Кыргызстанды изилдеген окумуштуулар

Сабактын максаттары:

Көрсөткүчтөр:

Билим берүүчү:

Киришүү.Кыргызстанды изилдеген окумуштуулар жөнүндө терең түшүнүк алышат жана окумуштууларды китептен окуп билишет, тексттин мазмунун сүйлөп бере алышат.

Эгерде окуучу:

Киришуу,Кыргызстанды изилдеген окумуштуулар жөнүндө терең түшүнүк жөнүндө терең түшүнүк алышат жана окумуштууларды китептен окуп билишет,тексттин мазмунун сүйлөп бере алышса;

Өнүктүрүүчү : Кыргызстанды изилдеген окумуштуулар жөнүндө терең түшүнүк жөнүндө терең түшүнүк алышат жана окумуштууларды китептен окуп билишет, тексттин мазмунун сүйлөө менен логикалык ой жугуртуусу, тапкычтыгы, сүйлөө речи өстүрүлүп өз оюн айтууга үйрөнүшөт.

Кыргызстанды изилдеген окумуштуулар жөнүндө терең түшүнүк жөнүндө терең түшүнүк алышат жана окумуштууларды китептен окуп билишет, тексттин мазмунун сүйлөө менен логикалык ой жугуртуусу, тапкычтыгы, сүйлөө речи өстүрүлүп өз оюн айтууга үйрөнүшсө;

Тарбия берүүчү:

Сабакка болгон кызыгуусун артыттыруу жана бири-бирин угуугу,улууларды сыйлоого,урматтоого тарбияланышат.

Сабакка болгон кызыгуусун артыттыруу жана бири-бирин угуугу,улууларды сыйлоого,урматтоого тарбияланышса;

Негизги компетенттүүлүк

Предметтик компетенттүүлүк

Маалыматтык ( НК1 )

Өтүлгөн теманы түшүнүү аркылуу кайталап, аң сезимдүү кабыл алуу ( ПК1 )

Социалдык көнүмдөр ( НК 2)

Сабакта берилген тапшырмалар а менен иштей алуу ( ПК 2 )

Өз ишин уюштуруу жана көйгөйлөрдү чечүү ( НК3 )

Алган билимин тереңдетүү,кызыгуу,эске тутуу ( ПК 3 )

№

Сабактын этаптары

Мугалимдин ишмердиги

Окуучулардын ишмердиги

Компетенттүүлүктөр

НК

ПК

1.

Уюштуруу

(3 мин)

Саламдашуу, Жагымдуу маанай түзүү жана түстүү тегерекчелердин негизинде топторго “Изилдөөчүлөр“,”Окумуштуулар”,”Саякатчылар“ деп үч топко бөлүнүшөт.

Окуучулар бири-бирине жылмаюу тартуулашат жана топторго бөлүнүшөт.

2.

Үйтапшырмасын

Суроо (5мин)

“ Сурдуу куту” оюуну колдонулат.Суроо жазылган баракчалар аркылуу

Балдар биз 7- класста матерактерди жана океандарды изилдеген окумуштууларды окуганбыз ким айтат окумуштуулар жонундо?

Ф.Магеллан. Х.Колумб. Аристотель. Д.Кук. Васго да Гама. Птолемей П.П.Семёнов Ч.Дарвин

Класстагы үч топко бөлүнгөн окуучулар бири-бирине суроо берүү менен үй тапшырмасын талкуулашат.

НК1

НК2

НК3

НК1

НК2

НК3

3.

Жаңы материалдарды

түшүндүрүү (10 мин)

Окуучуларга бугунку сабактын темесын,максаттарын айтуу менен биздин өлкөбүз жөнүндө түшүндүрүү.

