Сандын проценти

Жалал Абад облусунун Ала-Бука районуна караштуу №16 Алишер Навои атындагы жалпы орто билим берүүчү мектептибинин математика мугалими Сидикова Сохиба

5-класс математика

Тема:

Сандын процентин табуу

Сабактын максаты:

* Окуучулар процент билишет

* Сандын процентин табууну

үйрөнүшөт

* Өз алдынча иштешет

Оозеки эсептегиле

5,75

· 15

-3,05

:3

+0,1

Процент

• Процент бул каалагандай чо ңдуктун жүздөн бир бөлүгү.
• Жол, масса, аянт, сандар, көлөм… чоңдуктар.
• Метрдин жүздөн бир бөлүгү – бул сантиметр.
• Сомдун жүздөн бир бөлүгү – бул тыйын.
• Центнердин жүздөн бир бөлүгү килограмм…

Проценттин аныктамасы

• Жүздөн бир бөлүк процент деп аталат.
• Бардык чоңдук 100 га барабар.

Проценттин эрежелери

1) Ондук б өлчөктү процент түрүндө жазуу үчүн аны 100 гө көбөйтүп % белгисин коюу керек.

2) Процентти ондук бөлчөк түрүндө жазуу үчүн аны 100 гө бөлүү керек.

Сандын процентин табуу

Эгерде а=(в:100)р болсо, анда а саны в санынын р процентин т үзөт.

Маселе(1)

Жылдыз айткандай, анын классында окуучулардын 25%и к өз айнекчен. Жылдыздын классында 28 окуучу болсо, алардын канчасы көз айнекчен болгонун аныктагыла.

Чыгаруу:

Окуучу саны 28, к өз айнекчен 25 %

Анда 28----- 100%

х---- 25%

х=(25·28):100=700:100=7

Жообу: 7 окуучу көз айнекчен.

Маселе(2)

Эгерде Х заводу чыгарган 6200 деталдын 95% и жарактуу болсо, анда деталдардын канчасы жараксыз?

Чыгаруу:

Деталдын саны 6200, жарактуусу 95 %

Анда 1) 6200----- 100%

х---- 95%

х=(6200:100) ·95 =62 ·95 =5890

2) 6200-5890=310

Жообу: 310 детал жараксыз.

Маселе(3)

А) 1020 нын 51% ин тапкыла

Б) 240 тын 0,15%ин тапкыла

Чыгаруу:

А) 1020 ----- 100%

х---- 51%

х=(1020:100) ·51 =10,2 ·51 =520,2 Жообу: 520,2

Б) 240 ----- 100%

х---- 0,15%

х=(240 ·0,15):100=36:100=0,36 Жообу: 0,36

Тапшырма

№ 503-505