Экологиялык мониторинг

Тема:Экологиялык мониторинг

План:

1.Экологиялык мониторинг

2. Кызыл Китепти тузуунун максаты

3. Кыргызстандагы озгочо коргоого алынган жаратылыш аймактара

Экологиялык мониторинг-

• Экологиялык мониторинг-   айлана-чөйрөнү шартталган ар кандай терс өзгөрүүлөрдү белгилөө, калыбына келтирүү үчүн чара көрүүгө милдеттүү шарт. мыйзам башкаруу гана эмес камсыз кылат, ошондой эле ченемдик укуктук органдарынын сунуштары менен аткарбагандыгы үчүн кылмыш-жаза жоопкерчилиги.

Илбирс Кызыл Китепке киргизилген

Кызыл карышкыр

Экологиялык мониторингжин актуалдуулугу

• :Кыргызстандынжаратылыш ресурстары жана биосферасы–элдин сейрек кездешҥҥчҥ жана уникалдуу байлыгы, ага ылайык, экологиялуулук өлкөнҥ өнҥктҥрҥҥ боюнча көрҥлгөн бардык чаралардын жана саясаттын негизги критерийи болууга тийиш.
• Олкөдө кабыл алынган стратегияларга жана программаларга туруктуу өнүктүрүү принциптерин киргизүү жана табигый ресурстарды жоготуу процесстерин токтотуу.

Экологиялык мониторингдин турлору

• - аймактык белгилер боюнча
• -байкоо методу боюнча
• - изилдоо методу боюнча

Аймактык белгилер боюнча ку

• -локалдык
• -аймактык
• -глобалдык

Байкоо методу боюнча

• -космостук
• -авиациялык
• -жердик

Изилдоо методу боюнча

• -химиялык
• -физикалык
• -биологиялык

Кызыл Китептин тузулгон жылдары

-1976- ж. Эл аралык Кызыл Китеп

- 1978-ж. СССР Кызыл Китеби

- 1985- ж. Кыргыз ССР Кызыл Китеби

- 2007- ж. Кыргызстандын кайра басылган Кызыл Китеби

Кыргызстандын кайра басылган Кызыл Китебине киргизилген турлордун категориялары

• -жок болуп кетуу коркунучунлагы турлор
• -саны кескин кыскарган турлор
• -сейрек кездешуучу турлор
• -аныкталбаган турлор

Кызыл Китептин болумдору

• -сут эмуучулор
• -жерде сууда жашоочулар
• -рептилиялар
• -канаттуулар
• -курт кумурскалар
• -балыктар
• -осумдуктор
• -козу карындар

Кыргызстандагы озгочо коргоого алынган жаратылыш аймактары

• -9 мамлекеттик коруктар (288 мин га)
• -10 мамлекеттик жаратылыш парктары (276 мин га)
• -10 токой
• -23 ботаникалык
• -18 геологиялык
• -3 комплекстик
• -14 ан улоочулук, 325 мин га.

Мамлекеттик коруктардын тузулуусунун максаты

• Коруктун максаты уникалдуу тоо ландшафттарын коргоо, аркар, тоо эчки, илбирс сыяктуу азайып сейректеп бара жаткан жаныбарларды сактоо болуп эсептелет

Кыргызстандагы мамлекеттик коруктар

• 9 мамлекеттик корук
• -Ысык-Коль (1948,19 мин га)
• -Сары-Челек(1959,24 мин.га)
• -Беш-Арал (1979,82т мин.га)
• -Нарын (1983, 37 мин га)
• Кара-Тал-Жапырык(1994,14 мин.га)
• -Сарычат Эрташ (1995, 72 мин.га)
• -Падыша-Ата (2003, 16т мин.га)
• -Кулун-Ата (2004,24 мин.га)
• -Сурма-Таш (2009, 66 мин га)

Жаратылыш парктарынын тузулуу максаты жаратылышты коргоочу жана илимий мекеменин статусу бар, биологиялык жана ландшафттык ар түрдүүлүктү сактоого, мамлекеттик жаратылыш-корук фонддун өзгөчө экологиялык, илимий, тарыхый-маданий жана рекреациялык баалуу уникалдуу табигый комплекстерин жана объекттерин жаратылышты коргоочу, экологиялык-агартуучу, илимий, туристтик жана рекреациялык максаттарда пайдаланууга арналган өзгөчө корголуучу жаратылыш аймактары

Кыргызстандагы улуттук парктар

• 10 улуттук парк
• -Кыргыз-Ата (1992, Ноокат р-н, 11мин.га)
• -Кара-Шоро (1996, Озгон р-н, 8мин.га)
• -Беш-Таш (1996, Талас обл, 14мин.га)
• -Чон-Кемин (1997, Кемин. р-н,123мин.га)
• -Саймалуу-Таш (2001,Тогуз-Торо,32 мин.га)
• -Салкын-Тор (2001, Нарын,10 мин га)
• -Ала-Арча (1976,Бишкек,4 мин га)
• -Кырчын (2004, Иссык-Куль,38 мин.га)
• -Кара-Кол (1997, Иссык-Куль,38 мин.га)
• -Саркент (2005, Баткен, 40 мин.га )

• Мониторинг ( лат. монитор-кандайдыр бир обьектке же кубулушка байкоо салып, эскертме беруучу)

Экологиялык мониторингдин максаты

• Өзгөчө корголуучу жаратылыш аймактары жөнүндө Кыргыз Республикасынын мыйзамдары Кыргыз Республикасынын  Конституциясына  негизделет, ушул Мыйзамдын, башка ченемдик укуктук актылардан, ошондой эле Кыргыз Республикасы катышуучу болуп саналган, мыйзамда белгиленген тартипте күчүнө кирген эл аралык келишимдерден жана макулдашуулардан турат.
• 2. Жер, суу, токой ресурстарын, жаныбарлар жана өсүмдүктөр дүйнөсүнүн объекттерин коргоого жана пайдаланууга, атмосфералык абаны, тарыхый жана маданий эстеликтерди коргоого байланыштуу мамилелер Кыргыз Республикасынын атайын мыйзамдары менен жөнгө салынат.