Эссе "Мені? маманды?ым"

О?ушыларды? сауаттылы?ын аны?тау ма?сатында ж?ргізілген жазба ж?мыс- тарда бай?ал?ан, аны?тал?ан, жіберілген ?ателер ?здерін ?лкен екі топ?а топ- тау?а негіз береді: бірінші- орфографиялы?, екіншісі пунктуациялы? ?ателер. Жазбаша ж?не ауызша ж?ргізілген ба?ылау ж?мыстарында жіберілген ?ате- лер негізінен ?аза? тілі ба?дарламасында к?рсетілген білімні? сапалы да тия- на?ты ?йретілмеуінен,я?ни ?аза? тіл білімі за?дылы?тарыны? бастауыш клас- тан бастап баспалда?ты т?рде ме?герту да?дысыны? онша берілмеулігінен ту?анды?ы а??арылады. Б?лайша т?жырымдауды? себебін мына т?мендегі жина?тал?ан ?ателерді? т?рінен толы? бай?ау?а болады О?ушыларды? жазба ж?мыстарында жіберілген орфография за?дылы?ына байланысты ?ателерді? т?рлері мынандай болады: 1 С?здерді буын жігіне ?арай айту, жазу за?дылы?ын білмегендіктен с?здерді? буын жігін ажырата алмай, тасымалдан жиі ?ателесу басым. Мысалы, жау-ап, сау-ы? деген т?рде ?ате айту ?ате жазу?а жол ашады. 2 А, ?, ы, і, у, ?, ?, ?, и, я, ю дыбыстарыны? (?ріптеріні?) ?андай с?здерде ?ай буындарда айтылу, жазылу за?дылы?тарын жете ме?гере алма?анды?тары бай?алады. 3 Дауыссыз н-?, т-д, с-з, и-й, ж-ш дыбыстарыны?емлесін шатыстыру жиі кездеседі 4С?з ішінде нн, лл, тт, ??, сс,шш, пп, мм т?різді ?атар келген дыбыстарды? бірін тастап кету де жиі кездеседі. М?ндай ?осарлы дыбыстардан жіберілген ?ателер с?здерді???рамын ажырата алмаушылы? за?дылы?тарынан туындайды. 5 ?ос с?здерді? ?осарланып, ?айталанып ?олданылатын т?ріні? емлесінен ?ате к?п жіберіледі, Б?л ?ателер ?ос с?здерді? ?зіндік за?дылы?тары?ын жете ме?гермеушіліктен ту?ан. ?ос с?здерді? дефис ар?ылы жазылаты? ерекшеліктерін білмеуден ?ос с?здерді? кейбір т?рлерін с?з тіркесімен шатыстыру басым. 6Біріккен с?здерді? бір б?тін екені? жете білмегендіктен жіберілген ?ателер ?те к?п. 7 ?ыс?ар?ан с?здерді? емлесінен де жібірілген ?ателер баршылы?. Жа?а ?о?ам талабына байланысты с?здерді? ?ыс?ару жолдары, олар?а ?осымшаларды? жал?ануы ж?нінде келешекте ?згеріс болу?а тиіс. 8 да, де, та, те, мен, бен, пен ж?не -а?, -ай, -мыс, -міс, -ды, -ді, -ты, -ті, т?різді шылауларды? емлелерінен ?ате жіберген жіберген кезде.Жал?аулы? шылаулар мен жатыс, к?мектес септік жал?ауларын ажырата алма?аннан болады. 9 Орыс тілінен енген с?здерді? т?бір к?йіндегі т?рлері мен олар?а ?аза? тілі ?осымшаларыны?жал?ану за?дылы?тарында?ы ерекшеліктерді жете ме?гере алма?анды?тан ?ателер де жеткілікті.

Екінші топ?а жат?ызыл?ан пунктуациядан жіберілген ?ателерді мынандай т?рде ж?йелеуге болады 1Бірі??ай м?шелерді? тыныс белгілерін д?рыс ?оймау. 2??рмалас с?йлемні? ??ранды б?лшектеріні? жігін ажырата алмау.3?ыстырма ода?ай, ?аратпа с?здерді? т?рлерін ж?не олр?а ?ойлатын тыныс белгілеріні? ?ойлу за?дылы?ын білмеу. 4 Т?л с?з, автор с?здеріні? ?олдану ж?йесі мен оларды? ?здеріне т?н тыныс белгілерін жете ме?гермеушіліктен 5 Тырна?ша, сызы?ша ?ос н?кте,н?ктелі ?тір т?різді тыныс белгілеріні? ?андай обьектілерде ?осымша ж?мсалатынын білмеу. 6 О?ашалан?ан м?шелерді бас?а с?йлем м?шелерімен ажырата білмеу, сонымен ?атар, оларды? тыныс балгілерін де орынды ?олдана алмау. 7 Бастауыш пен баяндауыш арасында ?ойылатын сызы?шаны? ?андай ережелергебайланыстыы ?ойылатынын білмеу. 8Жазбаша ж?мыстарда арты? ?ойыл?ан ?тір,сызы?ша,дефистер де ая? ал?ысыз.