Текті білу тегін емес.

?зін - ?зі тану п?нінен саба? жоспары

17 саба?

Саба?ты? та?ырыбы: III тарау Адам болам десе?із.

Текті білу тегін емес

Саба?ты? ма?саты: «Сыйласты?», «туысты?» адамгершілік ??ндылы?тары туралы

т?сініктерін ке?ейту;

Саба?ты? міндеттері:

• ата тегі, жеті ата туралы т?сінік беру;
• ата тегін білуге деген ?ызы?ушылы?тарын арттыру;
• ата тегін ?астерлеуге т?рбиелеу;

К?рнекі ??ралдар: ?нтаспа, б?йтеректі? суреті, о?улы?, д?птер.

Шатты? ше?бері

• Балалар, ше?бер ??рып т?ра ?алайы?. ?нтаспадан естілген ?нге ?осылып айтады.

Келші, келші, балашым

Айым болып туды? ба? ?уанышым – арай ж?з,

К?нім болып туды? ба? С?йлесерміз талай біз.

Ата жолын ?уды? ба? Бар а?айын жиналып

?ке жолын ?уды? ба? М?з боп са?ан ?араймыз.

Б?л д?ниеге келген со?, Сендей бала ешкімде

С?рауы бар суды? да. Болма?ан деп санаймыз.

Айдары?нан айналдым, Жал?ыз дара- ?зі?сі?,

Ма?дайы?нан айналдым. Атасыны? к?зісі?

Торсы? шеке, то? шеке, ?жесіні? с?зісі?,

Ба? болар деп ойладым. Мен барымды аяман,

Ашы? жанар к??ілі?, Бота?аным, сен ?шін.

А? болар деп ойладым.

??гімелесу

Саба?ты? та?ырыбын ашу ?шін о?ушылармен ??гімелесу ж?ргізеді. Осы ма?сатта т?мендегі с?ра?тары беріледі:

• ?з аталары? туралы не білесі?дер?
• На?ашылары? туралы не айтар еді?дер?
• Жеті ата?ды айта аласы? ба?

Балаларды? жауаптары ты?далады.

• Тектілік – адам бойында?ы асыл ?асиеттерді?, парасаттылы?ты? ?лгісі ретінде ?рпа?тан-?рпа??а рухани азы? береді. На?ыз тектілік сыпайылы?тан, кешірімпазды?тан, мейірбанды?тан к?рініп, осы ізгі ниетпен ешкімді т?мендетпей, шеттетпей биіктеуге м?мкіндік береді.
• ?аза? отбасында бала?а тілі шы?ып, аны? с?йлей баста?ан кезден-а?, а?айын- туысын, на?ашы ж?ртын, ата-тегін, руын, ел- ж?ртын тани білуге ерекше к??іл б?лген. «Жеті атасын білу» за? бол?ан. Ата-бабаларымыз ?з тегіні? шы?у тарихын білуді ?р азамат?а парыз деп ???ан. «Жеті атасын білмеген ер жетім», «Жеті атасын білген ?л, жеті ж?ртты? ?амын жер» деген аталы с?з содан ?алса керек.
• Отбасы м?шелері бала?а тек жеті атасына дейінгі бабаларыны? атын жаттатып ?ана ?ойма?ан, оларды? ?андай адам бол?анын, ?негелерін ?лгі етіп отыр?ан. ?рі сол ар?ылы отбасы шежіресін жал?астыруды ма?сат еткен. ?азіргі медицина ?ылымы д?лелдегендей, жеті ата?а дейін ?ыз алыспау да ?анны? тазалы?ын, я?ни ?лтты? таза болуына ?келеді екен, екіншіден, ?аза? ?рпа?ы жеті атасына дейін араласып отырса, ынтыма?ы жарас?ан ел болатынын білген.
• Д?йекс?з

Та?та?а «?зі?ді таны?ы? келсе, тегі?ді біл»деген халы? даналы?ын жазып ?ою.

