| Дидактическая цель: туужын гол герой болохо Чулуун-Батын зан абари зураглан харуулһан арганууд ба тодорхойлолгонууд дээрэ хүдэлхэ; ёһо журамай ямар асуудалнууд табигданаб гэжэ задалан харалга. |
| Методическая цель: уран зохёолой хэшээлдэ һурагшад шүүмжэлэн бодожо үзэлгын технологи хэрэглэлгэ продемонстрировать эффективность применения технологии развития критического мышления на уроках литературы |
| Задачи | Когнитивные(относящийся к сознанию, мышлению, рассуждению): уран зохёолой хубинуудые шүүмжэлэн уншалгада арга боломжонуудые бүрилдүүлхэ, бэеэ даагаад анализ хэхэ шадабаритай байха Способствовать формированию навыка смыслового чтения, умения понимать и анализировать текст художественного произведения. |
| Операциональные: -үзэжэ байһан зохёолой гол шухала үйлэнүүдые(эпизодуудые), үйлэдэгшгэ нюурай хэлэһэн үгэ, хэрэг г.м. бусад олон юрын үйлэнүүдһээ илгажа, зэргэсүүлжэ шадаха; -адаглан үзэлгын байдал тогтоожо, баримтануудые зүбөөр согсолжо, дүн гаргажа шадаха. Развивать аналитические способности систематизации, сравнения, сопоставления. Создавать условия для развития наблюдательности, умения правильно обобщать данные и делать выводы. |
| Воспитательные: -уран зохёол уншаха дуратай болгохо, гоё һайханиие наринаар ойлгодог мэдэрэл хүмүүжүүлхэ; -бодото байдал, ажабайдал ба искусство, оршон тойрониие зүбөөр сэгнэжэ, тэдэндэ сэнтэйгээр хандахые һургаха. |
| УУД | Личностные: Үхибүүнэй өөрын хүгжэлтын дүнгүүд: өөрынгөө ажал сэгнэжэ һураха, өөрынгөө сэдьхэлэй байдал түрэл буряад хэлэн дээрээ хэлэхэ. |
| Регулятивные: Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари: хэшээлдээ юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ; ѳѳрынгѳѳ ажал урид зохёогдоhон критеринүүдээр шалгаха; багшын үгэhэн түсэбѳѳр, алгоритмаар хүдэлжэ шадаха. |
| Коммуникативные: Харилсаха шадабари: бүлэг соо ажаллажа шадаха, классай урда өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха, харилсаха шадабари, асуудалнуудые табиха, хүнүүдэй хэлэһые шагнаха, өөрынгөө һанал бодол хубилгахаяа бэлэн байха. Тиихэдээ олон ондоо «тушаал» бэе дээрээ абаха: ударидагшын, даабари дүүргэгшын, бэшээшын г.м. |
| Познавательные: Оршон тойрониие шудалха шадабари: Үйлын хүгжэлтын болон уран зохёолой дүрэнүүдэй шүүмжэлэл, зохёолой удха дээрэ ажал. Уран зохёолой үзэл суртал ямар бэ гэжэ шүүмжэлхэ, ойлгохо. Зохёол соо өөрөө мэдээсэл олохо. Үгөөр хэлэгдэһэн ойлгосо схемэ болгохо, тиин һөөргэнь модель соо харуулаатай ойлгосо үгөөр дамжуулха; шалтагаан хойшолон хоёрой хоорондохи холбоо харуулха, баримталха. |
| Планируемые результаты | Предметные: 1.Уметь осмысленно читать художественное произведение и объяснять значение прочитанного. 2. Понимание ключевых нравственных понятий, отраженных в художественном произведении |
| Личностные: 1.Формирование целостного мировоззрения. 2.Оценивание усвоенного содержания предмета с точки зрения нравственности. |
