Учитель башкирского языка

РАССМОТРЕНО

на заседании кафедры предметов

гуманитарного цикла МБОУ СОШ № 9

Протокол № 1 от «30» августа 2018 года

Руководитель Е.С. Блинова

СОГЛАСОВАНО

Заместитель директора по УВР

Ф.М. Хафизова

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА

УТВЕРЖДЕНО

Директор МБОУ СОШ № 9 А.В. Павлов

Приказ №141 - К от «30» августа 2018года

по литературному чтению на родном (башкирском) языке

для 3-х классов

на 2018-2019 учебный год

Составила учитель башкирского языка и литературы

Нигаматуллина Эльвира Канифовна

Муниципаль бюджет дөйөм белем биреү учреждениеһы Башҡортостан Республикаһы Бөрө районы муниципаль районы Бөрө ҡалаһының 9-сы һанлы белем биреү мәктәбе

ҠАРАЛДЫ КИЛЕШЕЛДЕ РАҪЛАНҒАН

9-сы һанлы мәктәптең гуманитар цикл Уҡытыу-тәрбиә эштәре буйынса Мәктәп директоры:

предметтар кафедраһы ултырышында директор урынбаҫары: А.В. Павлов

Протокол №1 30.08.2018 йыл Ф.М.Хафизова Бойороҡ №141-К 30 .08.2018 й.

Етәксеһе Е.С. Блинова

Раҫлайым

Мәктәп директоры З.А.Мингалеев

2018-2019 уҡыу йылына

3-сө кластар өсөн туған (башҡорт) телендә

әҙәби уҡыуҙан

ЭШ ПРОГРАММАҺЫ

Төҙөнө: башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы

Ниғаматуллина Э.К.

Эш программа һын төҙөүҙә норматив документтар

-«Рәсәй Федерацияһында Мәғариф тураһында» федераль Законы (29.12.2012 йыл, № 273-ФЗ, ред.03.07.2016й.);

-«Рәсәй Федерацияһы халыҡтары телдәре тураһында» федераль Законы (25.10.1991 N 1807-1 ФЗ (ред. 12.03.2014);

-«Рәсәй Федерацияһының дәүләт милли сәйәсәте стратегияһы» (19.12.2012 йыл, №1666);

-«Рәсәй милләттәренең берҙәмлек нығытыу һәм Рәсәй халыҡтарының этномәҙәниәтен үҫтереү» федераль маҡсатлы программаһы (20.08.2013 йыл, №718, ред.25.08.2015й.);

-Бащланғыс дөйөм белем биреү дәүләт федераль станд. талаптарынан сығып Минобрнауки РФ (17.12.2010й, №1897);

-Бойороҡ Минобрнауки РФ 31.03.2014 йыл, №253 «Об утверждение федерального перечня учебников, рекомендуемых к использованию при реализации имеющих госуларственную аккредитацию образовательных программ начального общего образования»;

-«Башҡортостан Республикаһында Мәғариф тураһында» Законы (01.07. 2013 йыл, №696-з);

-«Башҡортостан Республикаһы халыҡтары телдәре тураһында» Законы (15.02.1999 й, №216-з (ред. 28.03.2014 й);

-Бойороҡ МБДББУ Бөрө ҡалаһының 9-сы УДББМ 29.08.2018 йыл №126-К «2018-2019 уҡыу йылында ҡулланыла торған дәреслектәр»;

-Мәктәп учреждениеһында уҡыусылар өсөн гигиеник талаптар СанПиН 2.4.2.2821 – 10 (29.12.2010йыл, №189);

-МБДББУ Бөрө ҡалаһының 9-сы УДББМ Башланғыс дөйөм белем биреү тураһында төп уҡытыу программаһы (31.08.2015 йыл, №136-К);

-МБДББУ Бөрө ҡалаһының 9-сы УДББМ 2018-2019 уҡыу йылына уҡыу календарь графигы (30.08.2018 й, №145-К);

-МБДББУ Бөрө ҡалаһының 9-сы УДББМ 2018-2019 уҡыу йылына уҡыу планы (31.05.2018йыл, №124-К);

-Бөрө ҡалаһы 9-сы мәктәп уҡытыусылары тарафынан эшләнгән һәм раҫланған уҡыу предметтарының эш программаһының положениеһы (31.08.2015йыл, №136-К).

Уҡыу предметының программаһы

Эш программаһы Башҡортостан Республикаһы Мәғариф министрлығы тарафынан раҫланған «Башҡорт теленән программа» (Уҡытыу рус телендә алып барылған дөйөм белем биреү ойошмаларының 1-4-се кластары өсөн “Туған (башkорт) тел hәм әҙәбиәт” предметы буйынса белем биреү өлгө программалары. Төҙөүсе: З.Ғ. Нафиkова- Өфө: Китап, 2017.