• ?аза? хал?ында жеті ата?а дейін тегін білу тиістігі ?негелі д?ст?рге айнал?ан. Б?л д?ст?р бойынша ?рбір ?ке ?зіні? баласына ата тегін таныстырып отырады. Ал бала оны т?сініп, біліп ?ана ?оймай, ?зі ?ке бол?анда ?зіні? балаларына таныстырады. Осыны ?зіні? балаларына жеткізу ?шін ?рбір бала ?з ата тегін жа?сы біліп алу?а тырысады. Сол себепті ата – бабаларымыздан «Жеті атасын білмеген жетесіз»-деген ма?ал к?ні б?гінге дейін жеткен. Жеті ата – ата, ?ке, бала, немере, ш?бере, ш?пшек, немене. Оларды? бір-біріне ?алай таралатынды?ын мына ?ле? ар?ылы о?ып т?сінеміз.

М?тінмен ж?мыс

Саба?та о?ушылар?а Ж.Д?уренбековты? «Ар?лан» атты ??гімесін о?у ?сынамын. О?ушылар м?тінмен таныс?ан со?, оны мазм?ны бойынша ??гімелеседі. ??гімеде айтыл?ан Ар?ланны? т?тті ?ылы?ы, отбасы м?шелері арасында?ы ?зара сыйласты? ?здерінде, айналасында?ы адамдарды да ?уаныш?а б?лейтіні айтылады.

Ар?лан Ж.Д?уренбеков

Балаба?ща?а Ар?ланды 3-сынып о?ушысы Аружан ?пкесі ертіп келіп ж?р. Ол ?зі бір «пысы?» бала болды. М?рны пысылдап, ?пкесі оятпаса да ерте т?рады. ?зі жуынып, шашын тарайды, «?зім кием» деп киімдерін де, орнына ?ойып, ?зі киінетін болды. Ол киініп, ар?а ?оржынын асынып, ?ара?аттай к?зі к?лімдеп:

• ?пке, мен дайынмын! – дейді.
• Айналайын ?ні?нен, айналайын к?німнен! – деп, Аружан оны балаба?ша?а ертіп келеді де, оны? айдай аппа? ма?дайынан с?йеді.
• Апай, саламатсыз ба? – деп, Аружан т?рбиешімен ?депті амандасады.
• Ар?лан, айналайын, ?депті бала, - деп, т?рбиеші оны ?уана ?арсы алады. Ар?лан тіл ал?ыш бала болды. Ол кім ж?мсаса да «ма??л», «міне ?азір», «??п болады», «мен дайынмын» деп жауап береді. Жаным! Жары?ым! А? балапаным! - деп ?кесі ?бен оны к?тере ??шып с?йеді. Ар?ланны? к?містей сы??ырла?ан к?лкісі ?й ішін шатты??а толтырады. «Балалы ?й базар» болады.
• ?пке, сен туралы та?па? жаттап алдым, ты?дашы, - деп ол жылы жымияды.
• Айта ?ойт та?па?ы?ды, ?ане!
• ?ам?ор д?йім, К?н мен айым – ?пкетайым!..
• Айналайын інімнен! Айналайын к?німнен! – деп, Ар?ланды ?пкесі ??ша?тап, билей ж?неледі. Ар?лан биге т?сіп, ?пкесімен бірге шыр к?белек айналады.
• Айналайын, Ар?ланым, ?кесіне тарт?ан ?нерпаз болады, - деп Ажар ана ?уанады.
• Ма?тама?ыз мама, мен ма?танша? емеспін! – дейді Ар?лан. А?сары бала Ар?лан – ?й ішіні? к?ні, балаба?шаны? г?лі, ?ке – шешені? ба?ыты, ?пкесіні? «жансаясы» аман болсын!

• Ар?лан ?андай бала? Аружан ше?
• Оларды? отбасында?ы сыйласты?ын ?алай бай?ау?а болады?

