Внеклассное мероприятие Касым

Klas: 7

Predmet: GHİKA

Subkompetenṭiyalar:

1.Verili temaya görä kendibaşına bilgileri göstermää.

2. Eveldän kalma adetlärlän tanışmaa.

3. Verilmiş temaya görä baalantılı tekst kurmaa becermäk.

4. Evelki hem şindiki adetlerin kullanılmasınnan yaraştırmak.

5. Havez hem hatır gütmäk gagauz halkın adetlerinä, Vatanına.

Uroon tipi: klastan dışarı uroo

Uroon metodları: sözleşmäk, aaraştırmak, annadıcı-ilüstraṭiyalı.

Kullanılan literatura: internet, ‘’Gagauz dili hem literatura’’ dergisi, ‘’Sabaa yıldızı’’ dergisi, ‘’Gagauzça-rusça sözlük’’, T.Zanet ‘’Gagauzluk’’, T.Zanet ‘’Gagauz yortuları, adetleri, sırıları’’.

YORTUNUN GİDİMİ:

Zaman hayır olsun uşaklar, saygılı musaafirlär! Biz büün genä çıkacez uzun yola , dedelerin bir evelki yortulu gününä, angısıın adı ‘’Kasım’’.

Yortunun teması: Kasım. Dedelerdän kalma adetlär.

Yortunun epigrafı: Kim korumêêr adetlerini,

O keser kendi köklerini.

1.Nicä siz annêêrsınız uroon epigrafını?

2. Nesoy büük yortu bakılêr Noyabri ayında?

3. Ne bilersiniz bu yortu için?

Kasım için annatmak.

Kasım- gagauzların eveldän kalma halk yortusu. Laf ‘’Kasım’’ çekiler arab dilindän ‘’paylaştıran’’. Da o halizdän payeder yılı. Dedelerimiz yılı payedärmişlär iki paya:

Kış zamanı çekedärmiş ‘’Kasımdan’’

Yaz vakıdı çekeder ‘’Hederlezdän’’.

Şiir: ‘’Kasım’’.

Kasım kapuya urêr

Çobannar koyun daadêr.

Kış zamanı açılêr,

Bacadan tütün çıkêr.

Haber ‘’Kasım’’ yortusu için.

Kasım – bu yortu gagauzlarda çok saygılı bir gün. Onu insan bakêr derin evellerdän diil sade hristiannık yortusu deyni, ama o naturadan hayvancılıktan başlanma hem kalma yortusu. Kasım – yazın bitkisi. O bakılêr noyabrinin sekizindä. Kasım sayılêr taa Ay Dimitri günü. Kasım - eski bir köklü hem gözäl yortu. Büük duygularlan bän isteerim kutlamaa hepsini bu gözäl yortuylan hem adamaa saalık, kısmet. Gözäl yortuyu diil lääzım unudalım, yaşasın adetimiz yıldan-yıla da kalsın bizim evlatboylarımıza!!!

Şiir: ‘’Kasım’’.

Büük sevinmelik bizdä

Kasım geldi küüyümüzä

Türküylän, oyunnarlan.

Hem gözäl, tatlı laflarlan.

Kavallar gözäl çalışêrlar,

İnsanı şenää çaarêrlar

Genç, ihtär da toplaşêr

Da kadıncayı oynêêr.

Şiir: ‘’Kasım’’.

Kasım geler güzlän

Fidannar çıplak kalêr,

Kuşçaazlar uçup-gider.

Yaamurlan o geldi,

Tabiatı sarattı.

Kırlarda ekin çıktı,

Başçada pelin açtı.

Nicä da herbir küüyün, kasabanın, yortuların da var kendi legendası. Büün aaraştırdı bu legendayı da hazırladı....

Nesoy adetlär var Kasım yortusunda?

1.Çobannar hayvannarı daadêrlar.

2.Veriler kurban hayvannarın saalıı için.

3. Veriler aylä kurbanı, taa sık neredä var Dmitriy.

4. Geçiriler küü/kasaba kurbanı.

5. Olêr güreş(koç, horoz baaşışları için)

6. Ev içindä iş yapılmêêr (yıkanmêêr, temizlänmeer)

7. Hepsini ikram ederlär, sofra kurêrlar.

Şiir: ‘’Kasım’’.

Büük yortu bu gün bizdä

Kasımın büün sekizi.

Çiçeklär elimizdä,

Biz kutlêêrız hepsini.

