«?ызы?ты биология ?леміне саяхат»интеллектуалды сайыс

Та?ырыбы : «?ызы?ты биология ?леміне саяхат»интеллектуалды сайыс

Ж?ргізуші: ??рметті ?стаздар мен о?ушылар!

Сайыс десе белсене араласатын к?рермен ?ауым! «?ызы?ты биология ?леміне саяхат» атты 9- сыныптар арасында биология п?нінен ?ткізілетін танымды? сайысымыз?а ?ош келіпсіздер!

А?ыл –тон, а?ды?ан?а тозбайт??ын,

Білім –кен, ?анша болса азбайт??ын.

?атары? оза шауып бара жатса,

Ар?а?ны? ауруы не ?озбайт??ын,-

деп Т?рма?амбет Ізтілеуов айт?андай, білімдік сайыс?а белсене,??лшына араласатын сайыскерлерімізді таныстырып ?тейін:

1.----

2.----

3.----

4.----

Сайыскерлерімізді? біліміне, шеберлігіне ?діл ба?асын беретін ?діл-?азылар ал?асымен таныстырып ?тетін болсам:

1. Химия п?ніні? м??алімі---
2. Биология п?ніні? м??алімі ----

Енді сайысымызды? негізгі б?лімдерімен таныстырар болсам:

Сайысымыз 6 кезе?нен т?рады:

І кезе? –Кім білгір?

ІІ кезе? – «Сенесіз бе, сенбейсіз бе?»

ІІІ кезе? –Терминдер аукционы

І? кезе? – Б?л ?андай ?ылым?

? кезе? –Т?ртінші арты?

?І кезе? –?ажайып биология

Тап?ыр,білгір,дарынды

Жарыс бар б?гін арынды

Химия п?нін с?йсе? сен

Орта?а сал бары?ды-

деп, сайыс?а ?атысушы топтар?а с?ттілік тілей отырып, сайысымызды? ал?аш?ы турын бастаса?.

1 кезе? «Кім білгір?» кезе?інде ?р о?ушы?а 10 с?ра? о?ылады. Сайыскерлер о?ыл?ан с?ра??а толы? жауап береді. Д?рыс жауап ?шін 1 ?пай беріледі. Ендеше іске с?т.

Зоология б?лімі бойынша

1.Зоология ?ылымыны? балы?тарды зерттейтін саласы: Ихтиология

2. Балы?ты? з?р шы?ару м?шесі: Б?йрек

3. Денесіні? т?сі тез ?згерете алатын ?абырша?тылар отрядыны? ?кілі: ??был?ы

4. Африка т?йе??сыны? сауса?ы: Екеу

5. 150 млн. жыл б?рын тіршілік еткен ??старды? ар?ы тегі: К?не??с

6. С?т?оректілерде кеуде мен ??рса? ?уыстарын б?ліп т?ратын: К?кет (диафрагма)

7. Ж?мырт?а салатын с?т?оректілер Т?рпі

8.Еліміздегі кесірткені? е? ?лкен т?рі Келес

9.?осарлы тыныс алатын жануарлар. ??стар.

10.??рттар-топыра?тан, шыбындар-шіріген еттен пайда болады деп есептеген ?алым.т Аристотель.

Анатомия бойынша

1. Адам денесіндегі буындар саны: 230.+

2. ?анда темірді? т?ра?тылы?ын са?тайтын без : Гипофиз

3. Инсулин жетіспегенде болатын ауру: ?ант ауруы

4. Есте са?тауды? т?мендеуі немесе б?зылуы: Амнезия

5. ?анны? ??рамына жасушалар кіреді: Лейкоциттер

6. Т?сті ажырата алмайтын ауруды ?алай атайды: Дальтонизм

7. О?у кезінде кітап к?зден мынадай ?ашы?ты??а алыс болуы керек: 30-35см

8. ?ан айналуды? бір айналымы ?анша уа?ыт алады: 27 секунд

9. Гуморальды? реттелуде негізгі р?л ат?аратын заттар : Гормондар

10.Ар?а омырт?аларыны? саны: 12

Ботаника б?лімі бойынша

1. 1665 жылы ал?аш рет ?сімдік ?абы?ыны? ж??а кесіндісін микроскоппен к?рген: Роберт Гук

2. Т?менгі сатыда?ы ?сімдіктер: Балдыр

3. Біржасушалы талшы?ты балдыр: Хламидомонада

4. Фотосинтездегі хлорофилді? р?лін ал?аш сипатта?ан ?алым: К.А. Тимирязев

5. Жапыра? са?а?ына ??са?ан г?лді? жі?ішкерген жері: Г?л са?а?ы

6. Пішіні малды? т?я?ына ??сас: Ді???ла?