Тапсырма

Балалар ту?ан-туыстарымен, жа?ындарымен ?ауыш?ан кезде сезім-к?йге б?ленетіндерін орта?а салып айту ?шін «?з отбасы?да?ы ?уанышты кездесулер» туралы айту тапсырылады. Тапсырма бойынша балалар ата-?желері, на?ашылары, жиендері, а?айын-туыс?андары, ту?андарымен ?уанышты кездесулерін естері?е т?сіріп, айтып береді.

Шы?армашылы? ж?мыс

О?ушылар?а ?з отбастарында ?алыптас?ан т?лім-т?рбие, д?ст?рге с?йене отырып, «Бізді? отбасымызда?ы д?ст?рлер» та?ырыбына фотоальбом ??растырып, ??гімелеуді тапсырады. Балалар ??растыр?ан фотоальбомдарын сыныпта к?рсетіп, ол туралы ??гімелеп береді.

Жа?а а?парат

Саба?та о?ушыларды? игерген білім-біліктерін бекіту ма?сатында о?у а?параты беріледі. «Адамны? жа?сы ?асиеттеріні? бірі ?з отбасын ??рметтеу. Отбасы м?шелері бірін бірі сыйлап, ?ам?орлы? жасайды».

Сергіту с?ті Біз г?лдерше ?семіз. Жапыра?ы жай?ал?ан. Саба?тары салалы Желге ыр?алып жай?ал?ан.

Д?птермен ж?мыс

О?ушылар?а д?птермен ж?мысты орындау жолдарын т?сіндірем. О?ушылар тапсырманы д?птерлеріне орындайды. Тапсырманы ?арындашпен орындау тапсырылады.

Тапсырма : «Мені? туыстарым» атты с?зж?мба?ты шеші?дер.

1. ?ке?ні? шешесі..
2. Ата?а сен кім боласы??
3. ?ке?ні? ?кесі...
4. Сенен кенйінгі туысы?..
5. Сенен ?лкен туысы?..
6. Алтыншы ата?..
7. Сені д?ниеге ?келген жан..

Шешуі: ?же, немере, ата, іні, а?а, ш?пшек, ана.

Тынышты? с?ті

?йге тапсырма. Тектілік жайында ма?ал-м?тел жаттап келу.

?орытындылау

М??алімні? саба? бойынша т?йіндемесі: - Балалар, ата - бабамыз ?ыздарын а?ылды, ?лдарын батыр, ер етіп ?сіруді ма?сат етті. ?рпа?тары ?депті де ізетті, б?рін а?ыл?а салып шешетін болса, ?мірде ба?ытты болатынына сенді. Баланы? ба?ыты – ата - атаны? ба?ыты, ?рпа?ыны? ба?ыты. Бізді? е? т?пкі шы??ан тегіміз – адам. «Атаны? ?ана ?лы болма, адамны? ?лы бол» деген осы. Ал «?зі?ді таны?ы? келсе, тегі?ді біл» деген, ?зіні? тек ?ана ба?ытты болуы?ды арманда?ан, сол ?шін ?зіні? ?олынан келгеніні? барлы?ын жаса?ан ата - баба?ды ?астерле, оны? кім екенін біл, ерте? сені де ?з ?рпа?ы? ?астерлейді дегенді білдіреді. ?рине біз ?ашанда ата тегімізді білумен ?атар, е? т?пкі тегіміз адам екенімізді ?мытпа?анымыз ж?н.

Ж?ректен ж?рекке

Саба? со?ында о?ушылар ата-бабасына деген ??рметтерін ?ле? ар?ылы білдіреді.

Ата, бізге келі?із!

Ата, бізге келі?із!

Дайын Сізге т?ріміз!

?стіп бізге к?лімдеп:

«?с, жары?ым - к?нім», -деп

К?нде бата бері?із!

Ж?зі?ізден ?р таймай,

Ж?з жаса?ыз ?артаймай!