родной язык является основой формирования этических норм поведения ребенка в разных жизненных ситуациях, развития способности давать аргументированную оценку поступкам с позиций моральных норм.

В системе школьного образования внеурочный курс «Сөстүң чажыттары» (Тайны слова) по предмету «Тувинский язык» одно из основополагающих мест. Данный курс является средством познания текста, обеспечивает развитие интеллектуальных и творческих способностей ребенка, развивает абстрактное мышление, память, воображение.

Содержание данного курса в 5-ом классе обусловлено на достижение метапредметных и предметных целей обучения, что возможно на основе компетентности подхода, который обеспечивает формирование и развитие коммуникативной, языковой и лингвистической и культуроведческой компетенции.

Курс «Сөстүң чажыттары» (Тайны слова) для 5 класса направлен на совершенствование речевой деятельности учащихся, на овладение методами смыслового чтения, на употребление норм литературного языка в разных условиях общения, речевого этикета. Рабочая программа предусматривает формирование умений, как различные виды чтения, переработка текстов, поиск информации в источниках.

Место учебного предмета «Тувинский язык» в учебном плане.

Курс «Сөстүң чажыттары» (Тайны слова) в соответствии ФГОС входит в предметную область. Программа для 5 класса рассчитана на 34 часа (1 час в неделю), продолжительность занятия 40 минут. Программа реализуется в течение одного учебного года.









Тайылбыр бижик.

5-ки класстын «Сөстүң чажыттары» деп класстан дашкаар кичээлге ажылчыӊ программаны ортумак ниити билиг школазынга күрүне стандарты болур А.К. Ойдан-оол, Ш.Ч. Сат, Н.Д. Сувандииниң тургусканы «Тыва дыл болгаш харылзаалыг чугаа сайзырадылгазы» деп программазын база К.Б. Доржу, Н.Д. Сувандии, А.Б. Хертек, Б.Ч. Ооржак, Ч.А. Сарыглар, М.В. Бавуу-Сюрюннүң чижек программазынга, «Тыва дыл 5 класс». – Кызыл, 2014 өөредилге ному Федералдыг Куруненин ооредилге стандарттарынын негелделеринге дууштур тургускан. Тыва Республиканын ооредилге болгаш эртем яамызынын сумелээни ном.

Класстан дашкаар ажылчын программаны 34 шакка тургускан (неделяда 1 шак). Кичээл 40 минута дургузунда үргүлчүлээр. Класстан дашкаар кичээлдер теориялыг болгаш практиктиг деп кезектерге чардынган. Ажылчын программаны уругларныӊ хар-назынынга дүүштүр тургускан.

Ниити ѳѳредилгениң утка-шынарының үндезининге болгаш Кол ниити болгаш ортумак (долу) ниити ѳѳредилгениң түңнелдериниң негелделерин, эге ѳѳредилгениң чижек программазын уламчылап турар кол ниити болгаш ортумак (долу) ѳѳредилгени сайзырадырының ниити идеяларын болгаш дүрүмнерин база ѳѳредилгениң бүгү талалыг угланыышкыннары деп чүүлдерин ажылчын программаже киирген. 5-ки класска дыл эртеминиң айтырыгларындан аңгыда мѳзү-бүдүш, культура талазы-биле айтырыгларны шиңгээттирер ѳѳредилгениң метапредметтиг болгаш предметтиг сорулгаларын чедип алырынче угланган.

Тыва дыл – Россия Федерациязының бир субъектизи. Тыва Республиканың девискээринде орус дыл-биле чергелештир күрүне дылдарының бирээзи, тыва улустуң тѳрээн дылы болгаш аразында харылзажыр чепсээ. Тыва дыл амгы үеде тыва культураның – тыва улустуң байлак аас чогаалының, чечен чогаалдың, уран чүүлүнүң – болгаш массалыг информация чепсектериниң, эртемниң, өөредилгениң болгаш кижизидилгениң дылы болбушаан, ажыл-агыйның аңгы-аңгы адырларында калбаа-биле ажыглаттынып турар.

