Тарбиялык саат үркүн

Сабактын алтын эрежелери:

-Кечикпей кел үү.

-Кол көтөрүп жооп берүү.

-Башка бирөөнүн оюн бөлбөө.

-Өз оюн айтууда адабий тилдин нормасында туура сүйлөө.

-Убакытты туура пайдалануу.

-Бирин-бири угуу

-Сабакка көңүл буруу.

-Сыйлоо

Сабактын темасы: Кытайда азган эл улуу уркундун 100 жылдыгына карата

• Сабактын максаты: а) Билим бер\\ч\л\г\:
• Тарыхый окуя туурасында кеёири маалымат алышат
• Б) Ън\кт\р\\ч\л\г\: Тарыхты билип, ага баа бер\\н\ \йрън\шът
• В) Тарбия бер\\ч\л\г\: Бабалар басып ъткън жолду унутпоого тарбияланышат.

• Элдик кыймыл июль айында адегенде толкундоолор түрүндө  башталып, августта куралдуу көтөрүлүшкө өсүп жеткен да, октябрдын аягына чейин созуган. 1916-жылы 4-июлда Кожент ш-нда  өткөн толкундоолордон көтөрүлүштүн  оту тутанган. Алар падышанын Указына ачыктан-ачык нааразылык   243 билдиришкен. Көп  өтпөй мындай толкундоолор бөлөк айыл-кыштактарда, калааларда да башталган. Июль айынын орто ченинде толкундоолор Фергана  өрөөнүндө  кеңири кулач жайып, ага кыргыздар активдүү катышкан.

. Көтөрүлүш башталганда эле Анжиян уездинин Алтын-Көл, Базар-Коргон болуштуктарынын калкы айрыкча чечкиндүүлүктү көрсөтүшөт. Алар падышанын Указын аткаруудан ачык эле баш тартып, тизмелерди жок кылышкан. Мындай окуялар коңшулаш Балыкчы, Желкудук, Массан, Майсары жана башка болуштуктарда да болгон. Айрыкча кыргыздар жашаган тоолуу аймактарда элдик кыймыл курч мүнөздө өткөн. Көтөрүлүшкө Кокон, Наманган уездеринин кыргыз калкы да активдүү катышкан. Ал эми Ош уездинде көтөрүлүш июлдун баш ченинде эле башталып, толкундоолордун эң  ириси Сулайман тоонун этегинде  өткөн жыйын болуп эсептелет

. Ага 10 миңдей киши катышкан. Жыйынга чогулган эл «Согушка барбайбыз! Балдарыбызды бербейбиз!» деп ачык эле каршылык көрсөтүшкөн. Колониялык бийлик жазалоочу аскерди чакырып, жыйынды араң  таркаткан. Жыйындын айрым уюштуруучулары, демилгечилери камакка алынган. Мындай толкундоолор Булакбашы болуштугунун Кожоабад, Чакар кыштактарында дээрлик бир жумага созулган. Ошол эле июль айында Үчкоргон кыштагынын эли көтөрүлгөн. Аны падышалык аскерлер күч менен баскан, үч киши өлүп, 15 киши камалган.

• Өзгөндөгү көтөрүлүш да курч мүнөздө жүрүп, бир нече күнгө созулган. Элдик кыймылга Алай, Гүлчө,  Ноокат, Куршаб жана башка болуштуктардын калкы да тартылган. Августтун башында Түштүк Кыргызстандын кеңири бөлүгү көтөрүлүштүн кучагында калган. Кыргызстандын түндүгүндө алгачкы толкундоолор июль–июнь айынын ортосунда башталып, айрым  өзгөчөлүктөргө  ээ болгон. Көтөрүлүшкө кыргыздар, казактар, дуңгандар, уйгурлар, сарт-калмактар, татарлардын  өкүлдөрү,  кээ бир орус, украин дыйкандары катышкан.

• 1916-жылдагы кайгылуу окуя  – кыргыз элинин 19-кылымдын экинчи жарымы  – 20-кылымдын башындагы улуттук-боштондук кыймылдарынын эң ириси. Ал элдин эсинде «Үркүн» деген ат менен түбөлүккө сакталып калды.
•