Ше?берді? ?зынды?ы. Д??гелекті? ауданы. Шар.

О?т?стік ?аза?стан облысы, Сарыа?аш ауданы,

№7 Т?ле би атында?ы жалпы орта мектебіні?

математика п?ніні? м??алімі Сауранова Д. И.

6^? сынып

Саба?ты? та?ырыбы: Ше?берді? ?зынды?ы. Д??гелекті? ауданы. Шар. Саба?ты? ма?саты: Білімділік: Ше?бер ?зынды?ы, д??гелекті? ауданы, шар, сфера туралы т?сінік ?алыптастыру;

Т?рбиелік: ??ыптылы??а, е?бек с?йгіштікке, сауаттылы??а ж?не салыстыра білуге т?рбиелеу.

Дамытушылы?: Логикалы? ойлауын, есте са?тау ?абілетін, теориялы? білімін практика ж?зінде ?олдана білу да?дысын дамыту.

Саба?ты? к?рнекілігі: Интерактивті та?та, глобус, доп, шарлар, формула жазыл?ан плакаттар, сыз?ыш, жіп.

К?тілетін н?тиже: Есептер шы?аруда ше?берді? ?зынды?ын табады, д??гелекті? ауданыны? формуласын пайдалана алады. Саба?ты? мазм?ны: 1. ?йымдастыру кезе?і: О?ушыларды т?гелдеу, саба??а ?ажетті ??ралдарды дайындату. Психологиялы? дайынды?. «Логикалы? с?ра?тар».

1. Бір ая?ымен т?р?ан ?теш салма?ы 2 кг. Ол екі ая?ымен т?р?анда салма?ы ?анша кг?

2. Дайындау?а болады, біра? жеуге болмайды, ол не?

3. 5 о?ушы кездесіп с?лемдесті, неше рет с?лемдесулер орындалады?

4. ?алайша ж?мырт?а 3 метрге ?шып жарылмауы м?мкін?

«Мозайка» стратегиясы бойынша топ?а б?ліп, топты? атын ??растыру. 2. ?й тапсырмасын тексеру: «Ми?а шабуыл» стратегиясы бойынша ?й тапсырмасын с?рау. 1. ?атынас дегеніміз не? 2. Пропорция дегеніміз не? 3. Пропорцияны? негізгі ?асиеттерін айт? 4. ?андай шамаларды тура пропорционал шамалар деп атайды? 5. ?андай шамаларды кері пропорционал шамалар деп атайды? 6. Масштаб дегеніміз не? 7. Ше?бер дегеніміз не? 8. Д??гелек дегеніміз не? 9. Ше?берді? радиусы дегеніміз не? 10. Ше?берді? диаметрі дегеніміз не? 11. Диаметр радиустан неше есе ?зын?

3) Жа?а білімді ?алыптастыру Практикалы? тапсырма 1. Берілген затты? жиегін жіппен айналдырып ора. 2. Жіпті? ?зынды?ын сыз?ышпен ?лше. 3. Шаблонны? диаметрін сыз?ышпен ?лше. 4. Ше?берді? ?зынды?ын оны? диаметріні? ?зынды?ына б?лі?дер. О?ушыларды? шы?ар?ан б?ліндісі бірдей болады. Кез келген д??гелекті? ше?беріні? ?зынды?ыны? оны? диаметріні? ?зынды?ына ?атынасы т?ра?ты шама. Оны гректі? π - ?рпімен белгілейміз.

π – саны шектеусіз онды? б?лшек. Есептеулерде м?ні алынады = π б?дан С = π • D егер D = 2 R онда С = 2 π R шеберді? ?зынды?ы π саны мен ше?берді? диаметріні? к?бейтіндісіне те?. Ше?берді? ?зынды?ы мен д??гелекті? ауданын аны?та?анда π – саны ма?ызды ж?не ?те ?ажет. Б?л санды ежелгі грек математигі Пифагор аш?ан болатын. Ол ше?берді? ?зынды?ын оны? диаметрінен ?анша есе ?лкен екендігін к?рсетеді: Ше?берді? ?зынды?ын ?лшеп табу?а болады.