| Метапредметные: 1.Уметь самостоятельно определять цели своего обучения, формулировать для себя новые задачи в учебе, развивать мотивы и интересы собственной познавательной деятельности. 2. Уметь оценивать правильность решения учебной задачи. 3. Уметь устанавливать причинно-следственные связи, строить логические рассуждения. |
| Основные понятия | Нравственный выбор, долг, смелость |
| Элементы технологий | Технология развития критического мышления, технология проблемного обучения, концептуального анализа текста, диалоговая технология, технология здоровьесбережения |
| Формы работы | Ф – фронтальная, С – самостоятельная, И-индивидуальная, Г-групповая |
| Нравственная составляющая | Уран зохёолой удха дээрэ үндэhэлжэ, хэрэгтэй hургаалнуудые тааруулан тайлбарилжа, ажабайдалай олон янзын утаһа һалбари дайража харуулна гэһэн бодолнуудые түрүүлхэ. В процессе урока разбираются такие понятия, как нравственный выбор, человеческое достоинство, умение принимать правильные решения и идти по выбранному жизненному пути. |
| Этап | Образов-ная цель этапа урока | Формы орган-ции учеб. деят-ти, методы и приемы, формы контроля | Деятельность учителя, его речь | Деятельность обучающегося | Планируемые метапредметные результаты
| Дидактические средства и интерактивное оборудование |
| Самоопределение к деятельности (3 мин) | Включение в учебную деятельность на личностно значимом уровне | Фронтальная работа
Группа словесных методов (беседа)
Группа наглядных методов (демонстрация презентации) | Мэндэшэлгэ, һурагшадые бүридхэлгэ. -Сайн байна! Манай хэшээлдэ айлшад ерээд байна, мэндэшэлэе даа. - Зай, hуугты даа! Хэшээлэйнгээ хугасаа соо бэрхээр ажаллахат гэжэ би найданаб. Слайдда анхаралаа хандуулая, уншагты. Ямар зохёолһооб? Хэн бэшээ бэлэй? Ямар бодол түрэбэб? Тон зүб даа! Мүнхэ һургаалнуудаа заяаһан Эрдэни-Хайбзун Галшиевай зохёол хадаа буряад арадаймнай эрдэни зэндэмэни гээшэ ха юм. Тиимэһээ хэшээлэй хугасаа соо эдэ һургаалнууд дээрэ бодомжолхобди.
Һара, үдэрөө бэшэгты даа. Хүн бүхэндэ «Сэгнэлтын хуудаһанууд» үгтэнхэй гэжэ харабат, тэрээхэн соогоо өөһэдынгөө ажал сэгнэхэ аргатайт. | Мэндэшэлгэ. Үрэ дүнтэйгөөр ажаллаха урма зориг түрүүлхэ
Слайд 1 208 Хүн хэншье мүн гээшэ һаа, Ухаан эрдэмдэ һуралса. Тэрэ хадаа эдтэй адли буянда дулдыдаха бэшэ, Өөрын хүсэндэ дулдыдаха. «Дооромбо» зиндаатай мэдээжэ лама Эрдэни-Хайбзун Галшиевай «Бэлигүүн толи» гэһэн зохёолһоо абтаа. Һургаалай зохёолнууд лама санаартанаар бүтээгдэһэн байдаг. Алдуугүй - 3 б.(самбарта) 1 алдуу– 2 б. 2 алдуу – 1 б. Хэшээлэй түгэсэхэ тээшэ баллнуудаа нэмээд, сэгнэлтээ табихабди. | УУРД: планировать этапы предстоящей работы, определять последовательность учебных действий
| Проектор с презентацией. |
| Актуализация знаний и мотивация (5-7 мин) | Готовность мышления и осознание потребности к построению нового способа действий | Фронтальная работа
Группа словесных методов (побуждающий диалог, беседа)
Группа практических методов (выполнение заданий)
