Открытый урок по бурятской литературе

Арга «Микрофон»

1.

2.

Таанад ямар наада наадаха дуратай гээшэбта?

Ехэшуул ямар наадануудые наададаг бэ ?

Чойжил- Лхама Базарон

«ХААРТАШАН» зужэг

• Чойжил-Лхама Базарон 1878 ондо турэhэн намтартай.
• 1912ондо зохеоhон «Хаарташан» гэжэ зYYн буряадуудай тYрYYшын зYжэг табигдаhан юм.

Хэшээлэй зорилгонууд Саашань ʏргэлжэлʏʏлэгты:

Бидэ м ʏ н ɵɵ дэр Чойжил-Лхама Базаронай «Хаарташан» гэжэ з ʏ жэг ɵɵ р мэдэсэеэ …, гол геройнуудта характеристикэ …, тэдэнэй з ʏб, буруу яб адалые … , сэгнэлтэ ʏгэхэ, зохёолой гол зорилго ямар бэ гэжэ ……

1 –дэхи даабари:

зохеолой гол геройнуудта характеристикэ ʏгэхэ

Хандама, Ямаан, Тэхэ, Лодой, hамган дэгэлтэ.

Ямаан – нюдэнд ɵɵ галтайхан, шуран, хомхой хобдог, эд зɵɵри, мʏнгэ танганай хойноhоо хэнииешь худалдажа эдихээр, убайгʏй шанга зʏрхэтэй, эхэнэр гʏ, али эрэшʏʏл гэжэ илгахагʏй, юунhээш зобохогʏй эхэнэр лэ даа.

Тэхэ - хʏниие хайрлаха гэжэ сэдьхэлгʏй, абаха залгихаяал бододог, баян бардамдаа налайшаhан, томо зугаатай эрэшʏʏл хэбэртэй.

Лодой- хаартануудта тэмдэг табижа, наадагша зониие дуу дуулажа байжа мэхэлдэг, хуурмагаар эдэнэй эд зɵɵри абажа диилэдэг, ехэ найдамгʏй, дура гутамаар хʏн байна.

Хандама-уйдхар гашуудалда абташанхай, зол жаргал гэжэ мэдэхээ болишонхой, найдаха нʏхэр ʏгы, урагшаа ябаха эрмэлзэлээ алдаhан, ехэл урмаа таhарhан, гэртэхи муу байдалдаа дарагдашаhан эхэнэр.

hамган дэгэлтэ- хаарта наадайнай хойноhоо ʏмдэжэ ябаhан дэгэлээ алдаад, эхэнэрнʏʏдэй дэгэл ʏмдэhэн, эшэхэ сасахая алдажархиhан эрэшʏʏл байна гээшэл.

2 даабари. Эдэ геройнуудые юу нэгэдхэнэб, хамтадханаб?

• Ямаан
• Тэхэ
• Лодой.

Эдэ геройнуудые юу нэгэдхэнэб, хамтадханаб? Гэхэдэ: хомхой ябадал, х ʏнэй эд зɵɵреор баяжаха арга, шэрʏʏн сэдьхэл.

3-дахи даабари

Зохеолой эгээл гол герой Доржодо характеристикэ угэхэ.

• Доржо – номгон даруу зантай, гулигар, hамга ʏхибʏʏ тухайгаа нэгэш бодохогʏй, гансал ɵɵрыгɵɵ харашаhан, ɵɵрыгɵɵл бэеые сэнгʏʏлжэ ябадаг, эхэ эсэгынгээ ʏгые дууладаггʏй эрэшʏʏл мʏн.

4 даабари Текст дээрэ худэлмэри: х ɵɵ рэлгэ

1. 1-дэхи байдал соо харуулhан ʏ йлэ хэрэг ʏʏ д хаана болоноб, эндэ хэд суглараад байнаб?

2. Доржые ямар аргаар хаарташад мэхэлжэ, м ʏ нгыень алдахуулнаб?

3. 2-дохи байдал соохи ʏ йлэ хаана болоноб? Доржотоной гэрэй байдал юундэ б ʏ ри доройтоноб?

4. 5-дахи узэгдэл юугээр д ʏʏ рэнэб? Доржын бодолг ʏ й ябадалhаа хэн хохидоноб?

Амаралтын Забhар

2. Ш ʏʏh эн м ʏнгэеэ ямар юумэ абажа бараха (гаргашалха) hэмта?

1. Лотерей наадаад таанад ехэ мунгэ ш ʏʏ бэ гээшэт.

5 даабари Асуудалнууд!!! Хоёр хоёроороо хубаараад, бэе бэедээ ээлжээгээр асуудалнуудые табиха. Дyyрэн харюу yгэхэ гэжэ оролдохо.

6 даабари Бодомжолго хʏбʏʏд: - Доржын орондо байгаа hаа, яажа энэ хушэр байдалhаа? ямар аргаар гараха hэмта? Басагад: - Хандамын орондо байгаа hаа, таанад юу хэхэ, яажа байха hэмта?  

Энэ зужэг ямар hанал бодолнуудта таанадые асарнаб? Зохеолой гол зорилго элир ʏʏлэгты ?

Шалгалтын худэлмэри

Чойжил-Лхама Базарон

"Хаарташан”

Тестовэ худэлмэри 10 асуудалнуудhаа буридэнэ.

Худэлмэринуудые сэгнэхэ арганууд:

9-10 зуб харюу - »5»,

7-8 зуб харюу – «4»,

5-6 зуб харюу – «3»,

3-4 зуб харюу – «2».

• 1. Хаарта наадажа байхадаа, Доржо мʏнгэеэ юун дороо хээд ћуунаб?

а) малгай  б) дабшуури в) шэрдэг

• 2. Доржын арада байћан хʏн ћамган дэгэлтын ороходо, хэн гэжэ ханданаб?

а) худа б) зайћан в) худагы

• 3. Хаартада хэћэн тэмдэг:

а) харааб б) нугалаа в) толбо

• 4. Доржын хʏбYYнэй нааданхай:

а) хYYхэлдэй б) хаарта в) шагай

• 5. Доржын эсэгэ Цэрэн ʏбгэнэй сай ʏгы болоходоо, шанажа ууха юумэн:  

  а) аарсан     б) шаара     в) нохойн хоншоор

• 6. Доржо юу хулгайлhан болоод д ʏʏрээб?
• а. хони б.мори в. ʏбhэ
• 7. Доржын хубуун эсэгынгээ ямар юумэ асархыень хʏлеэгээб?

а. саахар б. хилээмэ в. мяха

• 8. Доржын эсэгэ Цэрэн хэды наhатайб?

а. 60 б.70 в.80

• 9. Тэхэ мориёо унуулhанайнгаа тʏлɵɵ Цэрэн Доржо хоёрhоо юу эрээб?

а. талха таряа б. ʏбhэ в. буруу

• 10. Лодой хубараг ямар унгэтэй дэгэл ʏмдэнхэй хаарта нааданаб?

а. хара б.хʏрин в. ногоон

З ʏб харюунууд

1- б

2– в

3-

4- в

5- б

6- б

7- а

8- б

9- б

10- б

ТОБШОЛОЛ

-

Анхаралтайгаар шагнаhандатнай, баяртайбди.

Баяртай!