Сүйлөмдөгү сөздөрдүн орун тартиби. 8-класс.

№ 89 ЖОББМ Кыргыз тили 8-класс

Мугалим: Оторбаева А.Ш.

ОЙДУ БЫШЫКТОО

КАДАМ ТАШТОО

АТКАРУУГА КИРИШҮҮ

ПЛАН ТҮЗҮҮ

МАКСАТ ДЕГЕН ЭМНЕ? АЛ КАНТИП ИШКЕ АШАТ? БИЗ ЭМНЕГЕ МАКСАТ КОЕБУЗ?

D

C

B

A

САБАКТЫН ТЕМАСЫ: СҮЙЛӨМДӨРДӨГҮ СӨЗДӨРДҮН ОРУН ТАРТИБИ

САБАКТЫН МАКСАТЫ

А)СҮЙЛӨМДӨРДӨГҮ СӨЗДӨРДҮН ОРУН ТАРТИБИ МЕНЕН ЖАЙГАШУУСУ ЖӨНҮНДӨ МААЛЫМАТ АЛЫШАТ

Б) ОКУУ КИТЕБИНДЕ БЕРИЛГЕН КӨНҮГҮҮЛӨРДҮ ИШТӨӨ МЕНЕН СҮЙЛӨМДӨРДҮ ОРДУ МЕНЕН КОЮУГА МАШЫГЫШАТ

В)ООЗЕКИ ЖАНА ЖАЗУУ КЕБИНДЕ СҮЙЛӨМДӨГҮ СӨЗДӨРДҮ ОРДУ МЕНЕН ТҮЗҮҮГӨ БАГЫТ АЛЫШАТ

КЫРГЫЗ ТИЛИ

ФОНЕТИКА, МОРФОЛОГИЯ,СИНТАКСИС,ЛЕКСИКА

A

СИНТАКСИС

СӨЗ АЙКАШЫ,СҮЙЛӨМ,СҮЙЛӨМДӨРДҮН ТҮЗҮЛҮШҮ,БАШ ЖАНА АЙКЫНДООЧ МҮЧӨЛӨР,СҮЙЛӨМДӨРДҮН ОРУН ТАРТИБИ Ж.Б

B

СҮЙЛӨМДӨРДӨГҮ СӨЗДӨРДҮН

ОРУН ТАРТИБИ

СҮЙЛӨМДҮН

НЕГИЗГИ БЕЛГИЛЕРИНИН БИРИ

C

СҮЙЛӨМДӨГҮ СӨЗДӨР ӨЗ ОРДУ МЕНЕН КЕЛСЕ, СҮЙЛӨМ ТҮЗ ОРУН ТАРТИПТЕ ТҮЗҮЛӨТ.СҮЙЛӨМДӨГҮ СӨЗДӨРДҮН ОРУН ТАРТИБИ СӨЗДӨРДҮН СИНТАКСИСТИК МИЛДЕТТЕРИ(СҮЙЛӨМ МҮЧӨЛӨРҮ) МЕНЕН БАЙЛАНЫШТУУ.СҮЙЛӨМДҮН ТҮЗ ОРУН ТАРТИБИН СҮЙЛӨМ МҮЧӨЛӨРҮ ТОЛУК ТҮШҮНДҮРҮП БЕРЕ АЛАТ,

D

4

БАШ ЖАНА АЙКЫНДООЧ МҮЧӨЛӨР ЖАНА АЛАРДЫН ТОПТОРГО БӨЛҮНҮШҮ

ЭЭНИН ТОБУ

БАЯНДООЧТУН ТОБУ

АЙКЫНДООЧ МҮЧӨ; АНЫКТООЧ

АЙКЫНДООЧ МҮЧӨЛӨР; БЫШЫКТООЧ , ТОЛУКТООЧ

СҮЙЛӨМДӨГҮ СҮЙЛӨМ МҮЧӨЛӨРҮНҮН ОРУН АЛЫШЫНЫН ЭКИ ТҮРҮ БАР:

ТҮЗ ОРУН ТАРТИБИ

ТЕРС ОРУН ТАРТИБИ

(ИНВЕРСИЯ КУБУЛУШУ)

СҮЙЛӨМ МҮЧӨЛӨРҮНҮН ТИЛДЕ КАЛЫПТАНГАН, КӨНДҮМ БОЛГОН, АДАТКА АЙЛАНГАН ОРДУ СУЙЛӨМДӨГҮ ТҮЗ ОРУН ТАРТИБИ ДЕП АТАЛАТ.

СҮЙЛӨМДҮН КАНДАЙДЫР БИР МҮЧӨСҮ СТИЛДИК МАКСАТКА ЫЛАЙЫК ӨЗҮНҮН ДЕМЕЙКИ ТҮЗ ОРДУН ӨЗГӨРТҮП ЖАЙГАШСА, АЛ ТЕРС ОРУН ТАРТИП ДЕП АТАЛАТ.

1.ЭЭ

2.БАЯНДООЧ

1.АНЫКТООЧ

2.АНЫКТАЛГЫЧ

1.ТОЛУКТООЧ

2.ТОЛУКТАЛГЫЧ,ЭТИШТИК БАЯНДООЧ

1.БЫШЫКТООЧ

2.БЫШЫКТАЛГЫЧ,ЭТИШТИК БЫШЫКТАЛГЫЧ

• СҮЙЛӨМ МҮЧӨЛӨРҮНҮН БИРИ-БИРИНЕ КАРАТА БЕЛГИЛҮҮ БИР ИРЕТ МЕНЕН ЖАЙГАШЫШЫ АЛАРДЫН ОРУН ТАРТИБИ ДЕП АТАЛАТ.
• СӨЗДӨРДҮН ОРУН ТАРТИБИ ДАЙЫМА БЕЛГИЛҮҮ БИР НОРМАГА БАШ ИЕТ ЖАНА ТИГИ ЖЕ БУ ГРАММАТИКАЛЫК, МААНИЛИК, СТИЛИСТИКАЛЫК ФУНКЦИЯНЫ АТКАРАТ. СӨЗДӨРДҮН ОРУН ТАРТИБИ БҮТҮНДӨЙ СИНТАКСИСТИК ТҮЗҮЛҮШТҮН СИСТЕМАСЫНДА ГАНА АНЫКТАЛАТ.

СҮЙЛӨМ ЭЭСИ МЕНЕН БАЯНДООЧТУН ОРДУ

Азыр асыл доордо жашап жатабыз биз. Биз азыр асыл доордо жашап жатабыз.

Ооба,ушунда биздин табышмактын жандырмагы. Ооба, биздин табышмактын жандырмагы ушунда.

Аныктооч менен аныкталгычтын орду

Тамды көрүп турасыңарбы узатасынан кеткен? Узатасынан кеткен тамды көрүп турасыңарбы?

Билерик сатып алдым кооз алтын. Кооз алтын билерикти сатып алдым.

Толуктооч жана аны башкауучу сөздүн орду

• Ал көчүрдү ырды китептен. Ал ырды китептен көчүрдү.
• Алар ишке өтүштү сөздөн. Алар сөздөн ишке өтүштү. Малды баккан киши багат. Баккан киши малды багат.

ҮЙГӨ ТАПШЫРМА: 229-көнүгүү

01

02

03

04