7. ?останай далалы айма?ында орналас?ан ?оры?: Наурызым ?оры?ы

8. ?сімдіктерге арнал?ан ?аза?станны? «?ызыл кітабы» жары? к?рді: 1981 жылы

9. ?сімдіктер ?лемін зерттейтін ?ылым: Ботаника

10. 1920-1930 жылдары «?сімдіктану» о?улы?ын жаз?ан ?алым: Ж.К?дерин

Цитология б?лімі бойынша

1. Жасуша?а белгілі пішін ж?не мы?тылы? ?асиет береді: ?абы?ша

2. Ж?мырт?аны? а?уызына ??сас м?лдір, желім т?різді созылмалы ?оймалжы? тірі зат: Цитоплазма

3. Жасушаны? к?беюіне ?атысады: Ядро

4. Тек ?сімдік жасушасына ?ана т?н денешіктер: Пластид

5. Жасушаларды энергиямен ?амтамасыз етеді: Митохондрия

6. Жасуша?а т?скен б?где заттарды ерітеді: Лизосома

7. Жасушада?ы к?піршік, т?тікше т?різді органоид: Гольджи жиынты?ы

8. Плаастидтер болады: ?сімдіктерде

9. Жасушада?ы органикалы? ?осылыстар: Н?руыздар, май

10. Н?руызды т?зетін амин?ыш?ылдарды? саны: 20

Биологиялы? ?алымдар

1. 1870-1880 жылы ?са? а?залар бар екенін т?жірибе ж?зінде д?лелдеді: Луи Пастер

2. Микробиологияны? дамуына жол аш?ан: Л.Пастер

3. 1892 жылы темекі те?білін зерттеп, вирусты ашты: Д.И.Ивановский

4. «Вирус» терминін 1899 жылы ?ылым?а енгізді: М.В.Бейерник

5.Биосфера туралы ілімні? негізін сал?ан ?алым В.И. Вернадский

6. Хромосомалы? теорияны жары??а шы?арды Т.Морган

7. Ядролы? сына? ?ткізуге мораторий жарияла?ан т?л?а. Н.Назарбаев.

8. Эволюциялы? ілімні? негізін сал?ан ?алым Ч.Дарвин

9. «Зоология философиясы»атты е?бек жаз?ан ?алым Ж.Б.Ламарк

10. «Невада –Семей» ?оз?алысын бас?ар?ан. О.С?лейменов.

Генетика б?лімі бойынша

1. Белгілерді? т??ым ?уалау за?дылы?тарын ж?не оларды? ?згергіштіктерін зерттейтін ?ылым Генетика

2. Генетиканы? негізін салушы Г.Мендель

3. Хромосомалы? теорияны жары??а шы?арды Т.Морган

4. Генотип ж?не фенотип ??ымдарын ?алыптастырды В.Иогансен

5. Г.Мендельді? бірінші за?ы Біркелкілік

6. Г.Мендельді? екінші за?ы Белгіні? ажырауы

7.Басы??ы гендер ?алай атаймыз. Доминантты

8. Генетикалы? зерттеулер ж?ргізуге ?олайлы ж?ндік. Дрозофила шыбыны

9.Г.Мендель за?дарын екінші рет д?лелдеген ?алым. Де Фриз,К.Корренс

10.Ген деген терминді ?ылым?а енгізген ?алым. Т.Морган

II кезе? «Сенесіз бе, сенбейсіз бе?»» кезе?інде ?р о?ушы?а 2 с?ра? о?ылады. Сайыскерлер о?ыл?ан с?ра??а сенемін немесе сенбеймін деп жауап береді. Д?рыс жауап ?шін 1 ?пай беріледі.

1. Сенесіз бе, сенбейсіз бе са?ырау??ла?ты зерттейтін ?ылымды микология деп атайды.

2. Сенесіз бе, сенбейсіз бе паразитті са?ырау??ла?пен нан ашыту?а болады.

3. Сенесіз бе, сенбейсіз бе д?ниедегі е? биік а?аш – шырша

4. Сенесіз бе, сенбейсіз бе жануар жасушасында пластидтер кездеседі.

5. Сенесіз бе, сенбейсіз бе ба?аны? ескерткіші Франция мен Жапония елдерінде ?ойыл?ан.

6.Сенесіз бе,сенбейсіз бе ?аза?станда 12 ?оры? бар

1. Сенесіз бе, сенбейсіз бе та?амдарды б?лдіретін са?ырау??ла?тар?а мукорды жат?ызады.

2. Сенесіз бе, сенбейсіз бе адамда 1 бас,2 ?ол.3 ая? бар

3. Сенесіз бе, сенбейсіз бе адам б?йректі? салма?ы 150, ж?ректікі 250-300 г.

4. Сенесіз бе, сенбейсіз бе а?аштар 300-500 жыл жасайды.

5. Сенесіз бе, сенбейсіз бе картопты? отаны ?аза?стан.

6.Сенесіз бе,сенбейсіз бе А?т?бе облысында Ыр?ыз Тор?ай Резерваты бар

III кезе?

О?ушылар?а уа?ыт беріледі та?да?ан саласы бойынша термин с?здерді жазып шы?ады.

1.Микробиология

2.Ихтиология

3.Микология

1.Бриология

2.Генетика

3.Диетология

1.Орнитология

2.Урология

3.Биология

1.Физиология

2.Экология

3.Гельминтология

С?зді? кезегін ?діл-?азылар?а береміз.

Ж?ргізуші: Сонымен б?гінгі «?ызы?ты биология ?леміне саяхат» сайысы ?з м?ресіне жетті. Енді кезек марапаттау кезе?іне ?теді.

Алда ?лі де биік –биік асулардан к?ріне бері?дер деп тілек білдіреміз.

?ош сау болы?ыздар!