76 нчы дәрес Әлифба (татар теле)
Тема. М. Җǝлил. “Барыгыз болынга, балалар”. Нинди? Кайсы? сорауларына җавап бирүче сүзләр.
Максат: Нинди? Кайсы? сорауларына җавап бирүче сүзләр белән таныштыру; башка сүзләр арасыннан нинди? кайсы? сорауларына җавап бирүче сүзләрне аера алырга өйрәтү, сәнгатьле уку күнекмәләре формалаштыру.
Җиһаз: презентация, кәрзин, таҗ, кызыл һәм сары төстәге көймәләр, поднос, йомшак уенчык куян, дәреслек.
Планлаштырылган нәтиҗәләр: укучыларның билгене белдерүче сүзләргә сораулар куя алулары, башка сүзләр арасыннан нинди? кайсы? сорауларына җавап бирүче сүзләрне аера алулары.
Дәрес барышы
Уку эшчәнлегенә керү.
- Күзләрегезне йомыгыз. Ә хәзер ачыгыз. Сез мине таныйсызмы? Кем мин? Әйе, мин - Яз. Хәзер елның кайсы вакыты? Мин сезгә кәрзинемә салып бик күп сюрпризлар алып килдем.
Релаксация.
- Балалар, күзләрегезне йомыгыз һәм кояшлы аяз иртәне күз алдыгызга китерегез. Кояш җиргә үзенең җылы нурын сибә. Кинәт кояшның бер нуры сезгә дә кагылып узды.Ул сезнең эчләрегезгә кагылды - эчләрегезне уыгыз, алсу битләрегезгә кагылды - битләрегезне уыгыз. Соңыннан сезнең башларыгызга күчте - башларыгызны сыйпагыз.Сезгә җылы, тыныч һәм рәхәт булып китте.Күзләрегезне ачыгыз һәм бер- берегезгә елмаегыз.
2. М. Җǝлил. “Барыгыз болынга, балалар” шигырен уку.
3. Матур язу.
- Хәзер кайсы ел фасылы? Әйе, яз җитте.Әйдәгез , балалар, яз сүзен матур һәм дөрес итеп языйк әле. (Яз сүзе языла.)
4. Актуальләштерү.
- Үткән дәрестә сез нинди сүзләр өйрәндегез?
-Предметны белдерүче сүзләр нинди сорауларга җавап бирәләр?
- Нинди предметлар кем? соравына , кайсылары нәрсә? соравына җавап бирәләр?
5. Темага керү.
- Укучылар, яз буш кул белән килмәгән. Кәрзинендә нәрсәләр бар икән, карыйк әле. Кәрзиннән сүзләр килеп чыкты.
Тамчы, кояш, гөрләвек, кыз, әни, әби, яңгыр, укучы, яшел. ( Сүзләр тактага куела)
- 1 рәт сүзләрнең кем? соравына җавап бирә торганнарын сайлыйлар, 2 рәт нәрсә? соравына җавап бирә торганнарын.
- 1 рәт дөрес билгеләдеме? (2 рәт тикшерә)
- 2 төркем дөрес билгеләдеме? (1 рәт тикшерә)
- Без барлык сүзләрне дә әйттекме?
- Нинди сүз калды? Яшел.
- Ни өчен ул сүзне калдырдыгыз? (Ул кем? нәрсә? сорауларына җавап бирми)
- Димәк, балалар, татар телендә башка сорауларга җавап бирүче сүзләр дә бар икән.
- Ә сез ничек уйлыйсыз, бу сүзләр нәрсәне белдерәләр? Безгә нәрсә өчен кирәк? Ә белергә теләр идегезме?
6. Яңа белемнәрне ачу.
Яз безгә текст алып килгән. Текстны укыгыз (слайд 2)
Урманда җәнлек яши. Аның колаклары, койрыгы бар.
- Кайсы җәнлек турында сүз барганын аңладыгызмы?
- Ни өчен?
- Бу текстка нәрсәләр җитми?
- Ә хәзер карагыз: Урманда кечкенә җәнлек яши. Аның колаклары озын, койрыгы кыска.
- Ә хәзер белергә сезгә нинди сүзләр ярдәм итте? (кечкенә, озын, кыска)
- Бу сүзләргә сорау куеп карыйк әле.
- Бу сүзләр нинди сорауга җавап бирәләр?
- Алар нәрсә белдерәләр? (предметның билгесен)
- Кайсы текст сезгә күбрәк ошый?
- Предметның билгесен белдерүче сүзләр безгә ни өчен кирәк?
(Нәтиҗә чыгару)
- Нинди? Кайсы? сорауларына җавап бирүче сүзләр нәрсә белдерәләр икән? Без дөрес таптыкмы икән, дәреслектән укып тикшереп карыйк әле.(Дәреслектән кагыйдә укыла)
Физкультминутка.
7. Беренчел ныгыту.
- Укучылар, язның кәрҗинендә тагын нәрсәләр бар икән, карыйк. Куян да бар икән монда.
- Исәнме, куян.
- Исәнмесез, дусларым. Мин сезгә табышмаклар алып килдем. Белерсезме икән?
Предметны бел ( табышмаклар уйлау) (Парлап эшләү)
- Мин бер предмет уйлыйм, аны әйтмим,аның билгеләрен генә әйтәм, сез аны белегез (слайд 3)
- Пөхтә, тәрбияле, матур (кыз)
- Сары, әче (лимон)
- Соры, ач (бүре)
- Табышмакларга җавапларны нәрсәләргә карап белдегез? (предметның билгеләренә)
Ә хәзер сез шундый табышмаклар уйлап карагыз. Ә без белергә тырышырбыз.
( Укучылар парлап табышмаклар уйлыйлар)
8. Мөстәкыйль эш.
- Язның кәрзиненә күз салыйк әле? Язга ияреп, безгә кошлар да килгән. Нинди кош бу, балалар? Сыерчыкның аягында нинди кәгазь икән ул? Безгә хат икән ул. Ул безгә дәреслекнең ... битен ачып, ... нче күнегүне эшләргә кушкан.
(Дәреслек буенча эш) (слайд 4)
- Язның кәрзинендә язның беренче чәчәкләре дә бар икән әле. Ул нинди чәчәк?
Бу чәчәк турында нәрсә беләсез?
Физкультминутка
(Укучылар түгәрәкләнеп басалар, һәрберсе башта үзенең, соңыннан янында торган иптәшенең берәр сыйфатын әйтә)
9. Проблемага әйләнеп кайту.
- Укучылар, безнең дәрес башында нинди сүз калган иде әле? Шул сүзгә әйләнеп кайтыйк әле.
- Яшел сүзенә нинди сорау куябыз?
- Яшел сүзе нәрсәне белдерә?
- Яшел нәрсәләр булырга мөмкин? (алма, груша, туп, чирәм, яфрак)
10. Йомгаклау.
- Укучылар, без бүгенге дәрестә нинди сүзләр өйрәндек?
- Ул сүзләр нәрсәне белдерә?
- Без ул сүзләрне кайларда куллана алабыз?
- Ул сүзләр нәрсә өчен кирәк?
11. Рефлексия. (Кәрзиндәге көймәләрне алып йөздерү)
- Кем аңладым һәм башкаларны да өйрәтә алам дип уйлый - ул кызыл көймәләр җибәрә, кем аңладым, ләкин башкаларны өйрәтә алмыйм дип уйлый – алар сары көймәләр җибәрәләр.
4 675
11 917 
