7-nji synp geometriýa 3-nji çärýek sapak ýazgy

Mekdebi: 4 Wagty: 26.12.2023ý

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ,,B’’

Sapagyň temasy:	Üçburçluklaryň deňliginiň ikinji nyşany.Ters teorema.
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Uçburçluklaryň deňliginiň ikinji nyşany we Ters teorema temasyny öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Türkmenistan Watanymyzy başyna täç edip biljek sagdyn nesli terbiýeläp ýetişdirmek. Hormatly Prezidentimize söýgi terbiýelemek .Watançylyk terbiýesini bermek.
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Çyzgyç ,ýazgylar,ýumuşlar.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Deñýanly üçburçluk we onuñ häsiýetleri

3. Geçilen temany jemlemek:

Sorag-jogap alyşmak: 1. Deňýanly üçburçlugyň esasyndaky burçlaryň deňligini subut ediň.

2. Deňýanly üçburçlukda esasa geçirilen mediananyň bissektrisa hem beýiklik bolýandygyny subut ediň.

3. Teorema näme? Teoremanyň subudy diýlende nämä düşünýärsiňiz?

4. Üçburçlugyň birinji nyşanyny aýdyň we ony subut ediň.

4. Täze temany düşündirmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Üçburçluk we onuň elementlerini öwretmek

2. Üçburçlugyň medianasy diýlip nämä aýdylýandygyny öwretmek

3. Uçburçluklaryñ deñliginiñ ikinji nyşanyny öwretmek

Eger bir üçburçlugyň bir tarapy we oňa sepleşýän burçlary başga bir üçburçlugyň bir tarapy we oňa sepleşýän tarapy bilen deň bolsa onda ol üçburçluklar deňdirler.

E ger berlen teoremada şert bilen netijäniň ornuny çalşyrsaň, onda berlen teorema ters bolan teorema alynýar. Birinji teorema ters bolan teorema, ikinjisini bolsa birinjä ters teorema diýlip, olaryň ikisine bilelikde bolsa, özara ters teoremalar. diýilýär.

Eger üçburçlugyň iki burçy deň bolsa onda ol deňýanlydyr.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Üçburçluk we onuň elementlerini bilmeli

2. Üçburçlugyň medianasy diýlip nämä aýdylýandygyny bilmeli

3. Uçburçluklaryñ deñliginiñ ikinji nyşanyny bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Üçburçluk we onuň elementlerini bilmegi başarmaly

2. Üçburçlugyň deňliginiň birinji nyşanyny subut etmegi başarmaly

3. Uçburçluklaryñ deñliginiñ ikinji nyşanyny bilmegi başarmaly

5. Täze temany berkitmek:

Mesele N 206. Eger AB=BC bolsa, onda BAC=ACB bolar. Şeýlelikde, EAK=KCP, AKE=KPC we AK=KC bolanlygy üçin ∆AKE= ∆KPC bolar.

M esele N 210. Eger 1=2 bolsa, onda KBD=ACE bolar. KBD=ACE we A=D deň bolanlygy üçin üçburçlugyň üçünji burçy hem deň bolar: AEC=DKB=90⁰. Eger AB=CD bolsa, onda AC=BD bolar, şonuň üçin bu ∆AEC=∆BKD bolar. ∆BKD üçburçlugyň depesinden inderilen beýiklik BK deň bolar. Olam ∆AEC=∆BKD we EC=10 sm bolanlygy üçin EC=BK=10 sm bolar

6. Öý işini tabşyrmak:

Mesele N 211

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi:4 Wagty:28.12.2023ý Mug:M.Işankulyýew

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ,,B”

Sapagyň temasy:	Gönükme çözmek.
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Üçburçluklaryň deňliginiň ikinji nyşany temasyny öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Türkmenistan Watanymyzy başyna täç edip biljek sagdyn nesli terbiýeläp ýetişdirmek. Hormatly Prezidentimize söýgi terbiýelemek .Akyl we pikir terbiýesini bermek.
Sapagyň görnüşi:	Bilimleri berkitmek sapagy
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Ýumuşlar.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Uçburçluklaryň deňliginiň ikinji nyşany.

3.Okuwçylaryň bilimini dilden soramak arkaly barlamak we gönükme çözmek:

Sorag-jogap alyşmak: 1. Deňýanly üçburçlugyň esasyndaky burçlaryň deňligini subut ediň.

