Математиканы окутуу методикасы, 6-семестр, он ичиндеги сандарды кошуу

БКМ адистиги

« Математиканы окутуу усулу» дисциплинасы

Лекция

Окуу планы боюнча:

• 36саат лекция
• 36саат практика
• 72саат өз алдынча иш

«Математиканы кошунаң кантип үйрөнгөнүн байкап үйрөнүүгө болбойт».

А. Нивен

Сабактын темасы: Он ичиндеги сандарды кошуу жана кемитүүнү окутуу

Сабактын девизи:

«Акылды өстүрүү үчүн, жаттаганга караганда, көбүрөөк ой жүгүртүү керек».

Р.Декарт

Сабактын максаты

• Кошуу амалына жана кемитүү амалына алып келүүчү түшүнүктөрдү билесиңер. Он ичиндеги сандарды кошуу ыкмалары менен таанышасыңар, кемитүү амалдарын окутуу ыкмаларын түшүнөсүңөр, талдайсыңар.

Критерийлерге таянып суроолор жана тапшырмалар

• кошуу амалына алып келүүчү түшүнүктөр
• кемитүүгө алып келүүчү түшүнүктөр
• он ичиндеги сандарды кошуу ыкмалары
• он ичиндеги сандарды кемитүү ыкмалары

Баалоо критерийлери

1) кошуу амалынын келип чыгышын түшүнсө

2) кемитүү амалынын келип чыгышын түшүнсө

3) он ичиндеги сандарды кошуу жана кемитүү эрежелерин билсе

4) кошуунун касиеттерин формулировкаласа

берилген тапшырманы аткар

жана дүйнөдөгү эң кыска алфавитти билип ал.

Кайсы мамычада туура жазуу жазылган

10

7

52 П

Т

Р

араб О

орус Е

грек

У

2ни+ Д

1ди+ Т

1ди –

В

1ди – О

2ни+ Е

1ди + А

1 Ш

2

0

К

В

1ге аз У

тен И

1ге аз А

жаттоо М

саноо С

болуу В

Алынган сөз – «РОТОКАС» бул дүйнөдөгү эң кыска алфавитти түшүндүрөт .

Ал алфавитте 11 тамга бар, бул алфавитти Папуа жаңы Гвинеянын тургундары колдонушат.

• 4топко бөлүнүшөт
• Таркатма материалдар таратылат.

А жеке иштөөгө

4 тапшырма (А5*4=20мин)

(С 15мин)

Презентация (5*4=20мин)

он ичиндеги сандарды кошуунун ыкмалары

• 1-ыкма (удаалаштык принцибинин негизинде)

1+1=2, 2+1=3, 3+1=4, 4+1=5, 5+1=6, 6+1=7,...

• 2-ыкма (сызгычтын жардамында кошуу)

+1 +1 +1

0 1 2 3 4 5 6 7 8

2+3=5 (2 – 1-кошулуучу, 3 – 2-кошулуучу, ошол себептен 3 кадам оңго багыттап, алынган 5саны- сумма болот)

• 3-ыкма (таблицалык ыкма)

3+4=7

• 4-ыкма (бөлүктөп кошуу)

3+2=3+1+1=4+1=5,

4+3=4+1+1+1=5+1+1=6+1=7

1

1

2

2

2

3

3

3

3

4

4

4

4

4

5

5

5

5

5

5

6

6

6

6

6

6

6

7

7

7

7

7

7

7

7

8

8

8

8

8

8

8

8

8

9

9

9

9

9

9

9

9

9

9

10

10

10

10

10

10

10

10

10

Кемитүү эрежелери:

• Натуралдык сандардын удаалаштык принцибине таянуу эрежеси : 7 – 1 = 6 (башкача айтканда натуралдык сандардын катарында берилген сандан 1ди кемитүү менен мурунку санга ээ болуу)
• Бөлүктөп кемитүү эрежеси : 1 ден 4 кө чейинки сандарды кемитүү учурлары 1ден кемитүүгө келтирилет
• 7 – 2 = 7 – 1 – 1 = 6 – 1 = 5
• 7 – 3 = 7 – 1 – 1 – 1 = 6 – 1 – 1 = 5 – 1 = 4 же 7 – 3 =

=7 – 1 – 2 = 6 – 2 = = 4

• 7 – 4 = 7 – 1 – 1 – 1 – 1 = 6 – 1 – 1 – 1 = 5 – 1 – 1 =

= 4 – 1 = 3 же

• 7 – 4 = 7 – 2 – 2 = 5 – 2 = 3 (удаалаш кемитүү эрежеси) амалды аткаруу тартиби солдон оңго карай аткарылат

• 2-ыкма (сызгычтын жардамында кемитүү)

-1 -1 -1

0 1 2 3 4 5 6 7 8

5 – 3 = 2 (5 – кемүүчү, 3 – кемитүүчү, ошол себептен 3 кадам солго багыттап, алынган 2саны – айырма болот)

• Таблицалык ыкма

7 – 3 = 4

1

1

2

2

2

3

3

3

3

4

4

4

4

4

5

5

5

5

5

5

6

6

6

6

6

6

6

7

7

7

7

7

7

7

7

8

8

8

8

8

8

8

8

8

9

9

9

9

9

9

9

9

9

9

10

10

10

10

10

10

10

10

10

• Сандын курамдарына таянып амалды аткаруу ыкмасы : 8 – бул 3 жана 5, 8дин 5и алынса, анда 3 калат

8 – 5 = 3 10 – 3 = 7

3 5 7 3

• Нөлдү кошуу жана кемитүү касиети : нөлдү санга кошуудан же сандан нөлдү кемитүүдөн натыйжа өзгөрбөйт
• Кашаасыз туюнтмалардын маанисин эсептөө тартиби : кошуу жана кемитүү амалын камтыган же бир нече кошуу белгисин камтыган же бир нече кемитүү белгисин камтыган туюнтмалардын мааниси солдон оңго карай тартипте аткарылат. Бул эреже китепте келтирилбеген, мугалим окутуу процессинде тиешелүү мисалдарды чыгаруу процессинде балдарды тааныштырат:

3 + 6 – 7 =…

8 – 2 + 4 =…

7 – 3 – 2 =…

5 + 2 + 3 =…

Кайтарым байланыш

Кайтарым байланыш

Он ичиндеги сандарды кошуу жана кемитүүнү окутууда:

1 . Эмнелерге көңүл буруу керек

Символиканы туура келтирүү

Предметтик иш-аракеттер

2 . Кошуунун жана кемитүүнүн эрежелерин үйрөтүү.

3 . Алардын арасынан эффективдүүсүн жана жеткиликтүүсүн колдонууну

баалоо

• Бири-бирибизди баалайлы!

Үй тапшырмасы

• Он ичиндеги сандарды кошуу жана кемитүү эрежелерин Венндин диаграммасы боюнча салыштыргыла

Көңүл бөлгөнүңүздөр үчүн рахмат !!!