Атмосфералык басым

География

АБАНЫН ТЕМПЕРАТУРАСЫ. АТМОСФЕРАЛЫК БАСЫМ.

6 класстар үчүн

түзгөн география мугалими Н.Чырмашова

АБАНЫН ТЕМПЕРАТУРАСЫ аба-ырайынын элементтеринин бири болуп эсептелет.

Абанын температурасын өлчөөчү приборлор.

ТЕРМОМЕТР

ТЕРМОГРАФ

Термометрдин шкалалар болунгон айнек тутукчосуно сымап куюлган.

Абанын температурасына жараша сымаптын денгээли жогору же томон тушот.

t жердин бети— t аба— t " width="640"

кундун нуру— t

жердин бети— t

аба— t

Термограф- абанын температурасы-нын озгорушун барабандын бетине тынымсыз чийип турат

Абанын температурасынын суткалык озгорушу

Метрологиялык станцияларда ар бир 3 саат сайын суткасына

8 жолу олчоп, орточо суткалык температураны чыгарышат

ТЕМПЕРАТУРАНЫН СУТКАЛЫК ӨЗГӨРҮШҮ

дата

30.01

tº

tº

31,01

-5

-6

01,02

-6

tº

-5

-8

саат

tº

-7

-6

00

tº

-8

-4

-7

-2

tº

03

-6

06

-4

-3

tº

-5

-3

-3

09

-6

tº

12

-5

-6

-2

орточо

-5

-5

15

-6

-6

18

-5,6

21

-4,9

Орточо айлык температураны дагы чыгарып алсак болот

Орточо айлык температура

=

Орточо суткалык t « : »

айдагы сутканын саны

Орточо жылдык температура

Январь -15.1

Февраль -13.4

Март -7.2

Апрель +2.6

Май 10.2

Июнь 16.0

Июль 18.1

Август 15.6

Сентябрь 9.4

Октябрь 1.6

Ноябрь -6.6

Декабрь 12.9

АТМОСФЕРАЛЫК БАСЫМ

Жердеги бардык нерселер массага ээ. Анын ичинде аба дагы. Дениз денгээлиндеги 1куб метр абанын салмагы 1кг 300граммды тузот. Эгер адамдын колому 1,5 м. кв. деп эсептесек анда бизди аба 15 тонна куч менен басат дегенди билдирет. Бирок бизге такыр байкалбайт.

Жер бетине жана андагы бардык предметтерге басым корсоткон абанын салмагы

атмосфералык басым

деп аталат

Басымды олчоочу приборлор кандай аталат?

ойлонуп королучу.

Метрологиялык станцияларда колдонулат

Журуштордо колдонулат

Барометрдин эки туру бар

Нормалдуу басым 760 мм

Жер бетинен бийиктеген сайын басым азая берет.

Кээде адам 3000 м бийиктикке которулгондо озун жаман сезиши мумкун. Ал эми 4000 бийиктикте мурду канап, кан тамырлары жарылып, туток оорусу башталып, адам эстен танышы мумкун.

Себеби эмнеде айткылачы?

Муну билүү кызык

Барометрди -Еванджелиста Торричелли 1664-жылы ойлоп тапкан

Барометр - анероид

жогору

төмөн

100 м бийиктикке көтөрүлгөндө

10 мм сымап мамычасына төмөндөйт.

Бышыктоо :

• Абанын температурасы эмне себептен өзгөрөт экен?
• Температураны өлчөөчү приборлорду атагыла.

• Атмосфералык басым бийиктеген сайын кандай өзгөрөт?
• Басымды өлчөөчү приборлорду атагыла.

Кызык экен эсептеп көр.

Деңиз деңгээлинен 200 м бийиктикте абанын басымы 756 мм с.м.

Эгерде барометр 720 мм с.м.. Көрсөтсө тоонун салыштырмалуу бийиктигин аныктагыла

720 мм

?

756 мм

200 м

Үйгө тапшырма:

• Өз алдыңарча абанын температурасын колдо болгон приборлор менен өлчөп, температуранын өзгөрүүлөрүн дептерге жазгыла.
• § 28 107-бет