Методик ҡулланма

Башkорт теле: уҡытыу рус телендә алып барылған дөйөм белем биреү ойошмаларының 3-сө класы өсөн туған (башҡорт) телен һәм әҙәбиәтен өйрәнеү өсөн уkыу kулланмаhы. З.Ғ. Нафиkова, Ф.Ф. Мортазина. Өфө, Китап,2017

Уҡыу предметына дөйөм характеристика

Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙең 3-сө класы өсөн башҡорт (дәүләт) теленән эш программаһы төҙөгәндә башланғыс дөйөм белем биреүҙең яңы федераль дәүләт стандарттары, федераль һәм республика закондары талаптары тормошҡа ашырыла.

Уҡыу йөкмәткеһенең ҡиммәттәр йүнәлеше

Башланғыс мәктәптә башҡорт телен өйрәнгәндә уҡыусыларҙың дөйөм телмәр үҫеше стимуляциялана;

коммуникатив мәҙәниәте үҫә; дөйөм ҡиммәттәргә ориентацияһы формалаша һәм дәрестә аралашыу процесында, балалар фольклоры үрнәктәре һәм текстар менән танышҡанда әхләҡи тәрбиә нигеҙҙәре барлыҡҡа килә; сит мәҙәниәткә ҡарата толерантлыҡ формалаша.

Контроль эш формалары

Класта һәм өйҙә башҡарыла торған яҙма эштәр өйрәтеү һәм тикшереү характерында була.

Уларға түбәндәгеләр инә:

 тәржемә эштәре (башҡорт теленән рус теленә һәм киреһенсә);

 бирелгән тексты өлөштәргә бүлеү, исемләү, план төҙөү, план буйынса йөйләү;

Предметты үҙләштереүҙең шәхси, метапредмет һәм предмет һөҙөмтәләре

Шәхси һөҙөмтәләр. Башҡорт телен 3 класта өйрәнеүҙең шәхси һөҙөмтәләренә түбәндәгеләр инә: донъяны күп телле һәм мәҙәниәтле йәмғиәт булараҡ ҡабул итеү; үҙеңде илдең гражданины итеп тойоу; телде (шул иҫәптән башҡорт телен) төп аралашыу сараһы булараҡ ҡабул итеү; башҡорт теле саралары ярҙамында (балалар фольклоры, балалар әҙәбиәтенең ҡайһы бер үрнәктәре) уҡыусының башҡорт халҡының тормошо менән танышыуы.

Метапредмет һөҙөмтәләр уҡыусының коммуникатив һәләттәрен үҫтереү; элементар коммуникатив мәсьәләне сисеү өсөн адекват тел һәм телмәр сараларын һайлау һәләтен үҫтереү; уҡыусының танып белеү һәм эмоциональ сфераларын үҫтереү; башҡорт телен өйрәнеүгә мотивация булдырыу; уҡытыу-методик комплекcтың төрлө компоненттары (дәреслек, аудиодиск һ.б.) менән эшләргә өйрәтеү.

Предмет һөҙөмтәләре башҡорт теле нормалары (фонетик, лексик, грамматик) тураһында башланғыс белешмә; (курс йөкмәткеһе кимәлендә) өн, хәреф, һүҙ кеүек тел берәмектәрен табыу һәм сағыштырыу һәләте.

А. Коммуникатив сферала (башҡорт телен аралашыу сараһы булараҡ өйрәнеүҙә)

Телмәр эшмәкәрлегенең түбәндәге төрҙәрендә телмәр компетенцияһы:

һөйләү телмәрендә:

- аралашыуҙың типик ситуацияларында элементар этикет диалог алып барыу;

- элементар кимәлдә уҡыусының үҙе, ғаиләһе, дуҫы тураһында һөйләүе; предмет, картинаны һүрәтләүе; персонажды ҡыҫҡаса ҡылыҡһырлауы;

тыңлап аңлауҙа:

-уҡыусының уҡытыусы һәм класташтарының телмәрен тыңлап аңлауы; аудиояҙмаларҙағы ҙур булмаған текстарҙың йөкмәткеһен аңлауы;

уҡыуҙа:

өйрәнелгән тел материалына таянып төҙөлгән ҙур булмаған текстарҙы ҡысҡырып уҡыу;

өйрәнелгән тел материалы менән бер рәттән яңы һүҙҙәрҙе лә үҙ эсенә алған текстарҙы эстән уҡыу һәм уларҙың төп йөкмәткеһен аңлау, текстан кәрәкле информацияны табыу;

яҙма телмәрҙә:

яҙыу техникаһына эйә булыу;

үрнәк буйынса байрам менән ҡотлау һәм ҡыҫҡа шәхси хат яҙыу.

