Презентация к уроку крымскотатарской литературы

ЛУГЪАТ

• Къытлыкъ – недостаток Урлукъ – семена
• Асырлар девамында –в тичении веков Арпа – ячмень
• Махсулат – товар продукция Ада - остров
• Джыныс – разновидность
• Кутюльген – соблюдающиеся
• Кисе – кошелек
• Къонакъбай – хозяин
• Афиетлер олсун - пожалуйста

• МИЛЛИЙ ИЧИМЛИК – КЪАВЕ
• Шимди къавенинъ пек чокъ джыныслары ве чешитлери бар. Бу аджаийп ичимликнинъ ватаны Эфиопия сайыла. XI асырда Къаф деген ерде эчки отлаткъан чобанлар, айванлар насылдыр терекнинъ япракъларыны ашап, пек ойнакъ олгъаныны корелер. Олар да бу япракълардан файдаланалар. Озьлерини пек тендюрист, сагълам дуялар, иште болдурмакъны бильмейлер.
• Терекнинъ емишини, догърусы, урлукъларыны атеште къызартып, чекип ичмек де тесадюфен олып чыкъты. Къаве тереклери оськен ерни якъкъан койлюлер янгъын еринде куйген урлукъларны тапалар. Къокъусыны ве лезетини пек бегенелер.

• Истанбулда ильк къавехане 1564 сенеси, Лондонда – 1652 сенеси, Парижде – 1672 сенеси ачылды.
• 18 асырда къаве терегини Меркезий ве Дженюбий Америкада осьтюрмеге башлайлар. Ява адасында, Бразилияда бу емиш 200 йылдан берли осьтюриле. Ал-азырда дюньяда ермайдан (нефть) сонъ, къаве – бу энъ чокъ истисал (производство) этильген ве паалы сатылгъан махсулат.
• Къырымда осьтюрильмесе де, къокъулы, лезетли къаве асырлар девамында къырымтатар халкъынынъ миллий ичимлиги олып къалды. Сюргюнлик заманларында биле, къытлыкъ олгъанда, адамлар къавесиз яшап оламагъан, онынъ ерине арпа, нохут, фындыкъ къавурып, ичкенлер.

• Миллий адетлер кутюльген къоранталарда мусафирлерни эр даим къавенен сыйлайлар. Къаве ичкен сонъ: «Сагъ олунъ! Кисенъизге берекет», – дейлер. Къонакъбайлар исе «Афиетлер олсун!», – деп, джевап къайтара.