Тема: «Сугыш уты күптән сүрелсә дә, сыкрый әле һаман яралар».
Максат:
Укучыларны авылдашларның Бөек Ватан сугышы елларында күрсәткән батырлыклары, тырыш хезмәте белән таныштыру;
Ветераннарга олы ихтирам һәм хөрмәт хисе тәрбияләү;
Сугыш афәтенең һәр кеше, һәр гаилә өчен фаҗига булуын төшендерү;
Тынычлык сөюче шәхес тәрбияләү.
Җиһазлау: Татарстан картасы, Б.В.С. фронтлары картасы, “Хәтер” китаплары, сугыш һәм тыл ветераннары турында альбомнар, стена газеталары.
Кичәнең барышы.
1 нче алып баручы. Хәерле көн, хөрмәтле авылдашларыбыз-сугыш һәм хезмәт ветераннары! Сезнең барыгызны да олы тантана-Бөек Җиңү көне белән котлыйбыз.
Бүген без, Сезнең батырлыкларга яңадан бер кабат сокланыр, Сезнең түземлелегез, сабырлыгыгыз алдында баш ияр өчен, бу кичәгә җыелдык.
1нче укучы. Сугыш! Туктагыз, сугыш башланган! Гитлер безгә сугыш башлаган!
Магнитофон язмасында Левитан тавышы “Внимание, внимание! Говорит Москва! Работают все радиостанции Советского Союза Фашистская Германия, нарушив пакт о ненападении, вторглась на территорию Советского Союза”.
“СВЯЩЕННАЯ ВОЙНА”
(Слова В. Лебедева-Кумача , музыка А. Александрова.) җыры җырлана.
Вставай, страна огромная
Вставай на смертный бой
С фашистской силой темною,
С проклятою ордой.
Пусть ярость благородная
Вскипает, как волна,
—Идет война народная,
Священная война!
Дадим отпор душителям
Всех пламенных идей.
Насильникам, грабителям,
Мучителям людей.
Не смеют крылья черные
Над Родиной летать,
Поля ее просторные
Не смеет враг топтать!
Гнилой фашистской не чисти
Загоним пулю в лоб,
Отребью человечества
Сколотим крепкий гроб.
Пусть ярость благородная
Вскипает, как волна,
—Идет война народная,
Священная война!
1нче укучы.(кыз)
Исән барып, исән кайт!
Фашистларны кисеп кайт!
Миннән теләк сиңа шул.
Ил мактарлык үрнәк бул!
Мин телим тагын сиңа:
Үткенлек кылычыңа!
Теләр идем тагын да,
Бик сагынган чагыңда-
Язып җибәр сәлам- хат!
Сау бул, җаным!
Җиңеп кайт!
2 нче укучы.(егет)
Кулларыма мылтык аскан чакта,
Син булырсың минем исемдә.
Һәр адымда сине сагынырмын,
Һәр минутта сине уйлармын.
Яңгырлы төн, кышкы суык көннәр
Туңдыра алмас мине, акыллым,
Йөрәгемне чөнки җылытачак
Сиңа булган сөю ялкыным.
«В путь» (слова М. Дудина, музыка В. Соловьева -Седого) җырын җырлау.
Путь далек у нас с тобою,
Веселей, солдат, гляди!
Вьется, вьется знамя полковое,
Командиры впереди.
Припев:
Солдаты, в путь, в путь, в путь,
А для тебя, родная,
Есть почта полевая.
Прощай, труба зовет,
Солдаты, в поход!
Каждый воин - парень бравый,
Смотрит соколом в строю.
Породни... роднились мы со славой,
Славу добыли в бою.
Припев.
Пусть враги запомнят это, -
Не грозим, а говорим, -
Мы прошли, прошли с тобой полсвета,
Если надо, - повторим.
Припев.
2 нче алып баручы. Сезнең язмыш сугыш уты белән үрелгән. Сугыш ... Нинди авыр, каһәрле, шомлы сүз бу! Ул ничә миллион кешенең гомерен өзгән, күпме баланы ятим иткән, аналарны тол калдырган....