Программаныӊ актуалдыг талазы

Класстан дашкаар ажылдар ѳөредиглиг болгаш кижизидилге ужур-дузалыг. Ѳѳредиглиг ужур-дузазы: ѳѳреникчилерниӊ кичээлдерге чедип алган билиглерин болгаш чаӊчылдарын немээр, делгемчидер, ханыладыр, словарь болгаш оон-даа ѳске немелде литература-биле таныжар, кежээлер, конкурстар, делгелгелер организастаар, көргүзүг материалдары белеткээр – бо бүгү өѳреникчилерниӊ бот-идекпейин, сонуургалын бедидеринге ужур-дузалыг.

Кандыг-даа темага, кандыг-даа хевирге организастап эрттирген класстан дашкаар ажыл ѳѳреникчилерниӊ кижизидилгезинге салдарлыг. Ынчангаш класстан дашкаар ажылдар школаныӊ ѳѳредилге-кижизидилгелиг ажылыныӊ бир кезээ бооп турар. Тыва дыл талазы-биле класстан дашкаар ажылдарны класска кичээлдер-биле чергелештир чорудар.

Класстан дашкаар чорудар ажылдыӊ сорулгазы:

- чугаа чорударының янзы-бүрү хевирлерин билири;

- үежилери болгаш улуг улус-биле чедимчелиг чугаалажып билири;

- аас болгаш бижимел чугааны шын хүлээп ап, билип алыры;

- тургустунган айтырыг бүрүзүнге бодунуң бодалын, туружун тода, шын, уткалыг кылдыр илередири;

- харылзажылга үезинде аас болгаш бижимел чугааның ѳзек нормаларын болгаш тыва чугаа этикединиң негелделерин сагыыры;

Класстан дашкаар ажылдыӊ метапредметтиг талазы (предметтен дашкаар азы ооң-биле чергелештир билип алыр харылзашкак чүүлдер) хүлээлгелери уругларны школага бүгү талалыг хевирлээринге салдарлыг. Тыва дыл уругларның бодунуң кѳрүжүн шын илередиринге, угаап боданыышкынын, интеллектуалдыг болгаш чогаадыкчы аян-биле бодун сайзырадырынга, чаагай мѳзү-бүдүшке хевирлээринге; чаа билиглерни, мергежилдерни шиңгээдип алырынга улуг ужур-дузалыг. Тѳрээн дыл кижиниң бот-хуузунда чонунуң (тыва кижиниң) иштики сагыш-сеткил культуразының болгаш чечен чогаалының байлактары-биле кижи тѳрелгетенниң культура-тѳѳгүлүг дуржулгазын байлакшытпышаан, ниитилелдиң негелделеринге чаңчыктырар харылзаа чепсээ болур.

Курстуӊ предметтиг түңнелдерни:

  • сөстерни фонетика, тургузуг, морфология талазы-биле ийи чугула кежигүннүг домактарны синтаксис талазы-биле сайгарып билир;

  • грамматиктиг утказын, тускай болгаш дузалал чугаа кезектерин ылгап билир;

  • чүве аттарының, демдек аттарының, сан аттарының утказын, морфологтуг демдектерин, синтаксистиг ролюн тодарадып билир;

  • тыва дылдың лексика курлавырларын, тыва литературлуг дылдың нормаларын (шын адалганың, грамматиктиг, орфографтыг, пунктуастыг), чугаа этикединиң дүрүмнерин шиңгээдири болгаш оларны херек кырында амыдыралга аас болгаш бижимел чугаага ажыглаары;

  • дылдың кол кезектерин, дылдың грамматиктиг категорияларын танып билири болгаш сайгарары, чугаага шын ажыглаары;

  • сѳстүң янзы-бүрү сайгарылгаларын (фонетиктиг, лексиктиг, морфемниг, морфологтуг), сѳс каттыжыышкынының болгаш домактың синтаксистиг сайгарылгазын шын кылып, сѳзүглелдиң тургузуунуң болгаш кол демдектериниң аайы-биле, дылдың кандыг хүлээлгелерин күүседип чоруурунуң болгаш уран аргаларны ажыглаанының аайы-биле сайгарары;

  • лексиктиг болгаш грамматиктиг синонимнерни ажыглаанындан кижиниң чугаазының чечен-мерген, а чечен чогаал дылының каас-чараш, байлак болу бээр аргаларын билири болгаш чугаазынга шын ажыглаары;

  • тѳрээн дылдың эстетиктиг хүлээлгелерин медереп билири, чечен чогаалдың дылын сайгарып тура, чугааның эстетиктиг талазын үнелеп билири.