2. Deňýanly üçburçlukda esasa geçirilen mediananyň bissektrisa hem beýiklik bolýandygyny subut ediň.

3. Teorema näme? Teoremanyň subudy diýlende nämä düşünýärsiňiz?

4. Üçburçlugyň birinji nyşanyny aýdyň we ony subut ediň.

Eger bir üçburçlugyň bir tarapy we oňa sepleşýän burçlary başga bir üçburçlugyň bir tarapy we oňa sepleşýän tarapy bilen deň bolsa onda ol üçburçluklar deňdirler.

Eger berlen teoremada şert bilen netijäniň ornuny çalşyrsaň, onda berlen teorema ters bolan teorema alynýar. Birinji teorema ters bolan teorema, ikinjisini bolsa birinjä ters teorema diýlip, olaryň ikisine bilelikde bolsa, özara ters teoremalar. diýilýär.

Eger üçburçlugyň iki burçy deň bolsa onda ol deňýanlydyr.

Mesele N 207. Eger AB=BC bolsa, onda BAC=ACB bolar. Şeýlelikde, AKO=OPC, KAO=PCO we KA=PC bolanlygy üçin ∆AKO= ∆OPC bolar.

Mesele N 208. Eger AK=KC bolsa, onda KAC=ACK bolar. AE=DC bolsa, onda AD+DE=EC+DE; AD=EC bolar. Şeýlelikde, BDA=FEC, BAD=FCE we AD=EC bolanlygy üçin ∆ABD= ∆CFE bolar. Şonuň üçin AB=FC.

Mesele N 209. Eger AB=BC bolsa, onda BAC=ACB bolar. AF=KC bolsa, onda AK=AF+FK; FC=KC+FK ; FC=AK bolar. Şeýlelikde, DKA=EFC, DAK=ECF we FC=AK bolanlygy üçin ∆ADK= ∆CEF bolar. Şonuň üçin AD=EC.

4. Öý işini tabşyrmak:

Mesele N 212

5. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi: 4 Wagty:18.01.24ý Ýazan mugallym:M.Işankulyýew

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji B synp

Sapagyň temasy:	Gönükme çözmek.
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Üçburçluklaryň deňliginiň ikinji nyşany temasyny öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Akyl we pikir terbiýesini bermek.
Sapagyň görnüşi:	Bilimleri we başarnyk endikleri berkitmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar, tablisalar, tema degişli soraglar, çyzgyç.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Üçburçluklaryň deňliginiň ikinji nyşany.

3. Geçilen temany jemlemek:

Sorag-jogap alyşmak: 1. Deňýanly üçburçlugyň esasyndaky burçlaryň deňligini subut ediň.

2. Deňýanly üçburçlukda esasa geçirilen mediananyň bissektrisa hem beýiklik bolýandygyny subut ediň.

3. Teorema näme? Teoremanyň subudy diýlende nämä düşünýärsiňiz?

4. Üçburçlugyň birinji nyşanyny aýdyň we ony subut ediň.

4. Täze temany düşündirmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Üçburçluk we onuň elementlerini öwretmek

2. Üçburçlugyň medianasy diýlip nämä aýdylýandygyny öwretmek

3. Uçburçluklaryñ deñliginiñ ikinji nyşanyny öwretmek

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Üçburçluk we onuň elementlerini bilmeli

2. Üçburçlugyň medianasy diýlip nämä aýdylýandygyny bilmeli

3. Uçburçluklaryñ deñliginiñ ikinji nyşanyny bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Üçburçluk we onuň elementlerini bilmegi başarmaly

2. Üçburçlugyň deňliginiň birinji nyşanyny subut etmegi başarmaly

3. Uçburçluklaryñ deñliginiñ ikinji nyşanyny bilmegi başarmaly

Eger bir üçburçlugyň bir tarapy we oňa sepleşýän burçlary başga bir üçburçlugyň bir tarapy we oňa sepleşýän tarapy bilen deň bolsa onda ol üçburçluklar deňdirler.

Eger berlen teoremada şert bilen netijäniň ornuny çalşyrsaň, onda berlen teorema ters bolan teorema alynýar. Birinji teorema ters bolan teorema, ikinjisini bolsa birinjä ters teorema diýlip, olaryň ikisine bilelikde bolsa, özara ters teoremalar. diýilýär.

Eger üçburçlugyň iki burçy deň bolsa onda ol deňýanlydyr.

