Сабақтың тақырыбы: Тілім менің – тірлігімнің айғағы (сайыс сабағы)

«Надеждин орта мектебі» ММ

Тақырыбы:

«Тілім менің – тірлігімнің айғағы»

Өткізген : Исмаилова Г.Ж. Баянбаева К.И

2-4 сыныптар арасында

2019 – 2020 оқу жылы

Сабақтың тақырыбы:      Тілім менің – тірлігімнің айғағы (сайыс сабағы)

    Сабақтың мақсаты:

1. Білімділік: Тіл туралы тақырыпты ала отырып, сауатты сөйлеуге, қазақ тілінің мәртебесін көтере білуге қалыптастыру, тіл байлығын арттыруға ықпал ету

2.Дамытушылық: Тіл төңірегіндегі білімдерін ұштастыра отырып, ой-белсенділігін дамыту, шығармашылық ізденіске бағыттау, ізденімпаздық қасиеттерін арттыру, сөйлеу мәдениетін жетілдіру

1. Тәрбиелік: Патриоттық сезімін оятып, тілін, Отанын, елін, жерін сүюге, салт-дәстүрін, тарихын құрметтеуге тәрбиелеу

Көрнекіліктер:  слайд, қанатты сөздер, ақпараттық техникалар

Сабақтың барысы:

 Ал енді құр отырмай, ойнайық.

• Ойнасақ, ойнайық.

• Әуелі жұмбақ жасырайық.

• Ендеше баста.

• Дүниеде ең ащы не, ең тәтті не?

• Ол – тіл.

• Енді мен жұмбақ жасырайын.

Қызыл түлкі ықпайды,

Өз інінен шықпайды

Қане, кім шешуін табады?

• Бұл да – тіл.

• Дұрыс. ……., тіл туралы мақал-мәтел айтып көрші

• (оқушы тіл туралы мақал-мәтелдерді айтып шығады).

«Тіл тас жарады, тас жармаса бас жарады», «Тіл – ақылдың өлшемі», «Өнер алды – қызыл тіл», т.б.

• 1989 жыл,22 қыркүйек: Қазақстан Республикасындағы тілдер туралы Заң қабылданып, қазақ тіліне Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі мәртебесі (статусы) берілді.

• 1993 жыл, 28 қаңтар: Қазақстан Республикасының тұңғыш Конституциясы қабылданды. Онда қазақ тілі Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі болып бекітілді.

• 1995 жыл, 30 тамыз: республикалық референдумда Қазақстан Республикасының жаңа Конституциясы қабыл-данды. Конституцияның 7-бабында былай делінеді:

  1. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік тіл – қазақ тілі.

  2. Мемлекеттік ұйымдарда және өзін-өзі басқару органдарында орыс тілі ресми түрде қазақ тілімен тең қолданылады.

  3. Мемлекет Қазақстан халқының тілдерін үйрену мен дамыту үшін жағдай туғызуға қамқорлық жасайды.

• Бәрекелді, жарайсың! Жаңылтпаш айтайықшы, көңілді болсын.

Оқушының  бірі жаңылтпашты тез айтып шығады, басқалар оны тез, дұрыс айтып шығады.

1.Ұшқыш жақсы ма?

Үш құс жақсы ма?

Ұшқыш та жақсы,

Үш құс та жақсы.

2.Ақ тайлақ ақ па?

Қара тайлақ ақ па?

3.Бір қыз кесте тікті,

Кестесін түсте тікті,

Кешке тікті.

 Келіңдер «Сақина салмақ» ойынын ойнайық.

• Жоқ, «Соқыртеке» ойынын ойнайық.

• Достар, одан да екі топқа бөлініп, сайыс өткізейік, бізді осы көшенің тұрғындарының ішіндегі ұстаз болып қызмет ететін үлкендер бағаласын.

• Бәрі: — Иә, сайыс өткізейік.

• Ендеше, екі топқа бөлінейік, сайысты қарсы болмасаңдар мен жүргіземін. (Оқушылар екі топқа 5-5-тен бөлінеді, екі столға отырады)

• Сайысымыз бірнеше турдан тұрады. Бірінші тур – «Бәйге» деп аталады. Мұнда екі топқа 10-10-нан сұрақ қойылады, қай топ сұрақтарға дұрыс әрі тез жауап берсе, жоғары  бағаланады.

—   Екінші турымызды «Жыр парағы» деп атап, өлеңді              мәнерлеп оқып жарысайық.

Әр оқушы тіл туралы бір өлеңнен мәнерлеп жатқа оқиды.

3.Туған тілім-бабам тілі-өз тілім,

Туған тілім-анам тілі-өз тілім.

Туған тілім-далам тілі-өз тілім

Туған тілім-адам тілі-өз тілім.

Туған тілде сыры терең жаным бар,

Туған тілде әнім менен сәнім бар.

Туған тілім тіл болудан қалса егер

Жүрегімді суырып-ақ алыңдар.

.

