Рус халкыны? ??н?рчелек тармаклары. Рус матрешкасыны? биз?кл?ре."

Татарстан Республикасы Апас муниципаль районы «Сатмыш урта гомуми белем бир? м?кт?бе» гомуми белем муниципаль  бюджет учреждениесе

Рус халкыны? ??н?рчелек тармаклары. Уенчык матрешканы? биз?кл?ре.

                                                                                                 Югары квалификацион категорияле

                                                                                               башлангыч сыйныфлар укытучысы

                                                                                         Гимадиева Р?мзия ??лиулла кызыны?

                                                                                         5 нче сыйныфта сынлы с?нгать              

                                                                                         д?ресенн?н сингапур проекты

                                                                                         элементларын кулланып  ?тк?рг?н

                                                                                         ачык д?рес план - конспекты

 Тема: Рус халкыны? ??н?рчелек тармаклары. Уенчык матрешканы? биз?кл?ре.

Максат: Халык с?нгатен? м?х?бб?т, кешел?рг? шатлык ??м матурлык тудыручы с?нгать осталарына х?рм?т т?рбиял??, агачтан ясалган уенчыклар турында белемн?рен тир?н?йт?, Сергей Посад (Загорская), Семенов, Полховский Майдан матрешкаларыны? формасы ??м биз?кл?ре бел?н таныштыру.

?йр?т? максаты: Россия ?лк?сенд?ге рус матрешкаларыны? тарихы ??м ?зенч?лекл?ре  бел?н таныштыру,укучыларда халыкны? декоратив-гам?ли с?нгатенд? эстетик белемн?рен тир?н?йт?, ?рн?к буенча уенчыкларны биз?рг? ?йр?т?;

 ?стерешле максат: И?ади к?заллауларын активлаштыру, с?нгатьле с?йл?мн?рен , график осталыкларын ?стер?;

Т?рбияви максат: Безне? илне? декоратив - гам?ли с?нгатен? , хезм?тк? х?рм?т т?рбиял??, ?з эшен? кан?гатьл?н? хисл?ре формалаштыру.

Д?ресне? тибы: башлангыч т?п белемн?рен ?йр?т? ??м ныгыту.

?и?азлау: ноутбук, проектор, презентация, карточкалар, уенчык матрешкалар, таймер, музыка

Д?рес барышы

1. Оештыру ?леше.

Дустым тикшер, ?ле

Д?ресне башлап ?иб?рерг? ?зерме син?

Карандаш, р?сем д?фт?ре, краскалар

Барысы да урынында, т?ртипме?

Тикшердегезме? Утырыгыз!

1. Белемн?рен актуальл?штер?.

1. Конэрс структурасы.

Торып басабыз, урындыкларны эчк? этеп куябыз. ?ст?лд?н бер?р карточка, ?зебез бел?н ручка алабыз, укыйбыз ??м анда нинди декоратив-гам?ли с?нгате турында с?з барса, шуны язып куябыз, сез стенада язып куелган почмакка барып басасыз. Д?рес басканмы, тикшерег?. ?зегезг? пар табып басасыз, бер-беребезне с?ламлибез.Сез ни ?чен бу почмакка бастыгыз? Беренче с?зне буе озын ипт?шегез башлый. (15 сек), ? х?зер икенчегез с?йли (15 сек). Айг?л, ипт?ше? си?а н?рс?л?р с?йл?де?

? х?зер, укучылар ?зегезне? т?ркемд? булмаган ипт?шл?регез бел?н кушылыгыз. ?зегезне? декоратив - гам?ли с?нгатегез турында ипт?гегезг? с?йл?гез. Беренче с?зне к?зл?ре ачык т?ст?ге укучы башлый. (15 сек), ? х?зер икенчегез башлый.(15 сек)

Бу с?нгать турында яхшылабрак белер ?чен, син кая барыр иде??

- Р?семн?р к?рг?зм?се

- Кибет

- Музей

Бер- беребезне с?ламлибез

• Бирег? килеп, сез декоратив – гам?ли с?нгате турында н?рс?л?р белдегез? Беренче с?зне киеменд? с?д?фл?р к?п булган  ипт?шегез башлый. (15 сек), икенчегез д?вам ит?. (15 сек)

1. Безне? илебез с?нгатьк? гашыйк кешел?рг? бай. ??н?рчелек тармагында эшл??че осталар бик га??еп кешел?р. Агачтан, балчыктан, тимерд?н чын тылсым тудыралар. Мин сезне б?ген шул тылсымлы ?йберл?рне? берсе бел?н таныштырып ?т?рмен.

И?ади минут.

Буйлары т?рле ахир?тл?р

Бер-берсен? бик охшаш

Берсе эчен? берсе керг?н

? барлыгы бер уенчык.

