: «Жынысты? генетикалы? аны?талуы. Жыныспен тіркес т??ым ?уалау. Гендерді? ?зара ?рекеттесуі. Цитоплазмалы? т??ым ?уалаушылы?. Адамны? генетикалы? ?рт?рлілігі. Адамны? генетикалы? денсаулы?ына ортаны? ?сері. Адамны? генетикалы? аурулары»

Саба?ты? та?ырыбы: «Жынысты? генетикалы? аны?талуы. Жыныспен тіркес т??ым ?уалау. Гендерді? ?зара ?рекеттесуі. Цитоплазмалы? т??ым ?уалаушылы?. Адамны? генетикалы? ?рт?рлілігі. Адамны? генетикалы? денсаулы?ына ортаны? ?сері. Адамны? генетикалы? аурулары» Ма?саты: Жынысты? генетикалы? ерекшеліктеріне, ?ылымны? ?алыптасу тарихына то?талу. Адамда кезедесетін генетикалы? ауруларды? зияндылы?ы туралы т?сінік ?алыптастыру. К?тілетін н?тижелер: А)Жыныс генетикасы-генетика ?ылымыны? ма?ызды бір саласы екенін т?сініп, зерттеу ?дістеріні? т?рлерін біледі ж?не сипаттайды. В)Т??ым ?уалайтын ауруларды? т?рлерін ажырата алады, оны? адам ?міріндегі ж?не болаша? ?рпа?та кездесу м?мкіндігін аны?тайды С) Генетика ?ылымыны? салаларын салыстырады, талдайды. Т??ым ?уалайтын ауруларды? адам ?міріндегі зияны? д?лелдей алады Керекті жабды?тар: Плакаттар, флипчарт, маркер, интербелсенді та?тада к?рсетілген видео, рефлексия пара?тары.карточкалар ?олданылатын ?дебиеттер: Биология ж?не салауаттылы? негізі. Биология аны?тамалы?ы.интернет желісі П?наралы? байланыс: Медицина, тарих. Саба?ты? барысы: І.?йымдастыру.(Класты т?гелдеу Жоспар: 1. ?й тапсырмасы. Бинго ойыны Жа?а саба?. Слайд Видеофильм Бекіту Фронтальды с?ра?тар (терминдермен ж?мыс, есептер шы?ару) Ба?алау ?йге тапсырма ?й тапсырмасын тексеру. Бинго ойыны 1.Гендерді? ?зара ?рекеттесуі за?дылы?тарын аш?ан ?алым? А.Вейсман 15.Гендерді? ?зара ?рекеттесуі нешеге б?лінеді? Аллельді ж?не аллельді емес 4.Комплементарлы? гендерді? ?зара ?рекеттесуі дегеніміз не? Екі н/е бірнеше аллельді емес доминантты гендерді? бірін-бірі толы?тырып, жа?а белгіні жары??а шы?аруы 2.Полимерия гендерді? ?рекеттесуі дегеніміз не? ?андай да болсын бір белгіні? ?алыптасуына бірігіп ?сер ететін гендерді айтады 6.Полимерия ??былысын кім ашты? 1909ж Н.Г. Нильсон-Эле 17. Суретке ?арап ??гіме ??растыр Екі ж?не бір ж?мырт?алы егіздер 3.К?п аллельділік дегеніміз не? Хромосоманы? бірнеше рет мутация?а ?шырауынан, генні? бірнеше рет ?айталануы. 18.?ан топтарыны? генотиптері туралы не білесіздер? ?ан топтары гендер Генотиптер І (о) І о Іо Іо ІІ(А) ІІа Іа ІоІаІа ІІІ(В) ІІІв Ів І о, І вІ в І? (АВ) І?ав Іа І в 10. Суретті ??гімелеп бер Толымсыз доминанттылы? 7.Кейде бір генні? ?зі екі н/е бірнеше белгеілерді? дамуына ?сер етеді. М?ндай ??былыс ?алай аталады? Жан-жа?ты (плейтропты) ?сері 19. Эпистаз гендерді? ?зара ?рекеттесуі дегеніміз не? Бір ген екінші генді басып, оны? белгісін жойып жібереді. Жа?а саба? Генетика ?ылымыны? даму тарихы, Мендель ж?не Морган т?жірибелері туралы видеоролик ж?реді. Таби?атта кездесетін к?