Магнит талаасы боюнча тушунук

10 Февраль, 2020

Ёткёргщчтёр тщз жана тегерек (спираль) формасында болот. Тегерек формадагы ёткёргщчтёргё мисал катары электр плиткасынын спиралын же электр лампасынын апиралын алсак болот. Ал спиралдагы электр тогун айлана тщрщндёгщ же тегерек ток деп атап коюшат.

Кубаттуулук – жумуш аткаруунун тездигин мщнёздёёчщ физикалык чоъдук. Кубаттуулуктун чоъдугу аткарылган жумуштун убакытка болгон катышына барабар.

Кёпчщлщк учурларда мындай ток ёткёрщщчщ курал катушка деп аталат.

Эгер чынжырды туюктап, катушкага ток жиберсек, темир таарындысы катушканын эки учуна тартылат. Демек катушканын эки учу магниттин эки уюлу катары кызмат кылат.

Эгер тогу бар жеъил катушканы ичке жипке асып койсок, ал компастын магнит жебеси сыяктуу бир учу тщндщктщ, бир учу тщштщктщ токтоп калат.

Тогу бар катушка магнит жебеси сыяктуу эле тщндщк жана тщштщк уюлга ээ болот.

Катушканын магниттик касиетин жогорулатуунун щч жолу бар.

1. Катушка диэлектрикке оролгон бир нече изоляцияланган зымдан турат. Ал оромо деп аталат.

2. Катушканын магниттик аракети оромолорго берилген ток кщчщнщн чоъдугуна кёз каранды. Катушкадагы ток кщчщ канчалык чоъ болсо, анын магниттик касиети ошончолук чоъ болот.

3. Оромолорунун саны бирдей эки катушканы алалы. Анын биринин ички кёъдёйщнё темир ёзёкчёнщ салсак, анын магниттик аракети экинчисиникинен алда канча кщчтщщ болору тажрыйбада далилденген. Катушканын магниттик аракети анын ичиндеги темир ёзёкчёнщн болушуна кёз каранды.

Ички кёъдёйщндё темир ёзёкчёсщ бар катушка электр магнит деп аталат. Алар теъникалык куралдардын негизги элементтеринин бири болуп саналат.

Электр тогу

Ампер тажрыйбасы

Токтун магнит талаасы

Эрстед тажрыйбасы

Эрстед тажрыйбасы

Эрстед тажрыйбасы

Эрстед тажрыйбасы