Лишайник - симбиоз организмов

Лішайнікі

Лішайнік- сімбіятычны арганізм.

Мэта

• Ахарактарызаваць будову і жыццядзейнасць лішайнікаў.
• Назваць асноўныя групы лішайнікаў і адрозненні паміж імі.
• Ахарыктарызаваць значэнне лішайнікаў у прыродзе і жыцці чалавека
• Пазнаёміцца з лішайнікамі занесенымі ў Чырвоную кнігу Беларусі.
• Даць тлумачэнне паняццю “біялагічны індыкатар”.
• Растлумачыць , чаму лішайнік называюць сімбіятычным арганізмам.

Паводле біблейскага аддання некалькі тысяч гадоў назад габрэйскі народ збег з Егіпту пад правадырствам Майсея. Доўга натоўпы ізраільцян блукалі па пустэльні, трывалі пазбаўленні і беды. Нарэшце на пятнаццаты дзень другога месяца возроптали: ёсць зусім няма чаго! І сказаў Госпад Майсею: вось я даю вам хлеб з неба, і хай народ выходзіць і збірае штодня, колькі трэба на дзень. І убачылі сыны Израилевы нешта дробнае, круповидное, белае як шаць на зямлі. І Майсей сказаў ім: гэта хлеб, які Госпад даў вам у ежу. І нарек хату Израилев хлебу таму імя манна; яна была, як каляндравае насенне, белая, густам жа, як аладкі з мёдам. Сыны Израилевы елкі манну сарок гадоў, дакуль не дашлі ў зямлю запаветную.

Асновай для біблейскай легенды аб манне нябеснай паслужыў ядомы лішайнік леканора, які расце ў пустэльнях Паўночнай Афрыкі і Юго-Заходняй Азіі.

Шкодных для чалавека формаў лішайнікаў няма

Лішайнікі

• Вядома калі 26 тыс відаў.
• У 1867г рускія батанікі А.С.Фамінцын і І.В.Баранецкі устанавілі , што клеткі лішайніка –аднаклетачныя водарасці.
• С.Швендзенер швейцарскі вучоны даказаў, што цела лішайніка з’яўляецца спалучэннем грыба з водарасцю.
• СІМБІЁЗ

Будова талома

• Верхняя кара.
• Водарасцёвы слой
• Асяродак
• Ніжняя кара

• Клеткі водарасцей аплецены гіфамі грыба.
• Рызоіды –гіфы для прымацавання

Лішайнік-таломны арганізм.

• Грыб
• Прымацоўвае лішайнік да субстрата
• Ахоўвае водарасць ад высыхання;
• Усмоктвае воду і мінеральныя рэчывы.

• Водарасці або цыянабактэрыі

• Арганічныя рэчывы (фатасінтэз)

СІМБІЁЗ

Тыпы таломаў

Накіпныя Ліставыя Кусцістыя

(коркавыя)

Жыўленне

Аўтагэтэратроф (!)

вода, соли

грыб водарасці

гэтэратроф арганічныя рэчывы аўтатроф

Размнажэнне лішайнікаў

• Вегетатыўнае

(часткамі слаявішча);

• Спорамі;
• Спецыяльнымі шарыкамі
• водарасці
• гіфы

Лішайнікі- “піянеры”

• На глебе
• На дрэвах
• На раслінах і іх рэштках
• На камнях,косцях жывёл, анучах, скуры
• Поліэтыленавая плёнка
• Бетон, шкло, жалеза
• Шыфер

Значэнне

• Ствараюць арганічныя рэчывы.
• Першапасяленцы.
• Корм для аленей, маралаў,казуль, ласёў.
• Напаўняльнікі пры выпячке хлеба.
• Крыніца-глюкозы, вітаміну С, антыбіётыкаў.
• Фарбавальнікі тканін
• Індыкатары стану

навакольнага асяроддзя.

Ягель (оленій мох)

Цэтрарыя ісланская і лішайнікавая манна

• Напаўняльнікі пры выпячке хлеба, дабаўка ў салаты і супы.
• Лекавыя сіропы, таблеткі, пасцілкі

Цэтрарыя ісланская

або “ ісланскі мох”

Манна лішайнікавая

Умбілікарыя ядомая

• Самастойная старва ў выглядзе чыпсаў

Чырвоная кніга РБ

24 віда лішайнікаў.

• Кладонія буйналістая
• Лабарыя лёгачная
• Уснея квітучая
• Каліцыўм усыпаны
• Хенатэка зеленаватая
• Пармелія адагнутая.

Дамашняе заданне

• Дамашняе заданне.&21чытаць
• Падрыхтаваць да сдачы творчую работу па тэме “Грыбы”

Давайце праверым сябе.

• Што такое лішайнік?
• Што такое сімбіёз?
• Як размножаюцца лішайнікі?
• Што называлі маной нябесной?
• Расліна, размножаюшчаяся галоўнай выявай кавалачкамі слаявіны або адмысловымі групамі клетак, якія ўтвараюцца ўсярэдзіне яго цела.
• Расліны, усмоктываюшчыя вільгаць усёй сваёй паверхняй. Гэта дазваляе ім пасяляцца на голых, бясплённых скалах, на паверхні шкла, дахах, у пустэчах.
• Ім амаль не патрэбен глебавы пласт як крыніца вады і пажыўных рэчываў. Амаль усё неабходнае яны атрымліваюць з атмасферы. У іх няма сапраўдных каранёў.

Знайдзі лішняе

Прачытай правельна

• Грыбы складаюцца з мікарызы
• Жыўленне водарасцей гетэратрофнае
• Лішайнікі – сімбіятычныя арганізмы бактэрый і водарасцей
• У лішайнікаў ёсць органы цела
• Водараслі – вышэйшыя расліны
• Лішайнікі растуць у год ад 0,1 см да 5 см
• У лішайнікаў размнажэнне прасцей і часцей палавое
• Па асобнасці арганізмы лішайніка існуюць

Выбяры патрэбнае

• Размнажэнне бясполае
• Сімбіятычны арганізм
• Сімбіёз грыба і дрэва
• Аўтатрофнае жыўленне
• Часцей размножваецца кавалачкамі талома
• Расце вельмі павольна
• Грыб не можа жыць асобна
• Грыбніца здабывае ваду з солямі
• Прымацоўваецца да субстрата каранямі

Адказы

Лішайнікі

Колькасць балаў за тэст

2, 4, 5, 6, 7, 8

«5» - без памылак

«4» - 1 памылка

«3» - 2 памылкі

«2» - 3-4 памылкі

«1» - 5 памылак