Саба?ты? т?рлері

І. Саба?ты? та?ырыбы: Саба?ты? т?рлері, ??рылысы

ІІ. Саба?ты? ма?саттары:                                                                                                                                              

     а) білімділігі: О?ушылар?а саба?ты? т?рлері, ішкі ??рылысы, ?ызметі туралы.

     б) т?рбиелілігі: О?ушыларды ?сімдіктер д?ниесін ?ор?ау?а, ?семдікті с?юге т?рбиелеу.

     в) дамытушылы?ы: О?ушылар?а саба?ты? ??рылысын тірек – сызба белгілері ар?ылы ж?не     суреттерін к?рсете отырып, ой - ?рісін дамыту.

ІІІ. Саба?ты? типі: Жа?а саба?ты  ме?герту

І?. Саба?ты? ?дісі: Баяндау

?. Саба?ты? т?рі: Ертегі саба?

?І. Саба?ты? к?рнекілігі: кестелер, сызбалар.

?ІІ. Саба?ты? барысы:

 А) ?йымдастыру

  Саба? барысында о?ушылардан ?аза? ертегілері, оны? кейіпкерлері с?ралады.

?аза? ертегілері неше топ?а б?лінеді ?

1. ?иял – ?ажайып ертегілері
2. Шыншыл ертегілері
3. Хайуанаттар туралы ертегілер7

Б?гінгі саба?ымыз ертегі саба? екенін ескертіп, ертегі еліне сапар шегетініміз айтылады.

   Ерте заманда Ерназар деген бай кісі болыпты.Ерназарды? то?ыз ?лы болыпты.Кенжесіні? аты  Т?стік екен.Т?стік ?алы?ды?ы Кенжекейді алып келе жатып, жалмауыз кемпірді? ??ры?ына т?седі.

Сонда Кенжекей:

- Сені ?ке? Бекторыны? жалмауызына беріп кеткен, сен менікі емессі?, жалмауыздан біржола ??тылып кел, - дейді.

   Т?стік жол?а шы?ады.

Т?стік елсізбен келе жатса, алдында бір адам к?рінеді.

-          О, не?ып ж?рген жансыз ? – деп Т?стік ?асына жетіп келеді.

-          Т?стікке жолдас болайын деп, жолын тосып ж?рген баукеспе ?ры едім, - дейді.

Т?стік о?ан мынадай с?ра? ?ояды.

С?ра?.1. Тамыр дегеніміз не ?

            2. Тамырды? ?андай т?рлері бар ?

С?ра?ына жауап алып, екеуі ж?ріп кетеді.

Та?ы елсізбен келе жатса, Желая? кездеседі.Т?стік о?ан хронологиялы? диктант береді.

Хронологиялы? диктант

      1.?аза?станда «?ызыл кітап» т???ыш........ шы?ты. (1978)

      2.?аза?станда.....?оры?ша,......?лтты? саяба? бар. (62;5)

3.....жылдары  «?сімдіктану» о?улы?ын жаз?ан ?алым Ж.К?дерин. (1920-1930)

4.?ызыл кітапты? ?шінші басылымы.....шы?арылды.(1996)

 С?йтіп ?шеу болып ж?ріп кетеді.Б?лар келе жатса, елсізде Са???ла? кездеседі.Т?стік Са???ла??а мынадай с?ра? ?ояды.

С?ра?.1. ?лпа дегеніміз не ?

           2. ?лпаны? ?андай т?рі бар?

С?ра?ына жауап алып, т?ртеуі ж?ріп кетеді.

Т?ртеуі жапан т?зде келе жатса, алыста тау к?рінеді. Бір тауды к?теріп, бір тауды? ?стіне ?ойып, Таусо?ар ж?реді. Т?стік о?ан терминдік диктант береді.

         Терминдік диктант

1. ?те ?са? заттарды ?лкейтіп к?рсететін ??рал. (микроскоп)
2. Желім т?різді созылмалы ?оймалжы? тірі зат. (цитоплазма)
3. ?сімдік жасушасына т?н денешіктер (пластидтер)
4. Т?менгі жа?ында бірнеше линзасы бар. (обьектив)

Бесеуі ж?ріп кетеді.

Келе жатса, алдарынан ?лкен к?л к?рінеді. К?лді?  жа?асында К?лтауысармен  кездеседі.

Т?стік К?лтауысар?а мынадай с?ра? ?ояды.

С?ра?.1.Т?р?згеріс дегеніміз не ?

            2. Тамырды? ?андай т?р?згерістері бар?

Т?стік К?лтауысарды ?асына ертіп, алтау болып ж?ріп кетеді.К?п уа?ыт ?ткеннен кейін бір оба к?рінеді. Обаны? басында жалпиып, жер астыны? ?ыра?ысы отырады. Т?стік о?ан биологиялы? диктант береді.

Биологиялы? диктант

1. Б?ршікті? сыртын ...........   ................?аптайды.
2. Оны? саны ?сімдік т?ріне ?арай.............   ........    ......... ж?не одан  да .......... болады.
3. Олар........   ........  .........т?сті болады.

Жетеу болып ж?ре отырып, жолда кездескен ?сімдіктерді жинай береді. Б?лар жеті ай жол ж?ріп, Темір ханны? еліне келеді.

Темір ханны? ?ызын Кеше хан алма? болып отыр екен.

    Ер  Т?стік  келген со?, Темір хан ?ызымды кім с?ра?ыма жауап берсе, со?ан беремін – деп елді жинайды.

   Ер Т?стік пен жолдастарына мынадай с?ра? ?ояды.