Сугыш.... Меңләгән шәһәрләр җимерелгән, Җир йөзеннән гөрләп торган авыллар юкка чыккан, шау чәчәккә күмелгән бакчалар янып көлгә әйләнгән
1нче укучы.
Ул елларны ничек онытасың ,-
Ил язмышы кылыч йөзендә.
Ир-егетләр китте яу кырына,
Алып көче тоеп үзендә...
1нче алып баручы. Әйе, авылда картлар, хатын-кызлар һәм балалар гына калды. Ә тормышны алып барырга кирәк иде - игенен дә игәргә, балаларны да ач-ялангач итмәскә,
Сугышка төрле җылы киемнәр әзерләп җибәрергә, бик зур салымын да түләргә кирәк иде. Әмма Сез сынмадыгыз, сыгылмадыгыз.
2 нче алып баручы. Чыннан да, Бөек Ватан сугышы чоры совет халкы өчен зур сынау еллары булды. Сугышның беренче көннәреннән үк русы, татары, удмурты, чувашы, мариы туган илен - Ватанын сакларга күтәрелде. 1418 көн һәм төн дәвам иткән бу мәхшәрдән сез җиңүче булып чыктыгыз, хөрмәтле сугыш һәм тыл ветераннары! Үз илебезне генә түгел,бөтен Европаны фашизм коллыгыннан коткардыгыз. Сугыш авырлыгын бөтен ил, бөтен халык белән бердәм күтәрелгәнгә генә җиңү таңын күрергә насыйп булды.
“Солдатлар” җыры. (Р.Әхмәтҗанов сүзләре, Ф.Әхмәдиев көе яңгырый)
Озатып вокзаллар каршында,
Маңгайдан үптеләр аналар.
Тузанлы юллардан үттеләр
Дөньяны күрмәгән балалар.
Балалар керделәр утларга,
Балалар сүз бирде тупларга.
Күпләре төренеп шинельгә ,
Калдалар еракта йокларга.
“Балалар, торыгыз, балалар,
Ашыгыз суына табында... ”
Ничә ел тормыйлар балалар,
Иделдә һәм Дунай ярында...
1нче укучы.
Ирләр китте, кызлар елап калды,
Елап калды күпме хатыннар.
Туйда кигән күлмәкләре калды,
Күпме бала калды тумаган.
2нче укучы.
“Бер кайтырбыз”, диеп киткән юлдан
Китсәләр дә күбесе кайтмады.
Алар өчен бары җилләр генә,
Ачып-ябып йөри капканы.
“Әти солдат булган” җырын җырлау.
1нче хатын. Иртәгә кайда кич утырырбыз микән? Безнең керосин бетә бит.
2нче хатын. Безгә килерсез. 3-4 көнлек керосин бар әле.
3нче хатын. Мин базардан 1 стакан тоз алдым. Иртәгә тозда пешкән тәмле бәрәңге алып килермен.
1нче хатын. Кайчан җәй җитәр инде? Ягарга утын бетте. Беркөнне балалар суыкка чыдый алмыйча, чыра яндырып куйганнар һәм чак кына ут чыгармаганнар. Ярый әле, Бибисаймә түти күреп калган.
3нче хатын. Әле сез ишеттегезме соң? Хәзер ашлыкны һәм атларны гына түгел, бәрәңге белән майны да фронтка җибәрергә, ди. Хәтта токмачны да киптереп тапшырасы була, ди.
2нче хатын. Җибәрербез җибәрмичә, үзебезнең газиз ирләребез, сөекле улларыбыз өчен бит ул.
1нче хатын. Тизрәк сугыш кына бетсен инде! Җиңү өчен бернәрсә дә жәл түгел.
“Хәбәрсез югалган” җырын җырлау.
Кулына хат тоткан хат ташучы керә. Барысы да аңа өмет белән төбәлә.
“Сөенче, сөенче, фронттан хатлар бар!” Хат ташучы аларның кайсын җырлатып, кайсын биетеп, сөенчесен ала-ала өләшә. Хатларын кычкыра-кычкыра укыйлар.
Тёмная ночь», песня из к\ф «Два бойца».