1 есеп: D = 10 см. С -? С = π • D С = π • D =3, 14 •10 = 31, 4 (см) Жауабы: 31, 4 см. 2 есеп: R =15 см. С -? С = 2 π • R С = 2 • 3, 14 • 15 = 94, 2 (м) Жауабы: 94, 2 м. Д??гелекті? ауданы К?птеген зерттеулерді? к?мегімен д??гелекті? ауданы ?абыр?асы д??гелекті? радиусындай квадратты? ауданынан π - есе арты? екені д?лелденген. S = π R² Д??гелекті? ауданы оны? радиусыны? квадраты мен π – ді? к?бейтіндісіне те?. 3 есеп: Берілгені: R = 5 см. Шешуі: S = π R² Табу керек; S-? S = 3, 14 • 5 2 = 3, 14 • 25 = 78, 5 м². Ж: 78, 5 м ² Шар: Глобус, ойын добы, ядро т. б. шар деп аталатын фигура. Шарды? беті Сфера деп аталады. «Сфера» грек с?зі. ?аза?ша «Доп» дегенді білдіреді. Шарды? центрі ар?ылы ?тіп, сфераны? екі н?ктесін ?осатын кесінді шарды? (сфераны?) диаметрі деп аталады. Шарды? ?имасы д??гелек болады. Сфераны жазы?ты?пен ?и?анда?ы ?имасы ше?бер болады. Жер шар т?різдес.

4. О?улы?пен ж?мыс.

№1. R=4 R=3 R=5 С=2*3, 14*4=6, 28*4=25, 12 С=2*3, 14*3=18, 84с С=2*3, 14*5=31, 4(м) №162 Радиусі 10 см, 20 дм, 1 м ше?берді? ?зынды?ын табы?дар №163 Са?атты? минутты? тіліні? ?шы 1 са?атта ?зынды?ы 31, 4 см ше?бер сызады. Са?атты? минутты? тіліні? ?зынды?ы неше сантиметр? №168. Амалдарды орында?дар. 100 - 6, 72: 5, 6 - 41, 4?2= (13, 67 - 9, 99): 2, 3+6, 05?4= №169 Велосипед до??ала?ыны? диаметрі 60см. Велосипед до??ала?ы 5 айналым жаса?анда ?анша жерге барады? №170 1) Ше?беріні? ?зынды?ы 84 см до??ала? 35 айналым жаса?анда баратын ?ашы?ты?ты ?тіп шы?у ?шін ше?беріні? ?зынды?ы 98 см до??ала? неше айналым жасайды? №170 1) Ше?беріні? ?зынды?ы 84 см до??ала? 40 айналым жаса?анда баратын ?ашы?ты?ты ?тіп шы?у ?шін ше?беріні? ?зынды?ы 98 см до??ала? неше айналым жасайды? 5. Бой сергіту с?ті. 6. «С?ра?тар ше?бері » стратегиясы. О?ушылар «с?ра?тар ше?бері» пара?ына бір есеп жазып, келесі топ?а береді. Ол топ жауабын айтады.

7. Жа?а саба?ты пысы?тау 1. π – саны неге те?. 2. ше?бер ?зынды?ыны? формуласы. 3. Д??гелекті? ауданыны? формуласы. 4. Шар?а мысал келтір 5. Сфера?а мысал келтір. 6. Ше?берді? ?зынды?ын ?андай ?ріппен белгілейміз. 7. Радиус дегеніміз не? 8. Диаметр неше радиус?а те?? 9. Шар, сфера?а мысал келтір.

8. «Бес сауса?» рефлексиясы.

9. Ба?алау. Топты? ба?алау. 10. ?йге тапсырма: № 164. № 176.