Тел компетенцияһы (тел сараларын үҙләштереү).

башҡорт теленең өндәрен дөрөҫ әйтеү һәм айырыу; һүҙҙәргә һәм фразаларға дөрөҫ баҫым ҡуйыу;

төрлө һөйләм төрҙәрен интонация менән уҡыу;

башланғыс мәктәп курсында өйрәнелгән уҡыу һәм орфографик ҡағиҙәләрҙе ҡулланыу;

башланғыс мәктәп курсында өйрәнелгән лексик берәмектәрҙе (һүҙҙәр, һүҙбәйләнештәр, баһалау лексикаһы, телмәр клишелары) һәм грамматик күренештәрҙе таныу һәм телмәрҙә ҡулланыу.

Б. Танып белеү сфераһы:

- айырым өндәр, хәрефтәр, һүҙҙәр, һүҙбәйләнештәр, ябай һөйләмдәр кимәлендә башҡорт һәм рус телдәренең күренештәрен сағыштыра белеү;

- башланғыс мәктәп тематикаһы кимәлендә өлгө буйынса күнегеүҙәр эшләй белеү;

- ҡағиҙәләр, таблицаларҙы ҡуллана белеү;

- үҙ-үҙеңде башланғыс класс уҡыусыһы кимәлендә баһалай белеү;

В. Дөйөм ҡиммәттәргә йүнәлеш сфераһында:

- башҡорт телен фекер, хис-тойғо, эмоцияларҙы белдереү сараһы булараҡ ҡабул итеү;

- балалар фольклоры ярҙамында башҡорт халҡының рухи ҡиммәттәрен үҙләштереү.

Г. Эстетик сферала:

- башҡорт телендәге хис-тойғо һәм эмоцияларҙы белдереүсе сараларҙы үҙләштереү;

- балалар әҙәбиәте үрнәктәре менән танышҡанда матурлыҡты танырға өйрәнеү.

Д. Хеҙмәт сфераһында:

- уҡыу процесында билдәләнгән планға ярашлы эшләй белеү.

Уҡытыусы тарафынан ҡулланылған технологиялар

Алда ҡуйылған маҡсаттарҙы тормошҡа ашырыу өсөн уҡытыуҙың түбәндәге методтарын һәм формаларын ҡулланырға кәрәк:

-информацион технологиялар;

-уҡыу-уҡытыуҙы шәхсиләштереү технологияһы;

-проблемалы уҡытыу;

-проекттарҙы һәм ижади эштәрҙе презентациялау;

-уйын алымдары;

-тестар эшләү;

-төркөмләп эшләү һ.б.

Уҡытыу предметының йөкмәткеһе

Танышыу

Минең мәктәбем

Минең республикам

Мин һәм минең ғаиләм

Мин һәм минең дуҫтарым

Мине уратып алған донъя

Уҡыу өсөн текстар

Һүҙлек

Сәғәттәр һаны һәм яҙма эштәр

Методтар: күҙәтеү; яуап һайлау; ҡыҫҡа яуап; башҡарыу процесын баһалау; башҡарыу процесын һәм һөҙөмтәһен баһалау;

Кластың үҙенсәлеге

Дөйөм белем биреү класы

Уҡыусыларҙың белем кимәленә талаптар

Уҡыу йылы аҙағында 3 -класс уҡыусылары түбәндәге белем һәм күнекмәләргә эйә булырға тейеш:

1. Һөйләгәнде йәки уҡығанды аңлай алыу (аудирование):

 уҡытыусының, иптәшенең һөйләгәнен, уҡығанын аңлай алыу;

 иҫәнләшеү, һаубуллашыу, рәхмәт әйтеү, ғәфү үтенеү, үтенесте белдереү, рөхсәт һорау (телмәр этикеты);

 текстың йөкмәткеһе, ситуация буйынса һорау биреү.

2. Уҡыған текст буйынса, күҙәтеүҙәр нигеҙендә һөйләй белеү, ситуацияға ярашлы һөйләшеү (говорение):

 бәләкәй күләмле текстың йөкмәткеһен һөйләү,

 һүҙлек һүҙҙәрен белеү, уларҙы дөрөҫ ҡулланып һөйләү,

 диалог төҙөү, төркөмдәрҙә һөйләшеү,

 үҙең, ғаилә ағзалары, уларҙың исемдәрен белеү, һөнәр-шөғөлдәре, туғанлыҡ мөнәсәбәте һ.б. тураһында һөйләү,

Дәрестең һаны

Дәрестең бүлектәге һаны

Телмәр үҫтереү буйынса тема

Уҡыусыларҙың эшмәкәрлеге

Үткәреү ваҡыты

Иҫкәрмә

План буйынса

Фактик

дата

1-се сирек – 8 с.

