МКОУ «Бут-Казмалярская СОШ»
Викторина
Учитель: Букарова Ф.К.
Зарафат квай суалар-мискlалар.
А) Магъ - гъамуниз , мал - ламраз , мах - хамуниз элкъуьрун патал вуч авун герек я?
(Магъ , мал , мах гафар кьулухъай кlелун герек я.)
Б) Кицlиз, кlекрез ,вечрез ,кациз, малариз такlанбур гьи гафар я?
(Кицlиз – ери ,кациз – пишт, малариз – ишт,суьс,кlекрез, вечрез- киш)
В) Виридалайни рикlел хуьз гьи гаф четин я?
(Тийижир гаф).
Точкайрин чкадал агъадихъ чпин баянар ганвай гафар кхьихь.
…. – гафарин кlватlал.
…. – чlижерин кlвал
…. – лапагдин сар твадай мукlратl (хитрес)
…. – техил цанвай чил ( ник )
….- къаю кьунвай марф ( хар )
….- гьафтедин пуд лагьай югъ ( арбе)
Зарафат квай суалар – мискlалар.
Кьве дев кьван нуькl гьим я ? ( девдев )
Къад агъа санал хьайитlа абуру вуч ийида ? ( къадагъа).
Пешер гвай апай вуж я? (пешепай).
Цlал цlам вегьейла вуч жеда? (цlалцlам)
Предложенийра манадин жигьетдай ахъайнавай гъалатlар къалур.
Мирзеди сифте вар ачухна, ахпа адак квай хак хкудна дестекдив эцигна. ( вичик квай хак хкуд тавунмаз, вар ачухиз жедач).
Гуьлпери , квар ацlурна чlутхвардик кутуна, юлдашдал вил алаз акъвазна.
(ацlурай квар чlутхвардик кутун дуьз туш).
Виридалайни лацуди пехърен шараг, виридалайни гъвечlиди филдин шараг я .
(чlулав пехърез лацу шараг, чlехи филдиз гъвечlи шараг хьун гьакъикъатда жедай кар туш.)
Ганвай гафариз синонимар жагъура.
Михьи ( пак , элцифай)
Чукурун ( зверин, катун )
Дуст ( юлдаш , къардаш)
Дуланажагъ (яшайиш , уьмуьр )
Акlурун (цун )
Агъадихъ ганвай фразеологизмаяр са гафуналди эвез ая.
Алачир сив ( фитнечи )
Вил акьална ахъайдалди (гьасятда )
Далдам алачир мехъер (шадвал)
Са гъапа авай (тlимил )
И кьил , а кьил авачир (гегьенш)
Тахьай мисал авун ( тергун).
Инал ганвай гафарин мана-метлеб дегишарзавай такьатрин характеристика це.
Къвалар – Къвалар
Калар – Калар
Маса – маса
Зарафат квай суалар – мискlалар.
Ванни сес квай гаф гьим я? ( ванн-сес)
Какадикай какао гьикl жеда ? (кака + о)
Киснавайди гьикl ксурда ? (кисун глаголда авай и хкудайла ксун жеда )
Чха чхрадиз гьикl элкъуьрда ? ( чха гафуна х-динни а –гьарфунин арада р эцигда ).
Имуча-муча : малдин кьулухъ галайди, ламран вилик галайди? ( л гьарф)
Инал ганвай гафар гагь существительнияр , гагь прилагательнияр яз ишлемиша.
Куьрпе : куьрпе шехьна(сущ) , куьрпе аял (прилаг )
Лезги : лезги чlал ( прилаг ) , лезги атана ( сущ .)
Къугъун. Фад , дуьз са гафуналди гафар лагь.
Къад кепекдин ракьун пул ( абас)
Кlвалин къушар хъиядай чка (демек )
Севрен жанавурдин макан (магъара )
Гъвечlи гам ( гибе)
Мукьва гафарин уртах пай ( Дувул)
Какаяр хаз башламишай верч ( фере).
Точкайрин чкадал герек келимаяр эхциг хъийиз , предложенияр давамара.
Кьежей мез я ………….( кlани патахъ рахада )
Акьахна са кьакьан тарциз …………(бегьер гудай ичин билбил)
Гишин вечрез ……………. (ахварай цуькl аквада)
Вун сикl ятlа ………… (зун сикlре тум я)
Шииррин авторар лагь.
Къах акурла , хьана кац шад,
Юлдаш галачиз гьатна сад
Тlиш хкурла, атана дад,
«Чан!»- лагьана пlагьна каци ( Етим Эмин).
Авач куь чанда инсаф,
Са зерре мирвет , судуяр.
Гьич кьабулич кесибдин гаф,
Тагайтlа ришвет , судуяр. ( Стlал Сулейман ).
За ваз гуда са хабар:
Балаш лугьур кас хьана
Пара зурба зиянкар
Адахъни са кац хьана. ( Хуьруьг Тагьир ).
Гьар са командади мисалар лугьуда. Ни гзаф лагьайтlа , гьам гъалиб жеда.