Күні: 11.12.2016
Сыныбы: 8 класс
Пәні: Алгебра
Тақырыбы: Виет теоремасы
Мақсаты:
Білімділік: Виет теоремасы мен таныстыру, дәлелдеуін көрсетіп, есептер шығарғанда пайдалануға жаттықтыру, квадрат теңдеу түбірлері арқылы теңдеу құруды үйрету
Дамытушылық: ауызша, жазбаша есептеу алгоритмін орындау, квадрат теңдеуді шешуде Виет теоремасынан тиімді пайдалану дағдысын дамыту;
Тәрбиелік: Оқушыларды өз бетінше есеп шығаруға, ізденуге, тез ойлап, тез қорытуға және сөйлеу мәнерін тәрбиелеу.
Типі: жаңа білімді меңгеру
Сабақ түрі: аралас
Сабақ көрнекілігі: интерактивті тақта, слайдтар, оқулық, белсенді үлестірмелі материал.
Сабақ барысы:
Ұйымдастыру.
оқушыларды түгендеу;
оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру;
сабаққа назарын аудару;
сабақтың мақсаты мен міндетін баяндау;
Жаңа білімді меңгеруге дайындық.
квадрат теңдеудің түрлері: толық , толымсыз, келтірілген
, 

толық квадрат теңдеудің түбірлерін табу формуласы:
,
, 

толық квадрат теңдеуді келтірілген квадрат теңдеуге қалай келтіреміз?