• Н?рс? турында шулай ?йт?л?р? (матрешка) Слайд
• Матрешка б?тен илг? танылган курчак, ул гад?ти булмаган уенчык. Ул турыда б?генге д?рест? с?йл?шербез.

1. Рус матрешкасы тарихы турында кереш с?з.

-Кайсыгыз бел?, беренче рус матрешкасы кайчан ??м кайда барлыкка килг?н?

- Агачтан ясалган рус - матрешка курчагы Сергиев Посадта XIX гасыр ахырында барлыкка килг?н. М?ск?? янындагы иске Абрамцево йортына бик к?п танылган рус р?ссамнары ?ыелып эшли торган булган. Ничектер аларга агачтан ясалган япон курчагы килеп эл?г?. Япон курчагы фигурасы эченд? аны? гаил?се д? була. Шуннан р?ссамнар танылган уенчыклар остасы Василий Звездочкиннан ?зебезне? рус матрешкасын станокта кырып ясауны сорыйлар. Аннан со? р?ссам Сергей Малютин биз?кл?р т?шереп буйый. Шулай итеп, беренче рус матрешкасы барлыкка кил?. Слайд

- ?г?р д? сезне? ?зегезг? матрешка курчагын станокта шомартып, биз?п ясарга кушсалар, ул ничек килеп чыгар иде?

- Беренче матрешканы сарафан киертеп , кулына кара ?т?ч тоттырып ясый. Курчак- матрешка барысына бик ошый. Ни ?чен? Слайд

- Рус халкыны? с?нгать ?лк?сенд?хатын - кыз образын сур?тл?? зур х?рм?т, ? кош образы – элект?н яхшылык, иминлек, муллык, иркен тормыш билгесе булган.

- Мен? шу?а к?р? д? агач матрешканы? образын тыныч, у?айлы г??д?л?ндер?, киемен? традицион элементлар: алъяпкыч, яулык, сарафан керт?.

IV. Россияне? т?рле ?лк?сенд?ге матрешка биз?кл?рене? ?зенч?лекл?ре бел?н танышу.

• Х?зерге заман с?нгать ??н?р иял?ре ясаган бернич? матрешканы чагыштырып ?тс?к, бернич? р?т бсрлыкка килер иде: загорская, семеновская, полхов-майдан матрешкалары. Игътибар бел?н карагыз, алар бер-берсенн?н н?рс?се бел?н аерыла?
• Семеновская матрешка. Слайд

Семенов матрешкасы загорский матрешкасыннан шунсы бел?н аерылып тора, аны? алъяпкычтагы б?тен урыннызур ч?ч?к букеты алып тора. Яулыгыны? кырыйлырында да кечкен? ч?ч?кл?р тезелеп китк?н. Бу биз?лешт? традицион алтын Хохлома биз?леше ик?не к?рен?, ч?нки хохлома биз?лешене? ?з?ге д? н?къ шул ук ш???рд? – Т?б?нш???р ?лк?сене? Семенов ш???ренд? урнашкан.

• -Загорская матрешка. Слайд

Бу матрешка безг? Загорскийдан китерелг?н. Х?зер бу ш???р Сергиев Посад дип атала. Ш???р М?ск??д?н ерак т?гел. Загорская матрешкасы Семеновская матрешкасыннан тышкы кыяф?те бел?н аерыла. Башында ч?ч?к ??м борчак т?шк?н т?рле т?ст?ге яулык. Кофта ?стенн?н т?рле ч?ч?кл?р т?шк?н сарафан киг?н. ?йтерсе? ч?ч?кле болыннан бара.

• Полхов- майдан матрешкасы. Слайд
• Т?б?нш???р ?лк?сенд? Полхов- Майдан диг?н авыл бар. Авыл зур, ??рбер йортында диярлек матрешка уенчыгын ясыйлар. Башы озынчарак, и?башыннан эчк? керг?н, Мондый форма матрешкага горур кыяф?т биреп тора. Биз?лешен? игътибар итегез: яулыгы ??м ит?ге аксыл т?ст?, к?зл?ре ?з ген? кысылган, карашы х?йл?к?р. И? ачык т?с алъяпкычы, анда тылсымлы букет ч?ч?к ата. Биз?кл?рене? исемн?ре д? бар: “зур роза”, “колокольчик”. “виноград” ??м башкалар.

ТЭЙК ОФ – ТАЧ ДАУН структурасы.

-? х?зер, укучылар мин сезг? т?рле ??мл?л?р укыйм, ? сез минем фикер бел?н килешс?гез басасыз, килешмисез ик?н, утырып торасыз.

1. Загорская матрешкасыны? яулыгына т?рле т?г?р?кл?р ясалган. (?йе, баса).

2. Дымково ??н?рчелек тармагы поднослар ?зерли (юк, утыра)

3. Беренче рус матрешкасыны? кулында к?рзин (юк, утыра)

4. Полхов- Майдан матрешкасыны? к?зл?ре кысыграк (?йе, баса)

5. Гжель биз?кл?рен кызыл, кара, сары т?сл?р бел?н буйыйлар (юк, утыра).