5. Täze temany berkitmek:

Mesele N 212. a) Eger AB=BC bolsa, onda ABE=AEB bolar. Eger DB=CE bolsa, onda BCE=EDB bolar. Şeýlelikde, ABE=AEB, BCE=EDB we BE=BE bolanlygy üçin ∆BCE= ∆EDB bolar. Şonuň üçin BC=ED bolar.

Mesele N 213. a) Eger BM=BP bolsa, onda BMP=BPM bolar. Şeýlelikde, OMP=KPM, OPB=KMB we MP=MP bolanlygy üçin ∆OMP= ∆KPM bolar. Şonuň üçin MK=OP bolar.

b) ∆OMP= ∆KPM bolanlygy üçin, KP=OM. Atanak burçlar bolanlygy üçin OTM=KTP.

Şeýlelikde, OMP=KPM, OTM=KTP we KP=OM bolanlygy üçin ∆OTM= ∆KTP bolar. Şonuň üçin TM=TP bolar.

Mesele N 214. ABD=CBD , ADB=CDB we DB=DB bolanlygy üçin ∆ABD= ∆CBD bolar.

6. Öý işini tabşyrmak:

Mesele N 215

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi: 4 Wagty: 16.01.2024ý ýazan mugallym:M.Işankulyýew

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji B synp

Sapagyň temasy:	Gönükme çözmek
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Üçburçluklaryň deňliginiň ikinji nyşany.Ters teorema temasyny öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Watançylyk terbiýesi bermek
Sapagyň görnüşi:	Bilimleri we başarnyk endikleri berkitmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar, tablisalar, tema degişli soraglar, çyzgyç.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Üçburçluklaryň deňliginiň ikinji nyşany.

3. Geçilen temany jemlemek:

Sorag-jogap alyşmak: Transportiri ulanyp, burçy nähili gurmaly? Çatyk burçlar diýip nämä aýdylýar? Wertikal burçlar näme? Perpendikulýar göni çyzyklar nähili geçirilýär? Üçburçluk we onuň elementleri näme? Üçburçlugyň medianasy, bissektrisasy, beýikligi we perimetri näme? Deňýanly üçburçluk näme? Üçburçlugyň deňliginiň nyşanlary?

4. Täze temany düşündirmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Üçburçluk we onuň elementlerini öwretmek

2. Ters teorema barada öwretmek

3. Üçburçluklaryñ deñliginiñ üçünji nyşany öwretmek

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Üçburçluk we onuň elementlerini bilmeli

2. Ters teorema barada düşünjeleri bilmeli

3. Üçburçluklaryñ deñliginiñ üçünji nyşanyny bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Üçburçluk we onuň elementlerini barada düşünjeleri bilmegi başarmaly

2. Ters teoremalary subut etmekligi başarmaly

3. Üçburçluklaryñ deñliginiñ üçünji nyşanyny bilmekligi başarmaly

Teorema. Eger bir üçburçlugyň üç tarapy degişlilikde başga bir üçburçlugyň üç tarapyna deň bolsa, onda şeýle üçburçluklar deňdirler.

Ü çburçlugyň deňliginiň üçünji nyşanyndan üç tarapy berlen üçburçlugyň öz görnüşini üýtgedip bilmejekdigi görünýär. Eger biz üç sany tagta reýkasyny alyp, üçburçluk emele geler ýaly edip olaryň uçlaryny çüýjagazlar bilen berkitsek, onda mele gelen üçburçlugyň formasyny üýtgedip bolmaýandygyna göz ýetireris. Eger dört tagat reýkasyny alyp, ýokardaky ýaly edip, dörtburçlugy ýasasaň. Onuň formasyny üýtgetmegiň ol diýen kyn bolmaýandygyna göz ýetireris.

Ş onuň üçin üçburçluk gaty figura, dörtburçluk bolsa gaty däl figura hasaplanylýar.

Üçburçlugyp gatylygy tehnikada, gurluşykda, umuman durmuşda giňden ulanylýar.

5. Täze temany berkitmek:

№ 217. 185-nji suratda we . kesimiň burçuň bissektrisasydygyny subut ediň.

AB=BC, AD=DC we DB=DB bolanlygy üçin ∆ABD= ∆CBD bolar. Şeýlelikde ABD=CBD bolar.

№ 219. tarapy esas edip, ondan bir tarapda we deňýanly üçburçluklar gurlupdyr. göni çyzygyň tarapy deň ýarpa bölünýändigini subut ediň.

