Диалогтік о?ыту?а рефлексиялы? есеп

?ызылорда ?аласы, № 217 орта мектепті? информатика п?н м??алімі ?буова Жанар М?ратай?ызы

Диалогтік о?ыту?а рефлексиялы? есеп

     ?аза?стан Республикасы дамы?ан елдерді? ?атарына ?осылу ?шін  ?стаздар ?ауымыны? ?осар ?лесі зор. Жас ?рпа??а  сапалы да, саналы білім беру. Заман талабына сай о?ыту ?шін саба?та жа?а ?дістерді ?олданып, ал?ан білімдерін ?мірде ?здеріні? ?ажеттілігіне пайдалану?а т?рбиелеу. Осыны іске асыруды? жолы жас ?рпа?ты о?ыту барысында жа?а т?сілді? бірі диалогтік  о?ыту ма?ызды р?л ат?арады.

       Информатика саба?ында о?ытуды? жа?а т?сілі диалогтік о?ытуды? ма?сатында о?ушы мен о?ушы, м??алім мен о?ушы арасында ынтыма?тасты?, бір-біріні? жауабын ты?дау, ойын толы? жеткізе білуге, сыйласты?, т?сіністікке негізделді.

      Выготскийді? о?ыту  моделі о?ушы диалог ??ру н?тижесінде білім алады деп жорамалдайды. Сонды?тан, о?ушыны? білім де?гейін дамыту?а ?леуметтік ?олдау к?рсетуде м??алімні? р?лі ерекше. О?ушыларды? к?бірек білетін бас?а адамдармен, ?рине, б?л р?лдерде сыныптастары мен м??алімдері, болуы м?мкін, диалог ж?ргізу м?мкіндігі бол?ан жа?дайда, о?ыту же?іл болма?. (МАН, 39-бет)

      О?ушылар?а с?ра? ?оюды? ?рт?рлі техникаларын пайдалану негізінде  оларды? сыни т?р?ыдан ойлауын, ?ызы?ушылы?ын, сындарлы с?йлеуін саба? барысында диалогті? ?алыптасуын бай?адым.

Мысал?а, 7 – сынып?а «Баспа ??рыл?ылары» та?ырыбында ?ткізген саба?ымда принтер мен  сканерді? компьютерді? ?ай портына жал?анатынын сызба ар?ылы к?рсету  тапсырмасын орындау барысында, бірінші т?рткі болу?а арнал?ан с?ра?тар ?оюдан бастадым, ?йткені с?ра?ты ?арапайым етіп, д?рысын ?абылдап,  толы?ыра? жауап беруге итермеледім.

М??алім: - Сызбаны к?рсетпес б?рын принтер мен сканер ?андай ??рыл?ылар?

О?ушы: - Енгізу – шы?ару  ??рыл?ылар. 

М??алім: -  Жарайсы?, жеке –жеке ат?аратын ?ызметтеріне то?талса?.

О?ушы: - Принтер – а?паратты ?а?аз бетіне шы?ару ??рыл?ысы, ал сканер – а?паратты дисплей экранына шы?ару?а м?мкіндік беретін ??рыл?ы.

М??алім: - жарайсы?, енді ?ай порттар?а жал?ады??

О?ушы: - USB порттар?а жал?анады.

Осы жауаптарынан кейін сына?тан ?ткізуге арнал?ан с?ра?тар ?ойдым, себебі, ?з ойларын ана??рлым толы?ыра? дамыту?а, д?лел айт?ызу?а итермеледім. Сонымен ?атар ?айта ба?ыттау с?ра?тарында ?олдандым.

М??алім: - Не себепті? Д?лелде. LTP  басып шы?ар?ыш?а арнал?ан порт?а жал?ау?а болады ма?

О?ушы: - ?азіргі шы?ып жат?ан  принтерлер мен сканерлер USB порттар?а ?ана жал?анады.