Темная ночь, только пули свистят по степи
Только ветер гудит в проводах, тускло звезды мерцают...
В темную ночь ты, любимая, знаю не спишь
И у детской кроватки тайком ты слезу утираешь
Как я люблю глубину твоих ласковых глаз
Как я хочу к ним прижаться сейчас губами
Темная ночь разделяет, любимая, нас
И тревожная черная степь пролегла между нами
Верю в тебя, дорогую подругу мою
Эта вера от пули меня темной ночью хранила
Радостно мне, я спокоен в смертельном бою
Знаю, встретишь с любовью меня, что б со мной ни случилось
Смерть не страшна, с ней не раз мы встречались в степи
Вот и теперь надо мною она кружится
Ты меня ждешь и у детской кроватки не спишь
И поэтому, знаю, со мной ничего не случится
2нче хатын.
Тезгә куеп сезгә хатлар язам
Сугыш тынган алсу таңнарда,
Балаларым сезне үбеп калам,
Сәлам сезгә сөйгән ярларга.
Үстеңме әле кызым, Тәслимә?
Төштеңме әле теге бишектән?
Туган яктан искән җилләр аша,
“ Әтием” дигән сүзең ишетәм.
Улым туган аны ишеттем,
Хатка язып исем җибәрәм.
Без кайтырбыз җиңеп, күрешербез,
Аерылу булмас яңадан.
1нче хатын.
Кем бар икән бүтән минем кебек
Өзелеп-өзелеп әнисен сагынган?
Син уйлама минем бөтен көннәр
Ут эчендә генә үтә дип,
Һәрбер минут минем тормышымны
Өзәр өчен әле көтә дип.
Кайгырма син, әнкәй, сине ташлап,
Чит илләргә улың киткәнгә,
Тар -мар иткәч явыз дошман явын
Кайтып килер әле иркәң дә.
3нче хатын.
Ярсып-ярсып атам һәр пулямны,
Ватан өчен, туган ил өчен,
Балам өчен, ата-анам өчен,
Назлап сөйгән бил өчен.
( Кич утыручылар посылка тутыра башлыйлар, бүләкләрнең эченә язу тыгып, тамга салалар. Хат ташучы чыгып китә.)
1нче хатын. Әйдәгез, кайтыйк. Иртәгә таңнан торасы бар, эшебез дә бик күп.
“СИНИЙ ПЛАТОЧЕК» (Стихи М. Максимова Музыка Г. Петерсбурского) җырын җырлау.
Синенький скромный платочек
Падал с опущенных плеч.
Ты говорила, что не забудешь
Ласковых, радостных встреч.
Порой ночной
Мы распрощались с тобой...
Нет больше ночек!
Где ты, платочек,
Милый, желанный, родной?
Помню, как в памятный вечер
Падал платочек твой с плеч,
Как провожала и обещала
Синий платочек сберечь.
И пусть со мной
Нет сегодня любимой, родной,
Знаю, с любовью ты к изголовью
Прячешь платок голубой.
Письма твои получая,
Слышу я голос живой.
И между строчек синий платочек
Снова встает предо мной.
И часто в бой
Провожает меня облик твой,
Чувствую, рядом с любящим взглядом
Ты постоянно со мной.
Сколько заветных платочков
Носим в шинелях с собой!
Нежные речи, девичьи плечи
Помним в страде боевой.
За них, родных,
Желанных, любимых таких,
Строчит пулеметчик за синий платочек,
Что был на плечах дорогих
1 нче алып баручы. Җиңү һәм көрәш юлы озын, авыр була. Ләкин батыр авылдашларыбыз әнә шул юлны дан белән узган, сугышның төрле фронтларында дошманга каршы аяусыз сугышып, тиңдәшсез батырлыклар күрсәткән, Берлинга кадәр барып җитеп, Җиңүгә зур өлеш керткән.Сугыш кырларында сынатмыйча батырларча Кукмара районыннан 8895 кеше көрәшә.