                Үшінші турымыз «Ән салып, сурет салу» деп аталады. Бірінші, екінші топ тіл мерекесіне қатысты сурет салады.

• Рахмет, сайысымызды ары қарай жалғастырайық. Келесі сайысымыз «Сөздің көркі — мақал». Мұнда мақалды мен бастаймын, сендер аяқтайсыңдар

1 — топ

3-тур «Мақал- мәтелдер»

1. Батыр туса ел ырысы, ___ жауса, жер ырысы.  (жаңбыр, дождь, rain)
2. Не істесеңде __ істе, ойламай іс қылсаң, қор болмайсың.  (ойлау, думать, think)
3. Өз елімнің басы болмасам да, сайының ____ болайын.     (тас, камень, stone)

4. Ел жаусыз болмас, жер ____  болмас.   (тау, гора, mountain)

5.. East or West home is ____ . ( best)

6. Сам погибай, а товарища ----( help out,выручай, көмектес.)

7. Век живи-век—(учись,оқы, learn)

8. ---- раз отмерь-один раз отрежь. (семь,жеті, seven)

1-топ:

 Ал енді «полиглот» сайысы болсын, кім көп тіл біледі?

1-топ

 Жалау –флаг-

Күн – солнце-

Елтаңба – герб-

Халық – народ –

2-топ

Тәуелсіз – независимый

Намыс- честь-

Отан – Родина –

Атамекен – земля предков –

Ал қазір жұмбақ жасырамын, жауабын үш тілде айтасыңдар:

1-топ

Табаныма байладым, қос таяқпен айдадым. (шаңғы-лыжа-snow-shoe)

Түнде бармын, күндіз жоқпын (жұлдыз-звезды-moon )

Жеп көріп ем өзін мен

Жас шығарды көзімнен (пияз-лук-bow)

2-топ

Жайшылықта жекесің, қарай қалсаң, екусің (айна-зеркало-mirror)

Көп әңгімем, өлеңім,

Күнде ақыл беремін.

Жақсы көрсе мені кім

Соған тиер көмегім. (кітап-книга-book)

Қыста келген, көктемде еріген (қар-снег- snow)

• Сайысымызды түрлендіріп, «қазақтың ұлттық ойындары» туралы айтайық, әр топ үш ұлттық ойын түрін атып, шартымен таныстырады.

1-топ.

• Тоғызқұмалақ

• Көкпар

• Қыз қуу

2-топ.

• Теңге ату

• Ақсүйек

• Сақина салмақ

Сағат-часы-clock
Гүл- цветок- flower
Үй- дом - home
Түйе-верблюд-camel
Балық-рыба-fish
Тауық-курица--hen
Көпір-мост- bridge
Машина- көлік- car
Тау-гора- mountain
Мектеп -школа-school
Ит- собака- dog
Қой-баран –sheep

1. Лежал, лежал,

да и в речку побежал (снег, кар, snow,schnee) 
2. Длинное хвостище,

рыжее волосище,

сама хитрища (лиса, т лкi,fox,fuchs) 
3. Они стоят на месте,

но всегда идут (часы, сагат, a clock, die Uhr). Второй тур

4 Без него плачемся,
А как появится-
От него прячемся. (Солнце-күн-sun)

5 Течет, течет-
Не вытечет
Бежит –бежит-
Не выбежит. (Река - өзен – river)

6 Без рук, без ног,
По полю рыщет,
Поет да свищет
Деревья ломает,
К земле траву преклоняет. (Ветер –жел –wind)

7 Два брата живут рядом,
А сойтись не могут. (Глаза –көз-eye)

-тур Мимика
Первобытные люди не умели говорить. Они общались жестами, звуками. Послание писали не буквами, а рисунками, символами. Давайте попробуем объясниться без букв, а только жестами. Сейчас третий тур нашей игры участник берет одну из этих билет. В нем написана название животного. Участник должен объяснить мимикой этого животного . Остальные участники должны угадать какое это животное.
Угадавший должен переводить название этого животного на англииский и на русский язык.
Тышқан-мышка-mouse
Жылан-змея-snake
Тауық-курица-hen
Мысық-кот- cat.
Ана тілім- тірлігімнің тірегі

Тілмен ғана кірер адам реңі

Тілсіз қоғам-өлі мынау дүниеде,

Түсініксіз тылсымменен бір еді.

Ана тілім-әрекетім азығы,

Бар ғаламды танушылық қазығы,

Ой-сананың өсуінің куәсі,

Ғасырлардың кейінгіге жалғасы.

• Достар, осымен сайысымызды тоқтатып, біздің көшенің тұрғындарынан сұрайық, қайсымызды жоғары бағалар екен, ……..-нің ата-аналары келетін де уақыт болды.

• Сөз бағалаушыларға беріледі.

• ………, меймандостықтарыңа рахмет, өте жақсы бастаңғы болды, сау болыңдар, жүріңдер, достар, бізді де ата-анамыз іздеп жатқан болар.

• Сау болыңыздар!