Слайд по вегетативному размножению комнатных растений

Тема: Калемчелерди тамырлатууда жана тамыр алдырууда турдуу шарттардын тийгизген таасири Абдымомунова Б.А.  

• Адам жашаган жайдагы осумдуктордун пайдалуу жактары :
• - Болмодогу климатты жакшыртат;
• - Абадагы чан болукторун чыпкалайт;
• - Жайдын кунундо сууну буулантуунун натыйжасында абаны салкындатат;
• - Абанын нымдуулугун жогорулатат;
• - Комур кычкыл газынын абада кармалышын томондотот;
• - Абадагы кычкылтектин кармалышын жогорулатат;
• - Абадагы формальдегид жана тамекинин тутунун жутуп алат;
• - Болмодогу микроклиматтын индикатору болуп саналат;
• - Бир эле убакта тынчтандыруучу жана дуулуктуруучу касиетке ээ;
• - Стрессти чыгарып, адамдын озун сезуусун жакшыртат;
• - Болмодо кайталангыс атмосфера тузот;
• - Коноктордун кубануусун шарттайт;
• - Болмону жандандырып, жайлуу кылат.

• Изилдоонун максаты : болмо осумдукторун калемчелоодо кошумча тамырлардын пайда болуусуна натуралдык биостимуляторлордун тийгизген таасири.

• Изилдоонун милдеттери :
• Биостимуляторлор, алардын болмо осумдукторунун калемчелеринде кошумча тамырлардын пайда болуусуна тийгизген таасири жонундогу маалыматтар ттуралуу адабияттык жана интернеттик булактар менен таанышуу.
• Болмо осумдукторунун тамыр алуусун шарттоочу максималдык ынгайлуу шартты аныктоо жана тандап алуу.

• Изилдоонун объекти : жыттуу пеларгония, узамбар фиалкасы, болмо розасы.
• Изилдоо предмети : калемчелердин тамыр алуусуна биостимуляторлордун таасири.
• Изилдоонун гипотезасы : Болмо осумдукторунун тамыр алуусуна натуралдык биостимуляторлор натыйжалуу таасир корсотот.
• Изилдоонун методдору: адабияттык маалыматтарды окуп уйронуу, эксперимент, байкоо, салыштыруу жана анализ.
• Практикалык колдонулушу- материалдык чыгым кетирбестен жана химиялык каражаттарды колдонбостон болмо осумдукторунун санын кобойтууго жана иш ордуларын, жашаган жайларды жашыл осумдуктор менен камсыздоого мумкунчулук тузулот

• Калемчелерди тамырлатуу учун шарттар
• Осумдукторду калемчелер аркылуу кобойтуу- вегетативдик кобойтуунун эн кенири таралган жолу болуп эсептелет.
• Банкадагы сууну алмаштыруу
• Банкадагы калемчелердин саны

• Калемчелерди кесуу методдору
• Калемчелерди тамырлатууда сабактын жашына да карашат.
• Сабакта жайгашкан муундун же бучурдун тубунон кесуу- анчейин жетилбеген жашыл калемче алууда колдонулат. Так ушул жерде козу карындар жугузуучу илдеттерге туруктуу келген ткандар жайгашкан.
• Муун аралыгынан кесуу- жакшы жетилген (жыгачтанган) сабактан калемче алууда колдонулат.

• Тамырлатуу учун алынган калемчелерде томондогулор болуусу зарыл:
• -сабактын кыска кесиндиси;
• -бир жалбырак (калгандарын кесип ташташат);
• -жалбырактын колтугунда жайгашкан бучуру. Калемчедеги бардык жалбырактарды калтырган учурда суунун ашыкча буулануусунан калемчелердин куурап калуусу мумкун.

• Калемчелерди остуруудо колдонулуучу стимуляторлор.
• гетероауксин (ак, кызгылт же сары тустогу майда кристалл порошогу); - бета-индолилмай кислотасы (корунушу гетероауксинге окшош); - бета-индолилуксус кислота жана альфа-нафтилуксус кислотасы (ак же боз тустогу порошок).
• - эпин -0,25 мг (болжол менен 40 тамчы) ампула
• - корневин (сырткы корунушу гетероауксинге окшош);,
• - циркон – ак, саргыч тустогу порошок

Калемчелерди стимулятор менен иштетуунун уч ыкмасы кенири колдонулат: - калемченин томонку болугун стимулятордун суудагы эритмесине салуу (эритмелер томонку, орто жана жогорку концентрацияда даярдалат); - калемченин томонку болугун стимулятордун спирттеги эритмесине салуу (айрым осумдуктордун калемчелери узак убакыт сууда турууга чыдамсыз болгон учурда, ошондой эле сейрек кездешуучу баалуу осумдукторду кобойтуудо пайдаланылат); - калемченин томонку болугун стимулятордун пудрасы менен иштетуу (осуу стимуляторунун тальк же жыгач комурунун майдасы менен аралашмасы. 1-30 мг стимулятор + 1 г талька же комур).

