Урок для 5 класса по крымскотатарскому языку

Мевзу : «Антонимлер»

Сыныф: 5

Фен: къырымтатар тили

Дерснинъ шекили : янъы мевзуны анълатув ве огренюв. Алгъан бильгилерни амелиятта ишлетебильмек.

Дерснинъ макъсады: «Антонимлер» мевзусыны талебелерге анълайышлы бермеге ве терен анъламагъа имкян бермек.

Вазифе:

• «Синонимлер» мевзусыны умумийлештирмеге;

• Синонимлер ве антонимлер арасында фаркъ тапмагъа огретмеге;

• Метин ичинде антонимлерни тапмагъа ве оларны нутукъта сербест къулланмагъа огретмеге.;

• Нутукъ байлыгъыны зенгинлештирмеге ве лугъатларнен къулланмагъа огретмек.

Донатма:

«Антонимлер» мевзусына презентация, карточкалар, дерслик ве мультимедий тахта.

Дерснинъ кетишаты.

1. Тешкилий къысым.

Оджанынъ кириш сёзю.:

- Селямлашув.

- Урьметли талебелер, бугунь бизим дерсимизде сиз кечкен дерсте алгъан бильгилеринъизни косьтереджесиз ве 2 группагъа болюнип чалышаджакъсынъыз. Дерснинъ нетиджесинде сизлер озюнизге ве бири биринизге баа къояджакъсынъыз.

Демек, энди 2 группагъа болюнесинъиз. 1 гр. «Арекет», 2 гр. «Бильги».

2. Башта огренильген мевзуны хатырлатув ве умумийлештирюв. Араштырма къабилиетини ифаделюв.

1-джи группагъа вазифе.

Метин.

Бу ал эпимизнинъ кейфини бозды. Яхшыдан унер ал, ямандан ибрет ал. Хастанынъ алыны корип, пек къасеветлендик. Ал янакълар сенинъ олсун, ал чек богъдайны.

Насыл сёзлер айтыла ве языла бир, амма маналары башкъа. Бу сёзлернинъ джумлелерде насыл маналарда къулланылгъаныны анълатынъыз.

2-джи группагъа вазифе.

Берильген сезлерге синонимлер тапынъыз.

1. Юрек –

2. Апте –

3. Балчыкъ –

4. Къара –

5. Беяз –

6. Къызыл –

7. Къадын –

Энди маналары бир язылувы башкъа олгъан сёзлер бу не?_______

Айтылувы ве язылувы бир, лякин маналары башкъа олгъан сёзлерге не айтамыз? ________

3. Дерснинъ мевзусыны къайд этюв.

-Насыл сёзлер акъкъында лаф кетеджек? (къарама къаршы манна бильдирген сёзлер (антонимлер).

Дефтерлерге мевзуны язалар – «Антонимлер».

3.  Дерснинъ макъсадыны талебелер къоялар.

- Мен билирим …..

- Мен огренирим ….

4. Янъы бильгилерни къыдырайыкъ.

1. Слайддан шиирни окъуйлар ве нокъталар ерине келишкен сёзни къоялар.

Мен санъа якъын десем,
сен манъа ______ дейсинъ.
Мен санъа узун десем,
сен манъа _____ дейсинъ.
Мен санъа сыджакъ десем,
сен манъа ______ дейсинъ.
Мен санъа тузлу десем,
Сен манъа ______ дерсинъ.

Антонимлерни анълатынъыз. Оларны дефтеринъизге язынъыз.

1. Анализ терминов.

/Антонимы – (юнан (грек). αντί- «къаршы» + όνομα «исим, ад») —-

Юнан къошма парчасы АНТИ-  чокъ сёзлерде расткеле: антивирус, антибиотики, антиквар, антипатия.

- Макъсадларымыздан къайсына ириштик?

Физдакъкъа.

Къыркъаякъ шири.

5. Пекитюв.

- Мевзуны анълагъан олсанъыз, демек вазифелерни беджерейик. (13 слайд)

1. Бу сёзлернен насыл вазифе япмакъ мумкюн?

- Сизлер озюнизге баа къойынъыз:

                                                                  + беджердим.

                                                                  - къыйналдым

                                                                  ? бильмейим

- Саифенинъ четинде бааны къойынъыз..

2. Ресимлер устюнде чалышамыз.

3.Аталар сёзлернен чалышамыз.

Чокъ динъле, ….. сёйле. (аз)

Алгъан бильмез, ….. билир. (берген)

Аджджыгъа ….. берильмез. (татлы)

Бугунь япыладжакъ ишни, … къалдырма. (ярынгъа)

Аз берген – джандан берир, … берген – малдан. (чокъ)

Яхшы достнынъ файдасы тиймесе де, … да тиймез. (зарары)

4.Иджадий вазифе.

Берильген сёзлер ичинде антонимлер сакълангъан, тапынъыз.

Макъара – меракъ

Чокъракъ – азбар

Аяз – бакъыш

Эв вазифеси.

Бу сёзлернен, сиз джумле тизесинъиз. С 182-184 къайделерни огренесинъиз.

1. Нетидже. Рефлексия .

- Антонимлер акъкъында нелер огрендик?

1. «Битмеген джумлелер»…..

1. Антонимлер – бу …..

2. Къарама къаршы маналы сёзлер – бу …..

Бугунь насыл макъсадлар къойдыкъ?

2. Джедвельни толдырынъыз, синонимге антонимлер язынъыз

Бугуньки терсимиз битти. Сагълыкънен къалынъыз.