6. Öý işini tabşyrmak:

Mesele № 220

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi: _______ Wagty: ______ _______ _______

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ______ _______ ________

Sapagyň temasy:	Ters teorema barada düşünje. Üçburçluklaiyň deňliginiň üçünji nyşany
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Ters teorema barada düşünje. Üçburçluklaiyň deňliginiň üçünji nyşany temasyny öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Türkmenistan Watanymyzy başyna täç edip biljek sagdyn nesli terbiýeläp ýetişdirmek. Hormatly Prezidentimize söýgi terbiýelemek .
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar, tablisalar, tema degişli soraglar, çyzgyç.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Ters teorema barada düşünje. Üçburçluklaryň deňliginiň üçünji nyşany

3. Geçilen temany jemlemek:

Sorag-jogap alyşmak: 1. Üçburçluklaryň deňliginiň ikinji nyşanyny aýdyň we ony subut ediň. 2. Ters teoremanyň nämedigini düşündiriň. Islendik teorema dogrumy? Mysallar getiriň. 3. Eger üçburçlugyň iki burçy deň bolsa, onuň deňýanly üçburçlykdygyny subut ediň. 4. Üçburçlugyň birinji nyşanyny aýdyň we ony subut ediň.

4. Täze temany düşündirmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Üçburçluk we onuň elementlerini öwretmek

2. Ters teorema barada öwretmek

3. Üçburçluklaryñ deñliginiñ üçünji nyşany öwretmek

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Üçburçluk we onuň elementlerini bilmeli

2. Ters teorema barada düşünjeleri bilmeli

3. Üçburçluklaryñ deñliginiñ üçünji nyşanyny bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Üçburçluk we onuň elementlerini barada düşünjeleri bilmegi başarmaly

2. Ters teoremalary subut etmekligi başarmaly

3. Üçburçluklaryñ deñliginiñ üçünji nyşanyny bilmekligi başarmaly

Eger bir üçburçlugyň üç tarapy degişlilikde başga bir üçburçlugyň üç tarapyna deň bolsa onda şeýle üçburçluklar deňdirler.

Mesele N 218. AB=CD, BC=AD we AC=AC üç tarapy hem deň bolanlygy üçin ∆ABC=∆CDA bolar. Eger ∆ABC=∆CDA bolsa, BCA=CAD deň bolar.

5. Täze temany berkitmek:

Mesele N221 . AC = BD we CQ = DP bolany üçin, üçburçluklaryň meňzeşliginden iki burç deň, onda bolsa

⁰ we ⁰.

Mesele N 224. AB=CD, BC=AD we AC=AC üç tarapy hem deň bolanlygy üçin ∆ABC=∆CDA bolar.

6. Öý işini tabşyrmak:

Mesele N 225

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Ýazan mugallym: ___________________________________________________

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi: _______ Wagty: ______ _______ _______

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ______ _______ ________

Sapagyň temasy:	Ters teorema barada düşünje. Üçburçluklaiyň deňliginiň üçünji nyşany
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Ters teorema barada düşünje. Üçburçluklaiyň deňliginiň üçünji nyşany temasyny öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Türkmenistan Watanymyzy başyna täç edip biljek sagdyn nesli terbiýeläp ýetişdirmek. Hormatly Prezidentimize söýgi terbiýelemek .
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar, tablisalar, tema degişli soraglar, çyzgyç.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Ters teorema barada düşünje. Üçburçluklaiyň deňliginiň üçünji nyşany

3. Geçilen temany jemlemek:

Sorag-jogap alyşmak: 1. Üçburçluklaryň deňliginiň ikinji nyşanyny aýdyň we ony subut ediň. 2. Ters teoremanyň nämedigini düşündiriň. Islendik teorema dogrumy? Mysallar getiriň. 3. Eger üçburçlugyň iki burçy deň bolsa, onuň deňýanly üçburçlykdygyny subut ediň. 4. Üçburçlugyň birinji nyşanyny aýdyň we ony subut ediň.