2 нче алып баручы. Сугыш корбаннарсыз булмый. Изге көрәштә җиңү яулаганда, ут эчендә юл ярып алга барганда, бик күпләрнең гомере өзелде. Сугыш гөрелтеләре тынганнан соң, безнең авыл җирлегеннән илебезне сакларга киткән 670 кешенең нибары 378енә генә туган якларына әйләнеп кайтырга насыйп була. Шулар арсыннан бүген нибары 7се исән-сау : Миннебаев Миннемөхәммәт абый, Хәйретдинов Галиәкбәр абый, Хөсәинова Фәридә апа, Мөлеков Абдулла абый, Гаҗизов Габделхак абый, Якимова Елена апа, Мөһәррәмов Мөҗип абый.
Әйдәгез, Бөек Җиңү көнен якынайтып, сугыш кырларында ятып калган һәм сугыштан исән-сау әйләнеп кайтып, безнең арабыздан киткән солдатларны бер минут тынлык белән искә алыйк.
( бер минут тынлык .)
1 нче алып баручы. Бөек Җиңүгә 65 ел. Илебез азатлыгы өчен солдатларны онытмыйк. Батырлар исеме буыннан-буынга күчә барсын.
Исәннәрнең кадерен белик!
Үлгәннәрнең каберен белик!
45тә кайтмый калганнарның
Исемнәре кайтты әйләнеп.
Толлар өчен газап булды
Көтеп алган Җиңү бәйрәме.
Тол хатыннар, сөеп туймас ярлар
Әле һаман сагынып көтәләр,
Яу кырыннан кайтмый калганнарның
Кайтуларын өмет итәләр.
2 нче алып баручы. Ә хәзер хөрмәтле ветераннрга сүз бирәбез.
КАТЮША
Слова Исаковского. Музыка М. Бланш
Расцветали яблони и груши,
Поплыли туманы над рекой.
Выходила на берег Катюша,
На высокий берег на крутой.
Выходила, песню заводила
Про степного сизого орла.
Про того, которого любила,
Про того, чьи письма берегла.
Ой ты, песня, песенка девичья,
Ты лети за ясным солнцем вслед
И бойцу на дальнем пограничье
От Катюши передай привет.
Пусть он вспомнит девушку простую,!
Пусть услышит, как она поет,
Пусть он землю бережет родную,
А любовь Катюша сбережет.
Расцветали яблони и груши,
Поплыли туманы над рекой.
Выходила на берег Катюша,
На высокий берег на крутой.
Уходила с берега Катюша
Уносила песеньку с собой
1нче алып баручы. Әйе, каһарманнар даны мәңгелек. Сезнең һәркайсыгыз-каһарман! Сез авылда олы ихтирамга лаек, балаларыгызның таянычы, оныкларыгызның юанычы. Сез әле дә олы йөрәкле, нык бәдәнле, саф күңелле әүлия затлар, сугыш чоры кешеләре! Тагын бер кат зур рәхмәт Сезгә!
Картаймагыз, ветераннар,
Картаймагыз,әй, тынгысыз җаннар!
Сезгә тиеш әле бик күп язлар,
Сезгә тиеш әле бик күп назлар.
“День победы”(Автор текста: Владимир Харитонов ,автор музыки: Давид Тухманов )
День Победы как он был от нас далек
Как в костре потухшем таял уголек
Были версты обгорелые в пыли
Этот день мы приближали как могли
Этот День Победы порохом пропах
Этот праздник с сединою на висках
Эта радость со слезами на глазах
День Победы День Победы
День Победы
Дни и ночи у мартеновских печей
Не смыкала наша Родина очей
Дни и ночи битву трудную вели
Этот день мы приближали как могли
Этот День Победы порохом пропах
Этот праздник с сединою на висках
Эта радость со слезами на глазах
День Победы День Победы
День Победы
Здравствуй, мама возвратились мы не все
Босиком бы пробежаться по росе
Пол-Европы прошагали пол Земли
Этот день мы приближали как могли
Этот День Победы порохом пропах
Этот праздник с сединою на висках
Эта радость со слезами на глазах
День Победы День Победы
День Победы
День Победы порохом пропах
Этот праздник с сединою на висках
Эта радость со слезами на глазах
День Победы День Победы
День Победы День Победы.
123
179 455 