1

Танышыу.

1

1

К. Кинйәбулатова. Һин ҡайҙан?

Тасуири уҡыу,йөкмәткеһен үҙләштереү

05.09

5

Минең мәктәбем.

2

1

Мин дежур. Беҙҙең класс.

Дөрөҫ уҡыу, һорауҙарға яуап

12.09

3

1

Мәктәбем.

Тасуири уҡыу, йәй тураһында әңгәмә ҡороу

19.09

4

1

Китап – беҙҙең дуҫ.

Дөрөҫ уҡыу, һорауҙарға яуап

26.09

5

1

Айһылыу Йәғәфәрова.

Дөрөҫ уҡыу, һорауҙарға яуап

03.10

6

1

Ноғман Мусин.

Дөрөҫ уҡыу, һорауҙарға яуап

10.10

6

Минең республикам

7

1

Башҡортостан.

Үҫемлекте белдергән һүҙҙәргә һорау ҡуйыу

17.10

8

1

Өфөлә экскурсияла

Көҙ билдәләрен күҙәтеү, берәй ағасты һүрәтләп һөйләү

24.10

2-се сирек – 8 с.

9

1

Фәрит Иҫәнғолов.

Ниндәй файҙалы эштәр башҡарыу тур.һөйләшеү

07.11

10

1

Мәскәү-Рәсәйҙең баш ҡалаһы.

Һүҙбәйләнештәрҙең айырмаһын аңлатыу

14.11

11

1

Нимә белдек? Нимәгә өйрәндек?

Тасуири уҡыу, Мөнирә тур.үҙ фекереңде иҫбатлау

21.11

5

Мин һәм минең ғаиләм.

12

1

Минең шәжәрем.

Әкиәтте ролдәргә бүлеп уҡыу

28.11

13

1

Төлкө менән торна.

Мәҡәлдәрҙең мәғәнәләрен аңлатыу

05.12

14

1

Минең хыялым.

Уҡыу,йөкмәткеһен үҙләштереү

12.12

15

1

Минең шөгөлөм.

Тасуири уҡыу,йөкмәткеһен үҙләштереү

19.12

16

1

Спорт һәм мин

Тасуири уҡыу,йөкмәткеһен үҙләштереү

26.12

3-сө сирек – 10 с.

3

Мин һәм минең дуҫтарым

17

1

Дуҫтарым менән күңелле.

Әкиәтте дауам итеп һөйләү

18.01

18

1

Сәләм Өфөнән!

Әҫәрҙәрҙең йөкмәкеләрен тасуири итеп һөйләү

25.01

19

1

Саҡырыу ҡағыҙы

Әҫәрҙәрҙең йөкмәкеләрен тасуири итеп һөйләү

01.02

Мине уратып алған донъя

20

1

Тәбиғәт.

Тасуири уҡыу,йөкмәткеһен үҙләштереү

08.02

21

1

Түңәрәк күл туғайҙа

Уҡыу,йөкмәткеһен үҙләштереү

15.02

22

1

Дарыу үләндәре.

Уҡыу,йөкмәткеһен үҙләштереү

22.02

23

1

Ҡыр хайуандары

Башҡорт йолалары тур.һөйләшеү

01.03

24

1

Ҡанатлы дуҫтар

Уҡыу,йөкмәткеһен үҙләштереү

08.03

25

1

Бөжәктәр

Шағирҙың туған телен һөйөүен күрһәткән юлдарҙы табып уҡыу

15.03

26

1

Ағастар – урман йәме.

Уҡыу,йөкмәткеһен үҙләштереү

22.03

4-се сирек – 9 с.

27

1

Тәбиғәтте һаҡлайыҡ!

Беҙ йәшәгән ерҙәге күлдәр тур.һ

05.04

28

1

Йәйге хәтирәләр

Бәхет тур.һөйләшеү

12.04

29

1

Көҙгө байлыҡ

Тема буйынса һорауҙарға яуап бирү

19.04

30

1

Ҡышҡы уйындар

Уҡыу,йөкмәткеһен үҙләштереү

26.04

31

1

Яҙғы байрамдар

Уҡыу,йөкмәткеһен үҙләштереү

03.05

32

1

Еңеү байрамы

Яҙ билдәләрен һанау

10.05

33

1

Һабантуй

Олатайҙар тур.һөйләшеү

17.05

34

1

Уҡыу өсөн текстар

Тасуири уҡыу, һорауҙарға яуап

24.05

35

1

Уҡыу өсөн текстар

Тасуири уҡыу, һорауҙарға яуап

31.05