Группа наглядных методов (демонстрация презентации)
Внешний контроль
| Актуализирую опыт обучающихся, подготавливаю к повторению материала материала. Слайд 2 дээрэ үгтэһэн оньһон үгэнүүдые хүсэлдүүлжэ бэшэгты. -Шалгагты. -Эдэ оньһон үгэнүүд үзэн уншажа байһан зохёолдомнай таараха гү? -Хэндэ хабаатайб? Туужын 1-2-дохи бүлэгүүдэйнь нэрэ һаная. | Выполняют задание, вспоминают и обобщают учебный материал. Слайд 2, 3(с ответами) Д-1: 1.Нэрэ олохо – наһанай, Нэрэеэ хухарха -үдэрэй. (нэрээ эдир залууһаа гутаангүй, арюунаар сахижа яба гэһэн һургаал) 2.Мэдэжэ байхаһаа үлүү эрдэм үгы, Мэндэ ябахаһаа үлүү жаргал үгы. (хүн наһандаа һайн юумэ хэжэ ябаха, ажабайдалаа һайжаруулхын тула оролдохо хэрэгтэй) 3.Yндэгэн тахяагаа һургаагүй юм. (залуу, дүй дүршэл багатай дээрэһээнь доро харангяар хэлэһэн үгэ) 4.Алтан дэлхэй дээрэ Аба эжыһээ һайхан юумэн үгы. (эхэ эсэгэтэй хүн ямаршье юумэнһөө аршалагданхай, өөрэ зоригтойгоор үндыдэг.) Оньһон үгэнүүд «Багшашни хэн бэ?» гэһэн туужын гол геройдо Чулуун-Батада тааруу. | УУРД: выбирать и при необходимости корректировать способы действий. УУКД: строить логическое рассуждение. | Проектор с презентацией |
| Постановка учебной задачи (5 мин) | Выявление места и причины затруднения, постановка цели урока | Фронтальная работа.
Группа словесных методов (диалог)
Группа наглядных методов (демонстрация презентации)
Внешний контроль.
| Создаёт условия для формулировки темы и определения цели урока обучающимися. Организует работу по составлению плана. Хэшээлэйнгээ сэдэб гаргая. Юун тухай хэлсэхэбибди? Зорилгонуудаа бэелүүлхын тула хэшээлэйнгээ түсэб табия.
| Выдвигают варианты формулировок темы, цели, участвуют в их обсуждении, высказывают свои мнения, суждения. Слайд 4 Д. Батожабайн «Багшашни хэн бэ?» гэһэн туужын уншаһан 2 бүлэгүүдээр ажаллахабди. Хэшээлэй түсэб табилга: Туужа дотор үгтэһэн дүрэнүүдые харахабди. Бүлэгүүдтэ хабаатай даабаринуудые дүүргэхэбди. Һургаалнууд дээрэ үндэһэлэн, зохёолой удхыень задалан гаргахабди.
| УУКД: конструировать утверждения, проверять их истинность.
УУРД: планировать этапы предстоящей работы, определять последовательность учебных действий | Проектор с презентацией
|
| Обобщение и систематизация знаний и умений (20 мин) | Научить детей структуризации полученного знания, развивать умение перехода от частного к общему и наоборот, научить видеть каждое новое знание, повторить изученный способ действий в рамках всей изучаемой темы. | Фронтальный опрос
Номоор хүдэлмэри
Парная работа
Группа словесных методов (беседа)
Группа практических методов (выполнение задания)
Группа наглядных методов (демонстрация презентации)
Внешний контроль
| Зохёолой эхиндэ уран зохёолшо Чулуун-Батын дүрэ ямараар зурагланаб Энэ үеын Чулуун-Батын абари зангай онсо шэнжэнүүдые тэмдэглэгты. Улаан-Yдэ һурахаяа ерээд, ямар бэрхэшээлнүүдтэй ушарнаб? Гол геройн зүб харгыда ороо гэжэ ойлгоһон мэдүүлэнүүдые оложо туршагты.
Паараар кластер хүсэлдүүлжэ бэшэгты.
