Жел энергетикасы

Кәсіби қазақ тілі

Смаилова Назигуль Сексеновна

1.Жалпы мәліметтер / 1. Общие сведения

Сабақ типі / Тип занятия

2. Мақсаты, міндеттер

2. Цели, задачи

Тақырып бойынша үйренген сөздерін қолдана отырып, мәтінде көтерілген мәселені шынайы өмірмен байланыстыру

Оқушылардың білім, білік дағдысын қалыптастыру. Қызығушылығын ояту, өзін-өзі дамуына жетелеу. Еңбекке, ұқыптылыққа, мәдениеттілікке тәрбиелеу.

Барлығы: Қуат тақырыбына қатысты сөздерді біледі, сөйлемдер құрастыра алады

Көпшілігі: Оқылым материалы негізінде қуат көзінің бір түрі, жел энергетикасының пайдалануы туралы өмірден мысал келтіреді

Кейбірі: Жел энергетикасының қуат көзі ретінде маңыздылығы мен тиімділігі туралы ой қорыта алады.

«Кәсіби қазақ тілі»;

интернет ресурстары;

аудио-таспа.

Барлық оқушыларға сөйлеуге қажетті сөз тіркестері:

Жел энергетикасының пайдасы, атом электр стансылары, су электр стансылары, экологиялық электр стансылары, үйді жылытады, үйді жап-жарық етеді, энергия жұмсалады

Пәнге қатысты терминдер мен сөздік қор: жылыту, жап-жарық, жұмса, артықшылық, кемшілік

Талқылауға арналған сұрақтар:

3.2 Техникалық құралдар, материалдар / Техническое оснащение, материалы

Дербес компьютер

4. Сабақтың барысы

4. Ход занятия

Тақырыпқа қатысты жаңа сөздермен танысады, сөздік дәптермен жұмыс жасайды.

Мәтінді оқып, сұрақтарға жауап береді, негізгі ақпаратты қысқаша конспектілейді.

Жазбаша, ауызша тапсырмаларды орындайды.

5. Сабақ бойынша рефлексия / Рефлексия по занятию

Тақырыпқа қатысты жаңа сөздермен танысып, сөздік дәптермен жұмыс жасайсындар.

Мәтінді оқып, сұрақтарға жауап бересіндер, негізгі ақпаратты қысқаша конспектілеп жазасындар.

Жазбаша, ауызша тапсырмаларды орындайсындар.

«Миға шабуыл» әдісі.

Алдымен мына Бейнероликті тамашалау арқылы тақырыпты болжаймыз. Ол үшін мына сұрақтарға жауап береміз.

Роликтен нелерді көрдік?

Бүгін не туралы әңгіме қозғаймыз деп ойлайсыздар?

Бұл сұрақтарға жауап беру арқылы сабақ тақырыбы ашылады

Алдымен жаңа сөздермен танысамыз, қайталаймыз, қолданысын анықтаймыз.

Мәтінге қажетті сөздер мен сөз тіркестері

жел- ветер

қор- запас

мүмкіншілік- возможность

тұтыну- потребить

арту- увеличиваться

қақпа- ворота

айрықша- особо

едәуір- довольно много

шаруашылық- хозяйство

үлес- доля

суару- поить

қондырғы- установка

Қазір біз оқулығымыздағы мәтінді оқып, танысамыз. Мәтінді түсініп, жаңа сөздердің қолданысын анықтаймыз, жел энергиясының өмірімізде алатын орны туралы әңгіме қозғаймыз.

1-тапсырма. Мәтінді мұқият оқып шығыңыз, төменде берілген сөздікті пайдалана отырып, орыс тіліне аударыңыздар.

Жел электр стансасы.

Қазақстан жерінде жел энергия қоры үлкен. Оның мүмкіншілігі үлкен қазіргі энергия тұтынудан 100 еседей артады.

Жоңғар қақпасының жел энергия қоры ең үлкені (17000кВт сағ\м)

Басқа аудандардан Ерментау 37000 кВт сағ\м (Ақмола облысы), Форт Шевченко (Манғыстау облысы), Қордай 4000 кВт сағ\м (Жамбыл облысы және басқа да аймықтарда айрықша айтуға болады. Желдің күшімен өндірілетін электр қуаты халықшаруашылыққа жұмсалады. Желдің күшімен алынатын электр энергиясы үйлерді жылыту, жап-жарық ету үшін пайдаланылады.

Жел энергиясын шаруашылықта мал суару үшін пайдалану Қазақстанда Семей және Атырау облыстарында әжептәуір тараған. Мұнда “Ветерок”, «Чайка», «Беркут» және ВБ-ЗТ жел қондырғылары орнатылғын.

Жел шығырының істеу қағидасы басқа шығырлардікіндей (бу газ су шағырлары).

Мысалы «Ветерок» деген сорғылық жел қондырғысының жел доңғалағының диаметрі 4м 3м қалағы бар. Қондырғының салмағы 470 кг қуаты 1.7 кВт.

Жел қондырғысын электр өндіруге пайдалғанда жел жылдамдығының шамасы мен бағыты тұрақты болмауы көп қиыншылықтар тудырады.

Алайда жел электр стансысының адамзатқа пайдасымен қатар зияны да бар. Айналып тұрған механизм дыбыс шуын шығарады. Ол адам денсаулығына кері әсер етеді екен. Жел энергетикасын жарық пен жылу алу үшін XX ғасырдан бастап пайдаланылып келеді. Жел электр стансылары АҚШ-та, Еуропада көп салынған. Қазақстанда 2015 жылы Ерейментауда бірінші жел электр стансысы салынды.

«Галереяда ой шарлау» әдісі арқылы оқылым материалына дайындаламыз. Ол үшін топтар галереяға барып, суреттерді көреді. Топ болып талдап, сұрақтарға жауап береді.

2-тапсырма. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз

1. Қазақстан жерінде жел энергия қоры қайда кездеседі?

2. Жоңғар қақпасының жел энергия қоры қандай?

3. Жел энергиясын ауыл шаруашылығында не үшін пайдапанады?

4. «Ветерок» деген жеп қондырғысының салмағы қандай?

5. Жел қондырғысын электр ендіруге пайдаланғанда қандай қиынлылықтар кездеседі?

6. Жел энергетикасының қандай зиянды әрекеті бар?

3-тапсырма. Мәтінді оқып, негізгі ақпаратты қысқаша конспектілейді.

Бүгінгі алған білімінді қорытыңдылау мақсатында Венн диаграмасын толтырыңыдар.

4-тапсырма. Мәтіндерді түсініп оқып, жел электр стансасы мен атом электр стансасының екеуіне ортақ және әрқайсысының айырмашылықтарын анықтап беріңіз.

Атом электр стансасы

Жел электр стансасы

Ұқсастығы

5-тапсырма. Қалыптастырушы сұрақтар:

Жел энергетикасы деген не?

Оның маңыздылығы неде деп ойлайсың?

Жел электр стансыларын салу қажет пе?

Ойтаразы

Сабақ соңында бүгінгі тақырыпты қаншалықты меңгергенін туралы ұсынылған кесте бойынша өз ойыңмен бөліс.

6. Үй тапсырмасы / Домашнее задание

Реферат: «Жылу электр станциялары»