  • Орфография болгаш пунктуацияга хамаарышкан билиглерин делгемчидери;

Ажылчын программада тыва дыл курузунуң ѳѳреникчилерниң коммуникативтиг болгаш дыл, культура талазы-биле компетенцияларының хевирлеттинип тургустунарынга ужур-дузалыг үш уткалыг шугумун сагаан.

  • Коммуникативтиг компетенцияның (харылзажылганың айтырыгларын ыяк билирин) хевирлеттинерин хандырып турар утказы;

  • Дыл талазы-биле компетенцияның (дыл болгаш дыл эртеминге хамаарышкан айтырыгларны ыяк билири) хевирлеттинерин хандырып турар утказы;

  • Культура талазы-биле компетенцияның (тѳрээн дылдың культура-тѳѳгүлүг айтырыглар-биле харылзаалыын ыяк билири) хевирлеттинерин хандырып турар утказы;

Практиктиг угланыыышкыны:

Ɵѳренип турар тема бүрүзү уругларның логиктиг боданыышкынын болгаш чугаазын сайзырадырынга салдарлыг болур ужурлуг. Тыва дыл кичээлдеринге болгаш класстан дашкаар ажылдарга, ѳѳреникчилерниң чугаазы дараазында угланыышкынга чагыртып сайзырадыр.

Бир дугаар угланыышкын – тыва литературлуг дылдың нормаларын шиңгээдири: шын адалганы сагып, сѳстерниң хевирлерин, сѳс каттыжыышкыннарын болгаш домактарны шын тургузары, сѳстерни ооң лексиктиг утказынга болгаш ажыглап турар стилинге дүүштүр ажыглаары. Литературлуг дылдың нормаларын сагыыры дээрге-ле уругларның чугаазында хажыдыышкыннарны – диалектизмнерни болгаш жаргонизмнерни – чайладыры, боттарының чугаазында четпес чүүлдерни медереп билип, сайгарарын хайгаарадыры.

Ийи дугаар угланыышкын – уругларның сѳс курлавырын байыдары. Сѳс курлавыры школада шупту эртемнерни кайы хире шиңгээдип алганындан база хамааржыр-даа болза, тыва дыл болгаш чогаал эртемнери онзагай черни ээлеп, улуг ужур-дузалыг болуп турар. Ынчангаш тыва дыл болгаш чогаал кичээлдеринге лексика-биле ажылды, хѳй словарь ажылын чорудар. Ол ышкаш уругларны словарьлар болгаш ѳске-даа тайылбыр номнарны (справочниктер, эртем ажылдары…) ажыглап билир кылдыр ѳѳредир.

Үш дугаар угланыышкын – аас болгаш бижимел чугаага бодунуң бодалын шын илередириниң мергежил-чаңчылдарын хевирлээри. Уругларның харылзаалыг чугаазын сайзырадыры дээрге-ле аас чугааның аңгы-аңгы хевирлерин шын тургузары база янзы-бүрү мергежилгелер күүседип, бижимел ажылдар-биле ажылдап тура, сѳзүглелди шын тургузары болгаш сѳстерни шын ажыглаары болур.