Жаңа білімді меңгеру
квадрат теңдеудің түбірлерін қосайық

квадрат теңдеудің түбірлерін көбейтейік

екендігін көріп тұрмыз.Ендеше мынадай теорема шығады.
Теорема: Келтірілген квадрат теңдеудің түбірлерінің қосындысы қарама-қарсы таңбамен алынған екінші коэффициентке, ал көбейтіндісі бос мүшеге тең.
Егер келтірілген квадрат теңдеудегі
белгілесек, онда
,
.
Осы теореманы Виет теоремасы деп аталады.
D=0, Виет торемасын қолдануға болады ма?
теңдеуінің D=0 жағдайында өзара тең екі түбірі бар және олардың әрқайсысы
-ге тең.
Бұл екі түбірді
және
формуласынан
деп ұйғарып,
аламыз. D=0 жағдайы үшін де Виет теоремасы дұрыс. Расында 
Виет теоремасына кері теорема да дұрыс.
Теорема. (Виет теоремасына кері теорема).Егер екі санның қосындысы –р -ға, ал олардың көбейтіндісі q-ға тең болса, онда ол сандар
теңдеуінің түбірлері болады.
«Қызығушылықты ояту»
Кроссворд шешеді.
Тапсырма: Егер дұрыс сөздерді тапса, онда француз математигінің фамилиясы шығады.
К
В
А
Д
Р
А
Д
И
С
К
Р
И
М
И
Н
А
Н
Т
К
О
Э
Ф
Ф
И
Ц
И
Е
Н
Т
Т
О
Л
Ы
М
С
Ы
З
Сұрақтар:
ах2+вх+с=0, (a≠0) теңдеуі қалай аталады? (квадрат)
Квадрат теңдеудің түбірлерінің формуласындағы түбір астындағы өрнек? (дискриминант)
Квадрат теңдеудегі а және в. (коэффициент)
Квадрат теңдеудің дербес түрі? (толымсыз)
Тарихи дерек (математик Франсуа Виет) туралы айту.
Франсуа Виет (1540-1603) –француз математигі, алгебралық шартты белгілер жүйесін енгізген элементар алгебраның негізін қалаушы.Ол алғашқылардың бірі болып сандарды әріптермен белгілеуді енгізіп, теңдеулер теориясын едәуір дамытқан.
Жаңа материалды меңгергенін тексеру.
Тапсырма 1 Теңдеудің түбірлерінің қосындысы мен көбейтіндісін табыңдар.
х2+2х-3
0 2) х2-7х+2
0 3) х2-6х+5
3х2+4х-6
0 2х2-5х+1
-х2-7х+8
Тапсырма 2 Виет теоремасынан пайдаланып берілген квадрат теңдеулердің түбірлерін табыңдар
1) х2-х-6
2) х2-5х+6
3) х2+4х-12
х2-2х-3=0 х2+3х-4=0 х2-16х+48=0
Тапсырма 3 Белгілі түбірлері бойынша квадрат теңдеу құрыңдар
-2 және 1,5 2) -1 және 3 3) 1 және 2
-3 және 1 1 және 5 0 және 3
Оқулықпен жұмыс.
№293 Теңдеудің түбірлерін ауызша анықтаңдар:
1) х2-6х+8=0 2) х2-(
+1)х+
=0
3) х2-7ах+12а2=0 4) х2+2х-24=0
5) х2 –( 6) х2+5bх+6b2=0
№294, №295
Тест жұмысы. (ҰБТ тест қорынан алынған)
1-нұсқа | 2-нұсқа |
1.Теңдеу түбірлерінің қосындысын табыңдар. 3х2-5х-2=0 А. 2. Теңдеуді шешіңіз: 10х2-х+1=0 А.2 және 3 В.түбірлері жоқ С. 5 және 1   3.10+8х=3х-5 теңдеуін шешіңдер А. 4. х2+7х+1=0 теңдеу түбірлерінің квадраттарының қосындысын табыңдар. А.8 5.18у-21=3у2-42 теңдеуді шешіңдер. А.1; 7 В.-1; -7 С.2; 4 Д.-1; 5 Е.-1; 7 | 1.Теңдеу түбірлерінің қосындысын табыңдар. 2х2+5х-3=0 А. 2. Теңдеуді шешіңіз: 4х2+12х+9=0 А.2 және 3 В.-1,5және -1,5 С. 5 және -1,5  . 3. 3-4х=4(1-х)+5 теңдеуін шешіңдер А.  4. х2+3х-15=0 теңдеу түбірлерінің кубтарының қосындысын табыңдар. А.-125 В.142 С.-142. Д.-162 Е.162 5.4х2+5х=9х2-15х теңдеуді шешіңдер. А.1; 4 В.-1; 9 С.2; 4 Д.-5; 5 Е.0; 4.
|
Бекіту. Математикалық диктант
1.-6 және 5 түбірлері бойынша квадрат теңдеу құрыңдар.
2. х2+х-12=0 теңдеуінің түбірлерін табыңдар.
3. х2-5=0 теңдеуінің түбірлерінің қосындысы неге тең?