птеген организмдерді? арасында?ы аталы?тар мен аналы?тарды? ара?атынасы шамамен 1:1 ?атынасындай болады. Б?л ??былысты? гентикалы? негізінде назар аударса?, ол жыныстарды? біреуі гомозиготалы (аа), ал екіншісіні? гетерозиггалы (аа) болуымен т?сіндіріледі. Жыныспен тіркес т??ым ?ууды Т Морган зерттеп ашты. Н?тижесінде біркелкі с?р денелі, жетілген ?анатты шыбындар пайда болды С?р денелі жетілген, ?ара денелі жетілмеген ?анатты шыбындарды алып, оларды ша?ылыстырды. Сол кезде екеуі де бірдей болып шы?ты. Б?л т?жірибені Т. Морган толы? тіркесу за?ы деп атады. Мейозды? б?ліну кезінде хромосомалары бір- бірімен ай?асып, гендерді? ай?асуы ж?рсе оларды толы? емес тіркесу деп атаймыз. Аналы? шыныбынны? хромосомалары бірдей болып келеді сол себепті оларды ХХ белгісімен белгілейді, ал аталы? жыныс хромосомалары ?р т?рлі болып келеді, сол себептен оны ХУ белгілерімен белгілейді. Зерттеу ?дістері. Т??ым ?уалайтын аурулар . 1 есеп Шешесіні? ?аны ІІ топ?а, ал ?кесіні? ?аны І? топ?а жатады. Балаларыны? ?ан топтарын аны?та?дар. 2 есеп С?лы т??ымыны? ?ара т?сін доминантты А гені, ал с?р т?сін доминантты В гені аны?тайды. А. гені В геніне эпистазды, я?ни А гені бар жерде Вгені ?ызмет ат?армайды. Зиготада доминантты гендерді? екеуі де жо? болса, т??ымны? т?сі а? болады. Мынадай генотиптері бар ?сімдіктерді? д?ндеріні? т?стерін аны?та?дар. А) ааВв ?)аавв б)Аавв в) АаВв г)ААВв ?)ааВВ д) АаВВ 3 есеп. Бидайды? кейбір іріктемелерінде д?нні? ?ызыл т?сін екі ж?п полимерлі гендер ба?ылайды. Екі доминантты ген гомозиготалы жа?дайда болса (А1 А1 А2 А2) ?ош?ыл ?ызыл т?сті д?н береді, жал?ыз доминантты ген (А1 немесе А2) д?нге ?лсіз ?ызыл, екеу болса –?ыз?ылт, ?шеу болса –?ызыл т?с береді. Егер рецессивті гомозигота болса (а1 а 1а 2а 2) д?ндерді? т?сі а? болады. Мынадай генотиптері бар ?сімдіктерді? д?ндеріні? т?стері ?андай болады. а) (А1 А1 А2 А2) ?)А 1а 1А 2А2 б) А 1а 1А 2а2 в) (А1 а 1а 2а 2) г) (а1 а 1а 2а 2) Бекіту. 1. Жынысты? генетика дегеніміз не? ?рбір тірі организмдерді? арасында?ы аталы?тармен аналы?тарды? жынысты? ??былыстарын, хромосомаларда?ы ауыт?уларды ?арастырады. 2. Жынысты? аны?талу?а ?атысы бар денешіктер ?алай аталады? Жынысты? хромосомалар 3. Жынысты? хромосомаларда орналас?ан гендер ар?ылы т??ым ?уалауды ?алай атаймыз? Жыныспен тіркесіп т??ым ?уалау 4. Жыныспен тіркесіп т??ым ?уалау за?дарын аш?ан кім? Т. Морган 5.Неліктен Т. Морган з зерттеулеріне дрозофила шыбындарын алды? Зерттеулерге ?олайлы обьект. ?сімталды?ы жо?ары, т?стері ай?ын ажыратылады. 6.Дрозофиланы? жынысты? белгісіні? дамуы Х хромосома мен аутосомаларды? ара?атынасына байланысты ?згеретіндігін аны?та?ан америкалы? ?алым? К.БриджесГемофилия 7.Жыныс генетикасын зерттеу ар?ылы ?андай ?ауіпті ауру аны?талды? Гемофилия 8.Адамда?ы хромосома саны ?анша? 46. 23 ж?п ?йге тапсырма: «жыныс генетикасы». Есеп №3.