Класстан дашкаар чорудар кичээлдерге хереглээр методтар болгаш аргалар:

- коллективтиг ажыл;

- бот-тускайлаӊ ажылдаары;

- хайгаараары ;

- түӊнел үндүрери;

- деӊнелгелер;

- бижимел ажылдарныӊ хевирлери;

- беседа;

-диспуттар;

-мѳөрейлер;

-видеофильмнер;

-презентациялар;

-проектилер кылыры;

Ажыглаан литература:

  1. Тыва дыл болгаш харылзаалыг чугаа сайзырадылгазы 5-11 класстар. Күрүне стандарты. Ѳөредилге программалары. Авторлары: А.К.Ойдан-оол, Ш.Ч.Сат, Н.Д.Сувандии. Кызыл-2008 г.

  2. Тыва орфографияныӊ болгаш пунктуацияныӊ дүрүмнери. ТИГИ РТ.-К- 2001 г.

  3. К.Б.Март-оол 5-9 класстарга тыва дылды башкылаарыныӊ методиказы. Кызыл-2002

  4. Д.А.Монгуш, А.К.Ойдан-оол Методиктиг сүмелер. 5 класс Кызыл-1984

  5. М.Д.Биче-оол, К.А.Бичелдей Тыва дыл ному 5 класс 2002, 2014

  6. Ш.Ч.Сат, Е.Б.Салзынмаа Амгы тыва литературлуг дыл Кызыл-1980

  7. Тыва тывызыктар.

  8. А.Төгүй-оол Шинчилелдер Кызыл-2001

  9. З.Д.Монгуш, Б.Ѳ,Салчак, Ѳ.К.Ховалыг Ойнавышаан өөрениили Кызыл-2002

  10. Орус-тыва словарь.

  11. Тыва-орус словарь

  12. Кружковая работа по русскому языку. (Сборник статей из опыта работы). Составитель Н.Н. Ушаков.

  13. 9. Кружок русского языка в школе. Е.П. Преображенская. Издательство «Просвещение» 2013год.

  14. 10. Игровые технологии на уроках русского языка. Авторы В.Н. Пташкина, К.Е. Виноградо-ва и др. Волгоград « 204 год.

  15. 11. Современные открытые уроки русского языка. Ростов-на-Дону: изд. «Феникс» 2014 г

16. 3. А.К. Ойдан-оол, М.Ч. Ооржак, С.Т-С. Ооржак «Диктантылар чыындызы». – Кызыл, 2003 ч









































Ѳөредилге планы 5 класс (чыл дургузунда 34 шак, неделяда 1 шак)



Темалары

шагы

Ай-хүнү

Херек кырында

План езугаар

1.

Киирилде кичээл. Курстуӊ ажылы-биле таныжылга

1



2.

Тыва дыл дугайында. Дыл болгаш чугаа.

2



3.

Фонетика дугайында билиг. Чугаа органнары болгаш чугаа үннери.

2



4.

Ажык үннер. Ойнавышаан өөрениили

1



5.

Өк-биле адаар ажык үннер. Сөзүглелдер-биле ажылдар.

2



6.

Й үннүг үжүктер (я,е,ё,ю), чажыттары.

1



7.

Й үннүг үжүктер (я,е,ё,ю) шинчилээри. Ребустар.

2



8.

Т-Д, П-Б деп үннерниң үжүктерни тывыӊарам!

1



9.

Сөс иштинге ажык эвес үннерниң ыыткыр болгаш дүлей хевирлериниң солчуру, онзагайы. Кроссворд-биле ажылдар.

2



10.

Сөстер канчап төрел апарган? Дөс чүден тургустунган? Кожумакты чүге өскертилге дигенил?

3



11.

Чүве аттарын чүге бичеледир, чассыдыр адаар?

2



12.

Чүве аттарының падежтерин билир сен бе?

1



13.

Падежтер. Кроссвордтар. Ребустар

2



14.

Демдек аттарынче чадалап үнери. Тывыӊарам!

1



15.

Кыска хемчээлдиг чогаадыг-хууда бодал

«Ном – билиглерниң үнер дөзү»

3



16.

Ойнаалыӊарам че! Кроссвордтар, ребустар тургузары.

2



17.

Чогаадыг-тоожуушкун «Саннарның амыдыралга ажык-дузазы»

3



18.

Сөстер канчаар холбашканыл?

3



19.

Түӊнел кичээл.

1







11