А.Жачаев «Ана юрек»
1-слайд (А.Жачаевни яратывчулугъу)
Жачаев Агьмат Муталимович 1939-нчу йылда Буйнакск району Эрпели юртунда тувгъан. Къумукъ охувчугъа Агьмат Жачаев шаир ва журналист гьисапда танывлу. Магьачкъалада завод да ишчи болуп ишлеген. Дагъыстан пачалыкъ университетни филология факультетин битдирген сонг, бир вакъти муаллим касбуну юрютген.
Шаирни биринчи шиърулары 1966-нчы йылда «Дослукъ» альманахда чыгъа. Шо башлапгъы шируларында Агьмат Жачаевни сёзге усталыгъы, поэзияда мекенли ёл тутгъанлыгъы гёрюндю.
Агьмат Жачаевни биринчи китабы «Ёлугъув» деген ат булан 1974-нчю йылда чыкъды. «Атланман» «Ана бала» (1977),
«Ёллар»(1981), «Ягъалагъа яз гелген» (1983)
Шаирни яратывчулугъу оьтесиз генг. Ону асарларында табиатны гёзеллиги, таза сююв,ананы келпети, дав ва парахатлыкъ, эллине, анадаш халкъына, ата – бабалардан мердешленип гелеген инг асил къылыкълагъа аминлик – булар бары да оьз ерин тапгьан.
Агьмат Жачаев 1980-нчи йылдан берли СССР-ни язывчуларыны Союзуну члени, РСФСР-ни Оьр Советини, Дагъыстан Пачалыкъ Советини гьюрметлев грамоталары булан савгъатлагъан. Дагъыстан Республиканы маданиятыны ат къазангъан къуллакъчусу.
2010-нчу йылда огъар Дагъыстаны халкъ шаири деген гьюрметли ат берилген.
2015-нчи йылда Дагъыстан республиканы пачалыкъ савгъатыны лауреты болду.
1.Охувчугъа яшлагъа гетген дарсдан соравлар.
- А.Жачаев къайда? къачан? Тувгъан
- шаирни биринчи шиърулары къачан чыкъгъан?
- биринчи китабыкъачан чыкъгъан
-сонгу йылларда не йимик шиърулары чыкъгъан?
-шаирни асрларында нечик темалар гётерилген?
-А.Жачаевни савгъатлары
-Дагъыстан халкъ шаири деген ат къайсы йылда берилген?
Муаллим: Яшлар,буссагьат айтып гетгени йимик, А.Жачаев кёп китапланы автору.Шолардан бир нечелерин,муна,сиз гёресиз.
2-слайд видео (аналаны гьакъында)
Яшлар йыргъа тынглагъан сонг дарсны темасын айтып
боларсыз деп эсиме геле.
Кимге багъышлана дарс?(аналагъа)
Тема: Шиъру «Ана юрек» (3слайд)
Дарсны мурады: (4слайд)
1. «Ана юрек » деген шиъруда ананы балагъа бакъгъан сюювюн гёрсетмек.
2. Шиъруну беклешдирмек.
3.Ананы сюймеге чакъырыв
Тарбиялав мурат (5 слайд)
ананы аяп, хадирин билип яшама уьйретмек;
- яшланы анагъа бакъгъан сюювюн артдырмакъ
Дарсда къоллангъан къуралллар:
Шаирни сураты, ,шаирни китаплары, компьютер.
Дарсны юрюшю.
I.Гиришив. ЭПИГРАФ (6слайд)
Бир тавлар бар
Къаяларын оьпме сюемен.
Бир къоллар бар
Аяларын оьпме сюемен.
Шо къаялар –
Къаялары ана тавланы.
Шо аялар –Аялары ана къолланы
7(слайд) Пачалыкъ премиясы
22 ноябрде 2013 йылда Р.Гьамзатовну атындагъы китапханада А.Жачаевни «Ана юрек» деген китабыны презентациясы оьтгерилген. Ана юрек” деген китабында 500-ге ювукъ бет бар. Шо китапгъа ону гьар тюрлю йыллар анагъа багъышлап язгъан шиърулары, балладалары, сонетлери ва поэмалары гирген. Шаирни яратывчулугъунда ананы темасы аслу ерни тута
8(слайд) «Ана юрек » деген шиъруну уьстюнде ишлев
Муаллим шиъруну гёнгюнден охуй.
АНА ЮРЕК
Ананы бир яшы болгъан,
Башлап гёзю-къашы болгъан.
Йыллар гетип, яш нарт бола,
Ана буса бек къарт бола.
Яшы ташлап, пакъыр бола,
Гёзю къайта, сокъур бола.
Яшай уьйню мююшюнде,
Яшын гёре ол тюшюнде.
Ятлар эте огъар кёмек:
Гьай чуткъулукъ, гьай ич гёлек,
Къол ялгъайлар, ят гёрмейлер,
Гьай йыртыгъын ёрмелейлер.
Языкъ болма къоймай ашдан,
Ятлар ювукъ чыгъа яшдан!..
Ана бир гюн тарлангъанда,
Яшына бек зарлангъанда,
Сокъур гёзден гёзьяш тёгюп,
Намазлыкъгъа тизден чёгюп,
Эки къолун оьрге чюе,
Яшгъа къаргъыш этме сюе,
Авур сёзлер излей ташдай...
Тек нетесен, баласына
Ана алгъыш этме башлай!
Муаллим
«Ана юрек балада ,бала юрек гьавада».Гертилейде, яшлар аналаны ойлашмай ,аямай къоягъан гезиклери кёп бола. Ана яшавда лап да герекли,тарыкълы адам. Дюньяны бары да яхшылыгъы анадан геле. Дюньяны ярыгъы анадыр.
9(слайд) Сёзлюк иш
Яш нарт бола- гючлю къуватлы,къаркъаралы бола
Гёзю къайта- гёзлери гёрмейген бола
Чуткъу- къатынгишилени явлукъну тюбюнден байлайгъан гийим
Ич гёлек – капотну тюбюнден гиеген гёлек
Къол ялгъамакъ- кёмек этмек
Йыртыгъын ёрмелей- сёгюлген йыртылгъан ерин
тикмек
10(слайд) Шиъруну чеберлик аламатлары Шиъруну чеберлик аламатлары
Метафора- гёзю къайта; къол ялгъайлар
Тенглешдирив- авур сёзлер ташдай
Къопдурув- яш нарт бола
11(слайд) Шиъруну къурулушу – 7,8 бувунлу ямб
Шиъруну къапиясы –жут
Ананы бир яшы болгъан а
Башлап гёзю-къашы болгъан а
Йыллар гетип ,яш нарт бола б
Ана буса бек къарт бола б
12(слайд) Айтывлар ва аталар сёзлери
Абурлу болма сюйсенг, атанг-анангны абурла
Ана айтгъанны этмеген, мурадына етмеген
Анасын йылатгъан авлетден авлет болмас
Ата-анагъа сый этмеген, сыйдан тюшер
Атасы ёкъ — ярты етим,анасы ёкъ герти етим.
Ана гёнгю баллада,бала гёнгю гьавада
Ана сёзю – алтын тав
13 (слайд) Видео
14 (слайд) Рефлексия
Шиъру бизин негер уьйрете?
аналаны сюймеге олагъа абур этме
аналаны къарт болгъанда ташлап къойма ярамайгъанны
бир заманда да аналар яшларын ташлап къоймажакъны
15 (слайд) Уьйге иш
«Ана юрек» деген темагъа сочинение
Шиъруну гёнгюнден уьйренмек
188
167 449 