Карточкануудаар хүдэлмэри: «Хэнэй хэлэһэн үгэнүүд бэ?»
| Д-2: «Нэрээ хухаранхаар, яһаа хухара» гэжэ бүлэгэй эхиндэ Чулуун-Бата залхуушаг, һуралсалдаа муугаар хандадаг, гансал өөр тухайгаа бододог хүбүүн гэжэ харуулагдана. Н.57 1-дэхи абзац Н.61 1-дэхи абзац Н.61 һүүлшын абзац Һурагшадай харюунууд. Д-3: Ага--------------Улаан-Yдэ Медтехникум Гриша Мэдэг Ханда хүгшэн---Чулуун-Бата
Багша Иван Петрович Севастьянов Д-4(СЛАЙД 5 с ответами) «Халагни халаг даа, номдоо һайн һурахаяа яагаабиб?» … «Yндэгэн тахяагаа һургаагүй юм» … «Минии эхэ һургуулиин харуулшан, оройдоол хоёр зуун табин түхэриг абадаг юм»… «Минии танил мастер заводто хүдэлдэг юм»…
| УУПД: устанавливать связи и зависимости между математическими объектами (часть-целое; причина-следствие). УУКД: конструировать утверждения, проверять их истинность; строить логическое рассуждение. УУРД: предвидеть возможность возникновения трудностей и ошибок, предусматривать способы их предупреждения. | Проектор с презентацией Учебник с.69
Раздаточный материал
Учебник |
| Обобщение и систематизация знаний и умений (20 мин) | Научить детей структуризации полученного знания, развивать умение перехода от частного к общему и наоборот, научить видеть каждое новое знание, повторить изученный способ действий в рамках всей изучаемой темы. | Фронтальная Групповая работа
Группа словесных методов (диалог)
Группа практических методов (выполнение заданий)
Группа наглядных методов (учебник, демонстрация презентации)
Внешний контроль Самоконтроль | «Алдуу хэһэн хүн зэмэтэй бэшэ, алдуу хээд заһадаггүй хүн зэмэтэй гэжэ Иван Петровичой хэлэһыень дэмжэнэ гүт?
| «Алдуу хэһэн хүн зэмэтэй бэшэ, алдуу хээд заһадаггүй хүн зэмэтэй»… Харюу: Зэмээ хүнһөө нюудаг зонууд заһархаар бэшэ алдуу хэжэ, гашуудалтай байдалда орожо магадгүй. Зэмээ мэдэржэ заһаа хадаа, дахин иимэ алдуу гаргахагүй сохом.
| УУПД: применять базовые логические универсальные действия: сравнение, анализ.
УУКД: использовать текст задания для объяснения способа и хода решения математической задачи.
УУРД: участвовать в совместной деятельности: распределять работу между членами группы. |
Проектор с презентацией
Раздаточный материал |
| Групповая работа (10-15 мин) | Интериоризация (переход извне внутрь) нового способа действий, индивидуальная рефлексия достижения цели, создание ситуации успеха | Групповая работа | Организует выполнение групповой работы. Удхыень тусхай тэмдэгүүдээр харуулжа туршагты. «Үдэр бүри нэгые тусхайта Эсэгэ эхэ хоёрой тула унша. Тэрэ хоёр хадаа өөрыншни бэе, ами үгэһэн тула хани үгы үгэлигын эзэн мүн» 679 Тоһо ба һү эдлэхэ сагтаашье һайн юрөөл таби. Эхэ хадаа өөрын һү үгэдэг тула тэрээнтэй адли мүн. «Мем» урлалайнгаа саадахи талыень сагаан үнгөөр шэрдээбди, юундэб гэхэдэ, гүн сагаан зүһэниинь болбол, эгээн урид сагаан эдеэтэй холбоотой гэжэ харуулнабди. Сагаан эдеэмнай хаанаһааб гэбэл, сарюун талын шэмэг болоһон шэмэ, шүүһэтэй ногоонһоо ха юм. Тиимэһээ, сагаан үнгэ хадаа сэхэ сэбэр, арюун ябадалай, илдам налгай байдалай һүлдэ болоно. Саашань гэхэдэ, «Yнеэн» «Yхибүүтэй эжы» хоёрые иимэ тэмдэгүүдээр харуулбабди. Һургаалай хоёрдохи мүр соонь «эхэ хадаа өөрын һү үгэдэг тула тэрээнтэй адли мүн» гэжэ хэлэгдэһыень дүн гаргажа, «=» адли гэжэ тэмдэглээбди. Һургаалай нэгэдэхи мүрынь ямар удхатайб гэхэдэ, сагаан эдеэндэ хүртэжэ ябаһандаа, баяр баясхаланиие, һайн һайханиие үнэн зүрхэнһөөнь хүсэжэ, саашанхи ажабайдалнай, харгы замнай арюухан, тэгшэ байхын түлөө наманшалһан, зальбарһан гарнуудаар харуулаатай. Контролирует выполнение работы. - Заканчиваем выполнение задания. Бүлгэм бүхэн ажалаа хамгаалнад. | Энэ һургаалай удхыень иигэжэ гаргабабди: урлалайнгаа саадахи талыень хүхэ сэнхир үнгөөр шэрдээбди. Хоёр үнгэнүүдые юундэ холёобибди гэхэдэ – оюун ухаан(разум) оршолонто юртэмсэ(вселенная) хоёрые холбоно. Манай һанахада, энэ зүһэ этигэл найдалые(преданность), амидаралай болон сэдьхэлэй хэтэ мүнхэ(вечный) байлгые һүлдэлнэ. Зурагай дээрэнь мандажа байһан наран болбол ажаһуудалай (жизнь), шэнээр түрэлгын, урган хүгжэлтын(возрождение), хүсэ шадалай(сила, мощь) һүлдэ гэжэ харуулагдаба. Тус һүлдэ үри үхибүүдэй урма зоригойнь(вдохновение) эхин(начало, источник), тэрэнэй нүлөөниинь мүнөөдэршье үзэгдэһэн зандаа. Ами наһа үршөөһэн эжы баабайгаа үхибүүдтэйнь зүрхэн соо зуража харуулбабди. Yхибүүдынь сэсэгүүдээр шэмэглэжэ харуулаатай. Хүүгэд – ами наһанай сэсэгүүд гэжэ дэмы хэлэгдэдэггүй ха юм. Саашань гэбэл, үри бэеын дүрим заабаринуудые гаргаабди: Эжы абаяа дурлан хүндэлхэ; Уг гарбалаараа омогорхохо; Гэрэйнгээ ажалда туһалха; Эхэ эсэгынгээ зөөриие аршалан арьбадхаха; Гурбан зөөлэнөөр ашыень харюулха. Анализируют выполненное задание. | УУПД: применять базовые логические универсальные действия: обобщение, анализ. УУРД: осуществлять контроль процесса и результата своей деятельности; объективно оценивать их.
| Рабочая тетрадь на с. 52, №14 (2)
Проектор с презентацией
Раздаточный материал |
| Рефлексия деятельности (2 мин) | Самооценка результатов деятельности, осознание метода построения, границ применения нового знания | Фронтальная работа
Группа словесных методов (диалог)
Группа наглядных методов (демонстрация презентации)
Внешний контроль Самоконтроль
| Организует подведение итога урока, рефлексию, оценку результатов деятельности обучающихся
Хэшээлнай түгэстөө хүрэбэ. Ямар зорилгонуудые табяа бэлэйбди? Зорилгонууд бэелүүлэгдээ гээшэ гү?
Сэгнэлтынгээ хуудаһуунадаа сэгнэгты. 12 – 15 б. – «5» 8 – 11 б. – «4» 4 – 7 б. – «3» Ямар даабари һайшаагдааб? Алиниинь хүшэр байгааб? Дууһан уншаад, кластераа дүүргээд ерэхэт Хэшээл дүүрээ. Баяртай! | Анализируют и осмысливают, проговаривают свои достижения.
Yхибүүдэй харюунууд. | УУПД: применять базовые логические ун-ные действия: анализ, обобщ. УУКД: конструировать утверждения, проверять их истинность. УУРД: осущ-ть контроль рез-та своей де-ти. | Проектор с презентацией
Раздаточный материал |
739
75 917 