• Жашыл калемчелер эритмеге 2-4 см чогорулот (калемченин учтон биринен коп эмес болугу) да, 10 сааттан бир суткага чейин кармалат:
• Калемчени стимулятор менен иштетуу анын концентрациясына жана туруно жараша болот.
• Жашыл калемченин кыска болгондугу жана жалбырактарынын болушу стимулятордун суу менен кошо жутулушун тездетет.
• Жыгачтанган калемчелер эритмеге жарымынан же учтон бир болугунон чогорулот.
• Пудра менен иштетуудо калемченин томонку болугун сууга нымдап, осуу стимулятору менен сыйпайт да, дароо отургузушат.

• Адабияттык маалыматтар боюнча натуралдык биостимулятор болуп алоэнин ширеси жана бал эсептелет

• Алоэнин ширеси
• Алоэнин ширесинде эмодин заты (2% жакын) жана антрагликозид заттары кездешет. Медицинада алоэнин кургатылган ширеси- сабур колдонулат, ал эми жаны ширеси биогендик стимулятор катары колдонулат. Алоэнин ширесинде аминокислоталар, ферменттер, витаминдер, микроэлементтер кармалат. Алоэнин ширеси бактерициддик жана бактериостаттык касиетке ээ болуп, стафилококкту, стрептококкту, ичеги карын, дифтериялык жана дизентериялык таякчаларды олтурууго жондомдуу.
• Ошондой эле алоэнин ширеси тамырлоону гана тездетпестен, ал жердеги бактерияларды олтуруп, стерилдуу чойрону тузууго жондомдуу.

• Балдын эритмеси
• Бал табигый продукт болуп, кулдук элементтердин саны боюнча эч кайсы продукт буга тен келбейт. Анда 40ка жакын макро- жана микроэлементтер кездешет да, балдын туруно жараша турдуучо кармалышат. Балдын курамында томондогу химиялык элементтер кармалышат: калий, фосфор, кальций, хлор, сера, магний, жез, марганец, йод, цинк, алюминий, кобальт, никель ж.б.
• Ошондой эле азыраак олчомдо витаминдер кездешет. Бал ошондой эле бактерициддик жана дарылык касиетке ээ.

• Изилдоо учун томондогу чоп формасындагы болмо осумдуктору тандалып алынды: жыттуу пеларгония, узамбар фиалкасы, болмо розасы. Бул осумдуктордун калемчелерин тамырлатуу учун биостимулятор кылып томондогулорду алдык: , алоэнин ширеси, эпин (химиялык стимулятор), суу (контролдук тажрыйба).
• Тажрыйбаны 3 жолудан кайталап койдук, ар бир осумдуктон 5 даанадан калемче алынды.
• Калемчелерди даярдоо, стимулятордун эритмесин даярдоо жана андан ары аздектеп кароо Поликарпова Ф.Я . методикасы боюнча жургузулду (гулдуу осумдуктордун жашыл калемчелерин тамырлатуу боюнча).

• Бал эритмеси- бал жылуу сууда эритилет (0,5 чай кашык бал + жарым литр жылуу суу), даярдалган эритме дароо колдонулат. Пияз туп 10-12 саат, калемчелер 4-6 саат чыланат.
• Алоэнин ширесинин эритмеси (алоэнин ширеси - 1 ашкана кашык, 1 стакан жылымтык сууда эритип, банкага куюшат да, устун бекем жаап бир жума карангы салкын жерге коюшат. Бир жумадан сон кайнатылган суудан кошуп, 5 л жеткирет. Бул эритмеде пияз туп 10-12 саат, калемчелер 4-6 саат чыланат, топуракка отургузаардын алдында сууга чайкабастан отургузушат.

• Тажрыйба коюлгандан кийин алгачкы

9-,35- куну алоэнин ширесине жайгаштырылган калемчелер тамыр алды. 12-, 41- куну эпин эритмесиндеги, ал эми 20-, 45-куну сууда коюлган калемчелер тамырлады.

• Алоэнин ширесинин, эпиндин эритмесинде жана сууда коюлган калемчелер турдуу моонотто тамырлады.

• Жыйынтык
• Алоэнин ширесинин жана эпиндин эритмесинде коюлган калемчелердин тамыр системасы жакшы оорчугон. Сууда коюлган калемчелердин тамыр системасы салыштырмалуу начар оорчугон.
• Тамыр алуу жондомдуулугу боюнча жыттуу пеларгония алдынкы орунда турат.
• Балдын жана алоэнин ширесинин курамында кармалган активдуу компоненттер биостимулятор болуп саналышат. Ошондой эле сууда коюлган калемчелер да жакшы тамыр алышты.
• Болмо шартында коюлган калемчелердин тамырлоо механизмине узгултуксуз коз салып турдук жана бул процесске таасир этуучу факторлорго байкоо жургуздук.
• Болмо осумдукторунун калемчелерин тамырлатууда жагымдуу шарт тузуу менен кошумча каражат жана химиялык кошулмалардын жардамысыз коп сандагы осумдукторду алууга жана алар менен иштеген, жашаган жайларды кооздоп алууга мумкун.