О?ушы: - Ескі принтерлер LTP  басып шы?ар?ыш?а арнал?ан порт?а жал?ан?ан.   Сонды?тан біз USB порттар?а жал?анады деп шештік.

М??алім: - Енді кім осы ??рыл?ыларды  компьютерге жал?ап к?рсетеді.

Диас тапсырманы жа?сы т?сінгендіктен принтерді  USB портына жал?ап, т?сіндіріп к?рсетті.

Н?тижесінде «м??алім мен о?ушы» арасында?ы диалог ар?ылы  белсенділігі т?мен о?ушыларды? ?ызы?ушылы?ы оянып, білімі  толы?тырылды.

М??алімдер бастап?ыда  ?оятын  с?ра?тар ?ана емес, о?ушыларды? жауаптарымен м??ият таныс?аннан кейін туындайтын с?ра?тарды? да ма?ызы зор. Диалогтік ??гімеде де м??алім с?ра?тары мен олар?а берілген жауаптар, сонымен ?атар о?ушыларды? да с?ра?тары да ма?ызды. М??алім о?ушыларды?  жауабын оларды? білім де?гейлерін тексеру ?шін ?ана емес, олар?а ?з ойларын аны? жеткізуге, дамыту?а ж?не ке?ейтуге м?мкіндік беру ?шін де пайдаланады. (МАН, 42-бет)

Осы саба?ымда  ?арсы топтарыны? ??рыл?ысына ассоциация ??ру тапсырмасы берілді, бір-біріне  ашы? с?ра?тар ?ойылды, тал?ылады:

•  ??рыл?ыны? ?ызметі ?андай деп ойлайсы?дар?
• А?паратты шы?ару ??рыл?ысы
•  Не  себепті?
• А?паратты ?а?аз бетіне шы?ар?анды?тан
• Не ?шін ?олданамыз?
• Керек а?параты бар ??жаттарды шы?ару ?шін ?ажет.
• Оны? ?андай т?рлері бар екен?
• Матрицалы?, сия б?ріккіштік, лазерлік.
• ?йлері?дегі ??рыл?ыларды? моделдерін жазайы? немесе ?андай моделдерін білесі?дер?
• Canon, Samsung, Hp, Lg
• ?аншалы?ты б?л ??рыл?ы ?ажет?
• Бір минут ішінде бірнеше ?а?аз шы?арады, я?ни уа?ыт ?немделеді.
• ?орытынды шы?арайы?!
• Заман талабы барлы? маман иесіне, адамдар?а ?ажет зат.

Н?тижесінде «о?ушы мен о?ушы»  диалогы барысында о?ушылар арасында пікір алмасу  орын алды.  Тапсырманы белсене орындауда ?ызы?ушылы?тары арта т?сті, ойларын жина?тап, бір шешімге келген со? ж?мыстарын ?ор?ады.  О?ушыларды? сыни т?р?ыдан ойлаулары дамыды.

Нейл Мерсер, А. Дайалогос пен Литлтон е?бектеріндегі сапалы о?ытуды? бір к?зі, ??гімелесу я?ни, адами когнитивті ж?не ?леуметтік даму негізінде о?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын диалогты? стратегияларды ?олдану ар?ылы ж?зеге асыру ?ажетті  десе, ал Рэгг ж?не Браун ?сын?ан зерттеулеріндегі  о?ушыларды? жауаптары мен т?сініктемелеріне ?арай ?рекет етуіні? т?рлерін тиімді ?олдануды ?сынады.

?орыта айтар болсам, диалог пен ??гімелесу о?ушыларды? сыни ойлау?а, ал?ан білімдерін ?мірде ?олдану?а, еркін ойын жеткізуге, ?алыптастырады .

Саба?та жіберілген кемшіліктерім:

Тапсырманы топта тал?ылап ?йренбегендіктен саба?та диалог ??ру ?лсіздеу болды.

Келесі саба?тарымда топта диалогті? к?мегімен тал?ы?а салатын тапсырмаларды ?зірлесем.