6. Беренче матрешкага биз?кл?рне р?ссам Сергей Малютинт?шереп буйый. (?йе, баса).

• ?йд?гез, х?зер оста куллы у?ган ??н?рчел?ребез янына кунакка барыйк. Слайд
• К?з алдына китерегез, х?зер без сезне? бел?н агач эшк?рт? остасы янында дип. И? беренче, туры кил? торган агачны: каен, усак, юк? эзли, кечкен? кис?кл?рг? кис?, токарный станокта ?зен? кир?кле размерда шомарта. Урталайга б?л?, эчен шомарта. Остага бик т?г?л эшл?рг? кир?к, ч?нки берсе - берсен? туры килерг? кир?к.
• Слайд ? х?зер биз?кл?р т?шер?че оста янына барыйк. Буяу ?йб?т ятсын ?чен, ?ирлек сала: крахмал бел?н буйыйлар, кара т?с бел?н битне т?г?р?клил?р, яулык, сарафан, кофта, й?зен ясыйлар. Нык игътибар алъяпкыч биз?кл?рен? бирел?. Ясап бетерг?ч, бернич? кат т?ссез лак бел?н буйыйлар.

РЕЛЛИ ТЭЙБЛ структурасы

Бер к?газь битенд? язылган биремне ике кара-каршы утырган укучы ?ти. Сул яктагы р?семг? туры кил? торган с?зл?рне ук бел?н тоташтырырга. №1 яза (15 сек), каршы к?ршесен? №3 к? бир?.(15 сек). ??р р?сем буенча укучыларны? фикерл?рен ты?лау.

1.    Альбомда эшл?рг? ?зерлек. Эш этаплары
2. Практик эш.

-? х?зер ?зебезне оста биз?кчел?р итеп к?з алдына китерик. Безг? матрешкаларны биз?рг? кир?к. Сезне? матрешкалар ачык, шат, к??елле булсын.

Битт? урнаштыру;

Трафареттан т?шер?;

Й?зен т?г?р?кл?п ясыйбыз (карандаш);

Яулык, алъяпкыч, кофта, сарафанын ясау;

Ч?чен, к?зл?рен, иренен, борынын ясау;

Яулык, алъяпкыч, кофта, сарафанына биз?кл?р;

Буяу (краска). Башта тоташ киемн?рне, аннан со? биз?кл?рне буяу.

Балалар т?рле останы? биз?? элементларын карый, ?з матрешкасын бизи.

Тоташ киемн?рне буяганнан со?, кипк?нен к?тк?н арада ял ит?.

Физминут. Микс – фриз – груп.

Торып басасыз, музыкага биеп ?йл?н?сез, музыка туктауга катып каласыз. Мин сезг? т?рле сораулар бир?м, сорауны? ?авабы нинди санга тигез булса, т?ркемл?неп басасыз.

1. Гжель с?нгатен? туры килг?н нич? р?сем булса, шул сандагыча т?ркемл?негез.

Музыка, биил?р.

1. Хохлома биз?ге кертелг?н нич? ?йбер булса, шулкад?рч? т?ркемл?нерг?.

Музыка, биил?р.

1. Городец  биз?ген? караган нич? р?сем булса, шулкад?р т?ркемл?нерг?.

Музыка, биил?р.

1. Дымково уенчыгы нич? булса, шулкад?р т?ркемл?нерг?

1.  Буяуны д?вам ит?рг?.
2. Д?реск? йомгак. Рефлекция.

-Б?генге д?рест? без нинди т?р матрешкалар бел?н таныштык?

Алар турында н?рс?л?р белдек? Слайд

Р?семд?ге матрешкаларны таны! Слайд

Б?генге к?нд? ясалган матрешкалар. Слайд

1. ?й эше. Рус матрешкалары турында кроссвод, табышмак, ребус, частушкалар уйлап килерг?.

Ясаган р?семн?рд?н к?рг?зм? оештыру.

• ?йд?гез, ?зебезне? к?рг?зм?г? исем уйлыйк.  Эшл?рен? анализ, билгел?р куялар.
• Д?рес башында ?йтк?н идем, матрешка- гад?ти булмаган уенчык дип. Ул ??р йортта да к?теп алынган кунак.Аны? шулай у?ышлы ??м озын яш?вене? сере н?рс?д? ик?н? Ни ?чен б?тен кешег? д? ошый ик?н?
• Элек рус матрешкасыны? т?п нигезе булып дуслык, м?х?бб?т, б?хет тел??, иминлек ??м тынычлык булса, ул х?зер д? шулай сакланып кала. Мен? ни ?чен бу м?рх?м?тле с?ях?тче- курчагыбыз безне? ?йл?ребезд? х?зер д? яши ик?н.