4. Täze temany düşündirmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Üçburçluk we onuň elementlerini öwretmek

2. Ters teorema barada öwretmek

3. Üçburçluklaryñ deñliginiñ üçünji nyşany öwretmek

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Üçburçluk we onuň elementlerini bilmeli

2. Ters teorema barada düşünjeleri bilmeli

3. Üçburçluklaryñ deñliginiñ üçünji nyşanyny bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Üçburçluk we onuň elementlerini barada düşünjeleri bilmegi başarmaly

2. Ters teoremalary subut etmekligi başarmaly

3. Üçburçluklaryñ deñliginiñ üçünji nyşanyny bilmekligi başarmaly

Eger bir üçburçlugyň üç tarapy degişlilikde başga bir üçburçlugyň üç tarapyna deň bolsa onda şeýle üçburçluklar deňdirler.

Mesele N 218. AB=CD, BC=AD we AC=AC üç tarapy hem deň bolanlygy üçin ∆ABC=∆CDA bolar. Eger ∆ABC=∆CDA bolsa, BCA=CAD deň bolar.

5. Täze temany berkitmek:

Mesele N222 . Eger AB=A₁B₁ bolsa, onda (deňýanly üçburçlyk bolanlygy üçin) BC=B₁C₁ bolar. Şeýlelikde , BK=B₁K₁ bolar. Onda AB=A₁B₁, BC=B₁C₁ we AC=A₁C₁ bolanlygy üçin ∆ABK=∆A₁B₁K₁ bolar. Şeýlelikde, ABC= A₁B₁C₁ , AB=A₁B₁ we BC=B₁C₁ bolanlygy üçin ∆ABC=∆A₁B₁C₁ bolar.

Mesele N223 . Eger AB=A₁B₁ bolsa, onda (deňýanly üçburçlyk bolanlygy üçin) BC=B₁C₁ bolar. Şeýlelikde , BK=B₁K₁ bolar. Onda AB=A₁B₁, BK=B₁K₁ we AK=A₁K₁ bolanlygy üçin ∆ABC=∆A₁B₁C₁ bolar. Şeýlelikde, ABK= A₁B₁K₁ , AB=A₁B₁ we BK=B₁K₁ bolanlygy üçin ∆ABK=∆A₁B₁K₁ bolar.

6. Öý işini tabşyrmak:

Mesele N 226

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Ýazan mugallym: ___________________________________________________

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi: _______ Wagty: ______ _______ _______

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ______ _______ ________

Sapagyň temasy:	Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleler
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleleri çözmegi öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Türkmenistan Watanymyzy başyna täç edip biljek sagdyn nesli terbiýeläp ýetişdirmek. Hormatly Prezidentimize söýgi terbiýelemek .
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar, tablisalar, tema degişli soraglar, çyzgyç.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Ters teorema barada düşünje. Üçburçluklaiyň deňliginiň üçünji nyşany

3. Geçilen temany jemlemek:

Sorag-jogap alyşmak: Transportiri ulanyp, burçy nähili gurmaly? Çatyk burçlar diýip nämä aýdylýar? Wertikal burçlar näme? Perpendikulýar göni çyzyklar nähili geçirilýär? Üçburçluk we onuň elementleri näme? Üçburçlugyň medianasy, bissektrisasy, beýikligi we perimetri näme? Deňýanly üçburçluk näme? Üçburçlugyň deňliginiň nyşanlary?

4 . Täze temany düşündirmek:

1. Töwerek barada umumy düşünje bermek

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmak.

3. Gurmaga degişli meseleleri öwretmek

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Töwerek barada umumy düşünjeleri bilmeli

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmaklygy bilmeli

3. Gurmaga degişli meseleleri bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Töwerek barada umumy düşünjeleri bilmekligi başarmaly

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmaklygy başarmaly

3. Gurmaga degişli meseleleri özbaşdak ýerine ýetirmegi başarmaly

Kesgitleme. Berlen nokatdan berlen uzaklykda ýerleşýän ähli nokatlaryň emele getirýän geometrik figurana töwerek diýilýär.

Berlen nokada töweregiň merkezi diýilýär. töweregiň merkezini onuň islendik nokady bilen birikdirýän kesime töweregiň radiusy diýilýär.

Töweregiň islendik iki nokadyny birikdirýän kesime horda diýilýär. töweregiň merkezinden geçýän horda bolsa diametr diýilýär.

Töweregi kagyzda çyzmak üçin kagyzdan peýdalanylýar. Kähalatlarda ýer üstünde töwerek çyzmak üçin zerurlygy hem ýüze çykýar. Şeýle bolanda ýüpden peýdalanyp, bu işi amal edýärler.

Kesgitleme. Tekizligiň töwerek bilen çäklenen bölegine tegelek diýilýär.