Batüm genä güreşer,

Ensemää o pek isteer,

Eer alarsa ilk eri

Dadacez biz koç eti.

Gagauz bu yortuda

Eveldä verer kurban.

Olmasın zor kışlıta.

Saa kalsın herbir hayvan.

Sürüdä var çok tekä.

Büük kıvrak buynuzları.

Toklular döndü şişää

Olacek kuzuları.

Kesildi bu yortuda

Tamazlık hayvannarı,

Dayka baaşladı kırda

Bir tokal koççaaz bana.

Musaafir insan toplu-

Sofrada tüter bulgur.

Bu gözäl adet yortu

Herzaman bizim olur!

1.Angı zanaatın yortusu bakılêr bu gündä? (çoban)

2.E, ne siz bilersiniz bu zanaat için?

3.Gagauz folklorunda var mı türkü bu zanaat için?(Oglan)

Türkü: ‘’Oglan’’

Getirdin aklınıza, kimin Ayoz günü bakılêr Kasımda? (Dmitriy)

E, eskiycä nicä bu ad sölener?

(Dmitriy-Miti, Mituş, Mituşka, Mitrani)

Dooru, uşaklar, Kasımda bakılêr Dmitriy Solunskiyi günü.(VİDEO)

Şiir ‘’Kasım’’

Te yaklaşêr bir büük yortu,

onu bekleeriz biz mutlu!

Bu gözäl hem büük gündä,

noyäbrinin sekizindä!

Herbir gagauz adam

Ay Dimitriyi kutlêêr,

Çok saalık baaşlêêr bizä,

dayanmak – evimizä.

Kasım – sevgili yortu,

çok şannı hem çok hoşlu.

Biz sayêrız bu günü,

Dedelerdän kalma yortu!

Gagauzlarda evelki vakıtlardan var adet, nicä kurban kesmää yada kurban baaşlamaa. Bunun için taa derindän açıklayacez:

1.Ne o kurban?

2.Ne veriler kurbanda?

3. Ne yapêrlar imää kurbanda?

4.Ne o kurban kolacı?

5. Kasım günü veriler mi kurban?

6. Kim lääzım versin kurban Kasımda?

Şiir ‘’Kasım yortusu’’

Vatanda şennik büün var,

Toplandı musaafirlär.

Ateştä kaurmalar,

Şen öterlär filcannar.

Ekmek , piinir sofrada,

Uygunnuk aramızda,

Ekmek bezindä daarı,

Konaklêêrız dostları.

‘’Kasım yortusu’’- mayıl,

Hepsimiz buna kayıl.

Şen mayıl gözäl hava

Yapalım bilä dua.

Ko Allaa versin saalık,

Herkez evinä varlık!

İi saatta biz toplandık,

Uygun dursun ortalık.

Şindi bakalım söleyişleri, angıları var bizim folklorda baalı Kasımnan hem adetlärlän:

1.Kasım geldi-kış çeketti.

2.Üz on tarla başına kon.

3.Fidan kaavi köklerinnän, halk kendi adetlerinnän.

4. Kasım geldi, gii kürkü.

5.Halkın üzü adetlerdä.

6.Kim sayêr adetlerini, o hatırlêêr adetlerini.

Gözäl yortuyu diil lääzım unudalım, yaşasın adetlerimiz yıl-yıldan da kalsın bizim evlatboylarımıza!!!

Şiir ‘’Kasım yortusu’’

‘’Kutlamak şiiri!’’

Ko olsun evin herkerä açık.

Yolcuya sevin karşı ona çık.

Adını koru, dostuna yaman,

Diilseydin dooru , bil olmaa pişman!

Zorlardan umut, çıkacek eni,

Aklında hep tut, dedelerini!!!

1.Nesoy yortuylan biz büün tanıştık?

2.Angı adet için lafettik?

3.Nezaman nışannanêr bu yortu?

Halk yortuları, halk adetleri. Onnar, nicä anmak taşları, derin evellerä baalı. Halk yortuları, o uzakta kalma vakıtları, oluşları, dedeleri bizv yakın yapêrlar, onnarı göreriz hemen önümüzdä.

Onnar nicä sedef boncukları, angılarını topadıynan, olêrlar bir gözäl dizicik, hep ölä dä sıra-sıra diziler günnvr, geçmiş yıllar, asirlär. KASIM YORTUSU- KUTLUCA OLSUN!!!