С?ра?.1. ?сімдік м?шелері нешеге б?лінеді ?

           2. Вегетативті м?шелерге не жатады ?

Олай болса, б?гінгі ?тетін саба?ымыз: Саба?ты? т?рлері, ??рылысы.

Саба? - ?сімдікті? жер асты м?шелері мен жер ?сті м?шелерін жал?астырып т?ратын орталы? тірек.

?ызметі

?оректік заттар саба? ар?ылы ?оз?алады

Органикалы? заттар ?ор?а жиналады

                                                                          Саба?  

                                  Ш?птекті             С?ректі            А?аштекті

                                                           Саба?ты?  т?рлері

                             Саба?ты? биіктігі

Жер ж?зіндегі е?  ?зын саба? ротанг пальмасынікі.Биіктігі-200-300м,лианалар -200-300м,

эвкалипт-140-155м,май?ара?ай-70м,шырша-60м,емен-20-50м,?ара?ай-48-50м,?айы?-30-35м,самырсын-35-40м,ж?ке а?ашы-30-35м,?йе?кі-25м,бамбук -20м,баобаб-12м,нан а?ашы-20м,?ант ?амысы-4-5м,банан-3-3,5м,альпі шал?ынында?ы ?сімдіктерді? биіктігі-5-8см.

Е? аласа саба?ты ?сімдіктерге австралия орхидеясы  (1-2мм),вольфия(1-2мм).

                             ?? (ішке к?н с?улесін ?ткізеді)

?абы?                  тоз (ішке оттегін ?ткізеді)

                             тін (беріктік,мы?тылы? ?асиет              

                                            береді)

Темір хан  Ер Т?стікке ?те разы болады. ?зіні? ?ызын береді ж?не не ?алайсы?, - деп Т?стіктен с?райды.

Ер Т?стік Темірхан?а «білімі?ді тексер» деген тапсырма береді.Берілген ?сімдік тізімінен

саба?ты? ?ай т?ріне жататынын аны?тап, тиісті санды ба?ан?а жаз.

1.      ?ияр                                                                               6. Ба?ба?

2.      Жабайы б?рша?                                                            7. ?рмеб?рша?

3.      ??лма?                                                                           8. К?ріш

4.      Пияз                                                                                9. Шырмауы?

5.      ?айы?                                                                            10.  Ас?аба?

?айтып келе жат?анда, жолдастары б?рі «жол жо?» деп,, Ер Т?стікпен ?оштасып ?ала береді.

Жер ?стіне шы?атын жол есікке дейін алты айлы? жол екен.Жолды? ауырлы?ына шыдамай ?анны? ?ызы, жолдастары б?рі ?ырылып ?алады, жал?ыз – а? К??кі деген бір к?ні мен Шал??йры?, Ер Т?стік – ?шеуі аман ?алды.

?шеуі шаршап, бір б?ла?ты? ?асына келіп жатады. ?лкен б?йтерек басында шуылда?ан балапандарды? ащы даусы естіледі.

Ер Т?стік ?араса айда?ар ?рмелеп бара жатыр екен. Ер Т?стік сада?ын алып, тартып ?алады. Сол кезде ?лкен ?ара ??с келіп тіл ?атады:

- Ей, адамзат, сен ма?ан жа?сылы? жасады?, балапандарымды аман са?тады?, не ?алайсы?, - деп с?райды. Сонда Ер Т?стік №7 зертханалы? ж?мысты орындауды ?сынады.(о?ушылар?а а?аштын д?ндері беріледі) ?ара??с Ер Т?стік жер бетіне шы?арады. Ер Т?стік ауыр ?й?ы?а кетеді.

Періні? ?ызы Бекторы ашуланып жалмауыз кемпірді ?лтіріп, Ер Т?стікті? жолын тосып ж?р екен. Бекторы пері: сендерді? саба?,саба? деп шула?андары?а т?сінбей ?алды. Сол п?лені? неше ?абат екенін та?ы бір к?рсеті?дерші. О?ушылар саба?ты? ішкі ??рлысын к?рсетеді.

Ер Т?стік жалмауыздардан осылай ??тылып, Кенжекейге ?осылып, ?лан -  ?асыр той болыпты.

М??алім: саба?ымыз ая?талып келеді, сонда бізді? ертегіміз ?ай топ?а жатады деп ойлайсыздар?(?иял – ?ажайып ертегі)

 Елбасы Н.?.Назарбаев “?аза?стан жолы” атты кітабында былай дейді:

      «К?кт?бені? басында, алып к?к те?ізді? жа?алауында ?мір а?ашы - Б?йтерек ?седі екен. Жыл сайын Б?йтеректі? б?та?ында?ы ?ясына келіп, киелі Сам?ры? ??с к?н бейнелі алтын ж?мырт?а салады екен. Біра? жыл сайын айда?ар-жылан сол к?нді жеп ?ояды. Б?л к?рініс к?н мен т?нні?, ?ыс пен жазды? ауысуын, ?айырымдылы? пен з?лымды?ты?, жары? пен ?ара т?некті? к?ресін астарлы т?рде бейнелейді. А?ыз бойынша Ер Т?стік жыланды ?лтіріп, Сам?ры? ??сты? алтын ж?мырт?асын аман алып ?алады, ал осы?ан разы бол?ан ??с оны? жер асты патшалы?ынан шы?уына к?мектеседі. Киелі а?аш туралы а?ыз - бейбітшілік пен келісімде ?мір с?руге ?мтыл?ан жа?ар?ан ?аза?стан ма?сатыны? к?рінісі».

?ІІІ. ?йге: 11

ІХ. Ба?алау.