S iz eýýäm geometrik gurluşlar bilen iş salşypdyňyz. Göni çyzyklary geçiripdiňiz, berlen kesime deň bolan kesimi alyp goýuňdyňyz, burçlary, üçburçluklary we beýleki figuralary gurupdyňyz. Şunlukda, siz masştably çyzgyçdan, sirkuldan, transportirden, çyzgy burçlugyndan peýdalanypdyňyz.

5. Täze temany berkitmek:

227. 197­nji suratda AB we CD hordalar deň. ∠AOB = ∠COD­ni subut ediň.

Eger AB=CD, radiuslar OA=OB=OC=OB bolsa, onda ∆AOB= ∆COD bolar. Şeýlelikde AOB=COD bolar.

№ 228. Kesim we şöhle çyzyň. Berlen şöhlede onuň başlangyjyndan uzynlygyna berlen kesimiň uzynlygyndan 2 esse uly bolan kesimi alyp goýuň.

№ 230. Kesim we göni çyzyk çyzyň. Berlen göni çyzygyň üstünde aralaryndaky uzaklyk berlen kesimiň uzynlygyndan 2 esse kçi bolan iki nokady belläň.

6. Öý işini tabşyrmak:

№ 229 .

Mesele N 229. OA=OB=OD=OC=radius, AOB=COD bolanlygy üçin ∆AOB=∆COD bolar. ∆AOB=∆COD bolanlygy üçin AB=ÇD bolar.

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Ýazan mugallym: ___________________________________________________

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi: _______ Wagty: ______ _______ _______

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ______ _______ ________

Sapagyň temasy:	Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleler
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleleri çözmegi öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Türkmenistan Watanymyzy başyna täç edip biljek sagdyn nesli terbiýeläp ýetişdirmek. Hormatly Prezidentimize söýgi terbiýelemek .
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar, tablisalar, tema degişli soraglar, çyzgyç.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleler

3. Geçilen temany jemlemek:

Sorag-jogap alyşmak: 1. Töwerek diýip nämä aýdylýar?
2. Töweregiň: a) merkezi; b) radiusy; ç) hordasy; d) diametri; e) dugasy diýip nämä aýdylýar? 3. Tegelek diýip nämä aýdylýar?
4. Berlen şöhläniň başlangyjyndan berlen kesime deň bolan kesimi nähili gurmaly?

4. Täze temany düşündirmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Töwerek barada umumy düşünje bermek

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmak.

3. Gurmaga degişli meseleleri öwretmek

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Töwerek barada umumy düşünjeleri bilmeli

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmaklygy bilmeli

3. Gurmaga degişli meseleleri bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Töwerek barada umumy düşünjeleri bilmekligi başarmaly

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmaklygy başarmaly

3. Gurmaga degişli meseleleri özbaşdak ýerine ýetirmegi başarmaly

231. 199­njy suratda AB = CD hem-de E we F nokatlar degişlilikde, AB we CD hordalaryň ortalary. OE = OF subut ediň.

Eger AB=CD bolsa, onda EB=FD bolar. Radius OB=OD. Eger EB=FD bolsa, onda EOB=FOD bolar. Eger OB=OD bolsa, onda OEB=OFD bolar. Eger EOB=FOD we OEB=OFD bolsa, onda EBO=ODF bolar. Şeýlelikde EBO=ODF, OB=OD we EB=FD bolanlygy üçin ∆ EOB = ∆FOD.

5. Täze temany berkitmek:

232. Berlen M nokadyň üstünden geçýän, merkezi berlen a göni çyzygyň üstünde ýatýan, berlen radiusly töweregi guruň. M nokadyň a göni çyzygyň üstünde ýatýan we ýatmaýan hallaryna serediň.

233. 200­nji suratda MN = EF, OP=MN we OD=EF. OP = OD-ni subut ediň.

Eger MN = EF bolanlygy üçin OP=MN we OD=MN bolar. Şeýlelikde OP = OD bolar.

6. Öý işini tabşyrmak:

Mesele № 234.

