Талант классика чувашской поэзии Михаила Федорова

Урок теми: М.Ф.Фёдоровăн

«Арçури» поэмине

А.С.Пушкинăн «Бесы»

сăввипе тишкерсе

танлаштарни

Пĕлÿ тĕллевĕ :

1. Хайлава тытăмĕ, жанрĕ

енчен тишкерсе тухасси;

2. Сăнарсемпе хайлав çинчен мĕн шухăшланине тĕслĕхсемпе çирĕплетсе ĕнентерме вĕрентесси.

«Ар çури»

кĕнеке,

1955çул

М.Ф.Фёдоров

ăçта, хăçан

çуралнă?

Хурапхасем

Хĕветĕр Михали

пирки мĕн каланă?

Вăл

ăçта-ăçта

вĕреннĕ?

М.Ф.Фёдорова кам

нумай пулăшса

пынă?

Унăн

вилтăпри ăçта

упранать?

Юлашки

çулĕсене

ăçта ирттернĕ?

• 1. – 2
• 2. - 1
• 3. - 1
• 4. – 3
• 5. – 2
• 6. - 3

Михаил Фёдоров А.С.Пушкинăн «Бесы» сăввине куçарма тытăннă, ĕç питĕ йывăр пынă. Çавăн-

па чăвашсем арçури çинчен каланисене асра тытса «Ар çури» поэма çырнă

Хайлавăн

жанрĕ

Хăçан çырни

Хăçан çырни паллă мар. «Арçури» – лиро-эпикăллă поэма

«Ар çури» хайлавăн тытăмĕ

3. Ĕç вĕçленни – Хĕветĕр вăрмантан тухса тарни, лăпланни, пурнăç çинчен шухăшлани

2. Ĕçĕн чи

хĕрÿ саманчĕ - тĕттĕм вăрманта Хĕветĕр ар çурирен хăрани, хăрăк турат пуçтарайманни

1. Ĕç пуçламăшĕ- Хĕветĕр пĕччен вăрмана хăрăк турат пуçтарма кайни

А.С.Пушкинăн «Бесы» сăвви

Александр Сергеевич Пушкин «Бесы» сăввине 1830 çулхи сентябрĕн 7 – мĕшĕнче Болдинăра çырнă . Вăл вара 1832 çулта «Северные цветы» альманахра пичетленсе тухнă .

«Ар çури» тата «Бесы» хайлавсем тăрăх тунă ÿкерчĕксем

О.С.Монтлевич. «Бесы»

Владимир Агеев. «Ар çури», 1975ç.

«Ар çури» поэмăпа «Бесы» сăвăри пĕрпеклĕхсем

М.Ф.Фёдоровăн

«Ар çури»

А.С.Пушкинăн «Бесы»

• Текстсен ячĕсем иккĕшĕн те пĕрешкел
• Икĕ хайлавĕнче те геройсем лашапа çула тухнă
• Сăнарсем (Хĕветĕр те, çул çÿрекенсем те) чухăн халăха пĕлтереççĕ (символ)

«Ар çури» поэмăпа «Бесы» сăвăри уйрăмлăхсем

М.Ф.Фёдоровăн

«Ар çури» поэми

1. Ĕçсем çуркунне пулса иртеççĕ

А.С.Пушкинăн «Бесы» сăвви

1. Ĕçсем хĕлле пулса иртеççĕ

2. Хĕветĕр вăрмана хĕвел анса ларсан кайнă

3. Ар çури кунта пĕччен

2. Çул çÿрекенсем кун çутипе çула тухнă

3. Усалсем нумай, тĕрлисем

Хайлавсенче ар çурисем куç умне мĕнле курăнаççĕ?

М.Ф.Фёдоровăн «Ар çури» поэми

А.С.Пушкинăн

«Бесы» сăвви

1.Ват çын пек шур сухаллă

2.Качака пек мăйракаллă

3.Вилнĕ карчăк

4.Таркăн салтак, çурхи

сурăх пек

5.Анчăк пек

1.Чикĕ юпи пек

2. Таçта инçетри

пÿрт çути пек

Ар çурисем мĕн тăваççĕ?

М.Ф.Фёдоровăн «Ар çури»

поэминче

А.С.Пушкинăн «Бесы»

сăввинче

• Шĕвик! Шăхăрать
• Мăкăл-мăкăл юмахлать
• Шăтăр-шатăр тутурать
• Юмах ярать, юптарать
• Йăнăш çулпа чуптарать
• Чикĕ тăршшĕ ларттарать

• Водит, да кружит по сторонам
• Играет
• Дует
• Плюет
• В овраг толкает одичалого коня

М.Ф.Фёдоровăн

«Ар çури» поэми

А.С.Пушкинăн

«Бесы» сăвви

• Урлă-пирлĕ уткалать
• Урнă йыт пек тулашать
• Вĕрет, сурать, пусмăрлать
• Кăтăкласа вĕлерет
• Çĕр çĕмĕрсе чуптарать
• Çĕр чĕтретсе кăшкăрать

• Там сверкнул он искрой и пропал во тьме пустой
• Закружились бесы разны
• Так жалобно поют
• Домового ли хоронят
• Ведьму замуж выдают

«Ар çури» поэмăри Хĕветĕр мĕн тăвать?

çăкăр чикрĕ

Кластер

лаша кÿлсе

ларчĕ

шикленми

пулчĕ

Хĕветĕр

мĕн тăвать?

тухрĕ кайрĕ

Чиперуя

тухрĕ

çырма хĕрне

çитрĕ

Ителмесрен

иртрĕ

«Ар çури» поэмăри Хĕветĕр мĕнле?

чухăн

Кластер

шиклĕ

ă с л ă

Хĕветĕр

мĕнле?

патвар

тăрăшуллă

ырă

тĕшмĕшлĕ

«Ар çури» поэмăри Хĕветĕр кам?

хресчен

Кластер

атте

тăван

Хĕветĕр

кам?

упăшка

кÿршĕ

ывăл

старик

«Ар çури» поэмăри Хĕветĕр сăнарĕ

• Япала ячĕ: Хĕветĕр
• 2 паллă ячĕ: ĕçчен, тăрăшуллă
• 3 глагол: каять, курать, таврăнать
• Предложени: Хĕветĕр вăрмана каять те ар çурие курать, çапах чиперех килне таврăнать
• Пĕтĕмлетÿ сăмахĕ хресчен

синквейн

Пĕтĕмлетÿ (ыйту-хурав)

Паян урокра мĕнле тема пăхса тухрăмар ?

Çак икĕ хайлав хушшинче мĕнле пĕрпеклĕхсемпе уйрăмлăхсем асăрхарăр ?

Урокăн эпиграфне мĕнле ăнлантăр?

Суйласа илмелли килти ĕç

3. «Эпĕ ар çурине епле куратăп?» ятлă ÿкерчĕк тумалла

2.

Виçĕ енлĕ дневник туса килмелле

1. «Ар çури» евĕрлĕ хайлав çырса килмелле