Кыргызстандын дүйнөдө аянты боюнча 85 орунда турган жана жалпы аянта 199,9 миң км²боолгон Борбордук Азиянын чордунунда.Улуу Жибек Жолунун башкы багытында жайгашкан өлкө.Азыркы Кыргызстандын аймагы жөнүндөгү географиялык көз краштардын тарыхынын тамыры кылымдардын түпкүрүнө алып кирет.Окс (Ама-дарыясы),Яксарт(Сыр-Дарыясы) жжана Ысык-Көл сыяктуу субьектилери грек-рим дүйнөдө жана Кытайда биздин эрага чейин 1000 жылдаймурда эле белгилүү болгон.

Орто кылымдарда Кыргызстандын аймагы түрк жана монгол элдерин айыгышкан салгылашуунун майданына алып келет.Түрк каганаттарынын борборлорунда (Суяб,Баласагын,Өзгөн )элчилери,көпөстөрдү саякатчыларды ж.б. атактуу ак сөөк адамдарды кабыл алышып,эл,жер жөнүндөгү маалматтар дүйнөнүн булуң бурчуна тарап турган.Ошол кездеги жазылып калган маалыматтар Сююань-Цызандын (VII к.)эмгектерин белгилеп кетүүгө болот.Ибн Хордодбектин (IX к.),Махмуд Кашкаринин (Xiк.) эмгектерин белгилеп кетүүгө болот.Жжердешибиз Махмуд Кашкари өзү туулуп өскөн Ысык-Көлдүн жээги Барскоон шаарчасы ,ал жжерде жашаган элдер жана алардын чарбачылыгы жөүндө көп маалыматтар калтырылып кеткен.ЖЖердешибиз Жжусуп Баласагын жжөнүңдө маалыматтар,эң байыркы шаар Ош шаары,Фергана өрөөнү ж.б. жжазып калтырылган.

Кыргызстандын аймагыма келип иштеген саякатчылардын,илимпоздорду айтууга болот.М: Ысык-Колдүк С Абдыбеков(XIXк).XX к.башынжда изилдөөгө келген орус(В.Н.Шитников)жжана чет элдик (Д.Алмаши,ГМерцбахер,Д.Приц) бир канча саякатчылар илимий изилдөө жүргүзгөн.

1856-жылы П.П.Семёнов жана Ч.Ч.Валихановдун саякаттары Кыргызстанды изилдөөгө башталган.Алар Тяншандын тоолорун ,жаратылышн изилдешкен.

Окуучулар алган маалыматтарын маанилүсүн системага салып жазышып отурушат

НК1

НК2

НК3

ПК1

ПК2

ПК3

4.

Сабакты бышыктоо

(6мин)

Сабакты бышыктоо: “акыл чабуул”оюну аркылуу суроо жжана жооп иретинде

1. Кыргызстандын аятны канча?

2. Кыргызстанды биринчи жолу кайса окумуштуу изилдеген?

3. Махмуд Кашкари ким болгон жана география илимине кандай салым кошкон?

4. Жусуп Баласагын кайсы аймакта жжашаган?

5. П.П.Семёнов Кыргызстандын Тяншань тоолрун канчанчы жжылдан баштап изилдеген?

6. Крны 1986-жылы кайсы окумуштуулар изилдеген? (П.П.Семенов жана Ч.Ч.Валиханов)

7. Кыргызсандан жаратылышы жөнүндө кайсы жазуучулардын чыгармаларынан окууга болот?

(Молдо Кылыч,Молдо Нияз,Тоголок Молдо)

1. Дүйнодун картасында Кыргызстан кайса аймагында орун алган? (Евразиянын борбордук бөлүгүнөн)

Окуучулар суроолорго изилдөө жүргүзүшөт.

НК1

ПК1

ПК3

5.

Үй тапшырма

(2мин)

§ 1 Кыргызстанды изилдеген окумуштуулар боюнча окуу (3-бет).Контур картага Кыргызстандын картасын жана чектешкен өлкөлөрдү аныктоо менен жазуу.

Маалымат жан контур карта менен иштөө жазуу

ПК3

ПК3

6.

Баалоо

(2мин)

Мактоо сөздөр айтылат.

Активдүү катышууга шыктандырат

Өзүн-өзүү баалоо усулун колдонуу.

Окуучулар билимине ,аракетине жараша бааланат.