4. х2-3х=0 теңдеуінің түбірлерінің көбейтіндісі неге тең?
5. 5 және 0 түбірлері бойыпша квадрат теңдеу құрыңдар.
Қорытындылау.
Виет теоремасы | Кері теорема |
Егер теңдеуінің х1 және х2 сандары түбірі болса, онда х1+х2=-р, х1·х2=q болады. | Қандай да бір сандар берілсін. Олар: х1, х2, р, q болсын. х1+х2=-р, х1·х2=q болса, онда теңдеуінің х1, х2 сандары түбірі болады. |
ІX. 1) Бағалау: Кері байланыс
Бармақпен бағалау
Оқушылар білімін бағалау
2)Үйге тапсырма: __________________
1-нұсқа | 2-нұсқа |
1.Теңдеу түбірлерінің қосындысын табыңдар. 3х2-5х-2=0 А. 2. Теңдеуді шешіңіз: 10х2-х+1=0 А.2 және 3 В.түбірлері жоқ С. 5 және 1   3.10+8х=3х-5 теңдеуін шешіңдер А. 4. х2+7х+1=0 теңдеу түбірлерінің квадраттарының қосындысын табыңдар. А.8 5.18у-21=3у2-42 теңдеуді шешіңдер. А.1; 7 В.-1; -7 С.2; 4 Д.-1; 5 Е.-1; 7 | 1.Теңдеу түбірлерінің қосындысын табыңдар. 2х2+5х-3=0 А. 2. Теңдеуді шешіңіз: 4х2+12х+9=0 А.2 және 3 В.-1,5және -1,5 С. 5 және -1,5  . 3. 3-4х=4(1-х)+5 теңдеуін шешіңдер А.  4. х2+3х-15=0 теңдеу түбірлерінің кубтарының қосындысын табыңдар. А.-125 В.142 С.-142. Д.-162 Е.162 5.4х2+5х=9х2-15х теңдеуді шешіңдер. А.1; 4 В.-1; 9 С.2; 4 Д.-5; 5 Е.0; 4. |
1-нұсқа | 2-нұсқа |
1.Теңдеу түбірлерінің қосындысын табыңдар. 3х2-5х-2=0 А. 2. Теңдеуді шешіңіз: 10х2-х+1=0 А.2 және 3 В.түбірлері жоқ С. 5 және 1   3.10+8х=3х-5 теңдеуін шешіңдер А. 4. х2+7х+1=0 теңдеу түбірлерінің квадраттарының қосындысын табыңдар. А.8 5.18у-21=3у2-42 теңдеуді шешіңдер. А.1; 7 В.-1; -7 С.2; 4 Д.-1; 5 Е.-1; 7 | 1.Теңдеу түбірлерінің қосындысын табыңдар. 2х2+5х-3=0 А. 2. Теңдеуді шешіңіз: 4х2+12х+9=0 А.2 және 3 В.-1,5және -1,5 С. 5 және -1,5  . 3. 3-4х=4(1-х)+5 теңдеуін шешіңдер А.  4. х2+3х-15=0 теңдеу түбірлерінің кубтарының қосындысын табыңдар. А.-125 В.142 С.-142. Д.-162 Е.162 5.4х2+5х=9х2-15х теңдеуді шешіңдер. А.1; 4 В.-1; 9 С.2; 4 Д.-5; 5 Е.0; 4. |
1-нұсқа | 2-нұсқа |
1.Теңдеу түбірлерінің қосындысын табыңдар. 3х2-5х-2=0 А. 2. Теңдеуді шешіңіз: 10х2-х+1=0 А.2 және 3 В.түбірлері жоқ С. 5 және 1   3.10+8х=3х-5 теңдеуін шешіңдер А. 4. х2+7х+1=0 теңдеу түбірлерінің квадраттарының қосындысын табыңдар. А.8 5.18у-21=3у2-42 теңдеуді шешіңдер. А.1; 7 В.-1; -7 С.2; 4 Д.-1; 5 Е.-1; 7 | 1.Теңдеу түбірлерінің қосындысын табыңдар. 2х2+5х-3=0 А. 2. Теңдеуді шешіңіз: 4х2+12х+9=0 А.2 және 3 В.-1,5және -1,5 С. 5 және -1,5  . 3. 3-4х=4(1-х)+5 теңдеуін шешіңдер А.  4. х2+3х-15=0 теңдеу түбірлерінің кубтарының қосындысын табыңдар. А.-125 В.142 С.-142. Д.-162 Е.162 5.4х2+5х=9х2-15х теңдеуді шешіңдер. А.1; 4 В.-1; 9 С.2; 4 Д.-5; 5 Е.0; 4. |
Сұрақтар:
ах2+вх+с=0, (a≠0) теңдеуі қалай аталады?
Квадрат теңдеудің түбірлерінің формуласындағы түбір астындағы өрнек?
Квадрат теңдеудегі а және в
Квадрат теңдеудің дербес түрі?
Сұрақтар:
ах2+вх+с=0, (a≠0) теңдеуі қалай аталады?
Квадрат теңдеудің түбірлерінің формуласындағы түбір астындағы өрнек?
Квадрат теңдеудегі а және в
Квадрат теңдеудің дербес түрі?
Сұрақтар:
ах2+вх+с=0, (a≠0) теңдеуі қалай аталады?
Квадрат теңдеудің түбірлерінің формуласындағы түбір астындағы өрнек?
Квадрат теңдеудегі а және в
Квадрат теңдеудің дербес түрі?