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Ýazan mugallym: ___________________________________________________

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi: _______ Wagty: ______ _______ _______

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ______ _______ ________

Sapagyň temasy:	Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleler
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleleri çözmegi öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Türkmenistan Watanymyzy başyna täç edip biljek sagdyn nesli terbiýeläp ýetişdirmek. Hormatly Prezidentimize söýgi terbiýelemek .
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar, tablisalar, tema degişli soraglar, çyzgyç.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleler

3. Geçilen temany jemlemek:

Sorag-jogap alyşmak: 1. Töwerek diýip nämä aýdylýar?
2. Töweregiň: a) merkezi; b) radiusy; ç) hordasy; d) diametri; e) dugasy diýip nämä aýdylýar? 3. Tegelek diýip nämä aýdylýar?
4. Berlen şöhläniň başlangyjyndan berlen kesime deň bolan kesimi nähili gurmaly?

4. Täze temany düşündirmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Töwerek barada umumy düşünje bermek

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmak.

3. Gurmaga degişli meseleleri öwretmek

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Töwerek barada umumy düşünjeleri bilmeli

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmaklygy bilmeli

3. Gurmaga degişli meseleleri bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Töwerek barada umumy düşünjeleri bilmekligi başarmaly

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmaklygy başarmaly

3. Gurmaga degişli meseleleri özbaşdak ýerine ýetirmegi başarmaly

235. 201­nji suratda AB = CD. AC we BD hordalaryň deňligini subut ediň.

BC nokatlar bileşdirilse ∆ABC we ∆DCB üçburçlyklary emele geler. Eger BC = BC bolsa, onda BDC=CAB bolar. Eger AB = CD bolsa, onda ACB=DBC bolar. Şeýlelikde BDC=CAB we ACB=DBC bolanlygy üçin ABC=DCB bolar. Onda AB = CD, BC = BC we ABC=DCB bolsa, onda

∆ABC = ∆DCB bolar. Şeýlelikde AC=BD bolar.

5. Täze temany berkitmek:

236. 202­nji suratda AC = BD. AB we CD hordalaryň deňligini subut ediň.

B C nokatlar bileşdirilse ∆ABC we ∆DCB üçburçlyklary emele geler. Eger AC = BD bolsa, onda ABC=DCB bolar. . Eger BC = BC bolsa, onda BDC=CAB bolar. Şeýlelikde BDC=CAB we ABC=DCB bolanlygy üçin ACB=DBC bolar. Onda AC = BD, BC = BC we ACB=DBC bolsa, onda

∆ABC = ∆DCB bolar. Şeýlelikde AB = CD bolar.

6. Öý işini tabşyrmak:

Mesele № 238.

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Ýazan mugallym: ___________________________________________________

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi: _______ Wagty: ______ _______ _______

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ______ _______ ________

Sapagyň temasy:	Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleler
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleleri çözmegi öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Türkmenistan Watanymyzy başyna täç edip biljek sagdyn nesli terbiýeläp ýetişdirmek. Hormatly Prezidentimize söýgi terbiýelemek .
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar, tablisalar, tema degişli soraglar, çyzgyç.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleler

3. Geçilen temany jemlemek:

S orag-jogap alyşmak: Çatyk burçlar diýip nämä aýdylýar? Wertikal burçlar näme? Perpendikulýar göni çyzyklar nähili geçirilýär? Üçburçluk we onuň elementleri näme? Üçburçlugyň medianasy, bissektrisasy, beýikligi we perimetri näme? Deňýanly üçburçluk näme? Üçburçlugyň deňliginiň nyşanlary? Töwerek näme?

4. Täze temany düşündirmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Töwerek barada umumy düşünje bermek

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmak.

3. Gurmaga degişli meseleleri öwretmek

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Töwerek barada umumy düşünjeleri bilmeli

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmaklygy bilmeli

3. Gurmaga degişli meseleleri bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Töwerek barada umumy düşünjeleri bilmekligi başarmaly

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmaklygy başarmaly

3. Gurmaga degişli meseleleri özbaşdak ýerine ýetirmegi başarmaly

G urmaga degişli birnäçe ýönekeý meseleleriň çözülişlerine seredip geçeliň. Bu meseleleriň çözülişleri gurmaga degişli has çylşyrymly meseleleriň çözülişleriniň elementleri bolup hyzmat edýärler. Muňa siz gelejekde gurmaga degişli meseleleri çözeniňizde göz ýetirersiňiz:

1. Berlen burça deň bolan burçy gurmaly.

Mesele. Berlen şöhlede berlen burçy gurmaly.

Çözülişi. Depesi bolan berlen burç we şöhlesi suratda şekillendiirilen. Burçuň depesi berlen şöhläniň başlangyjy bilen, bir tarapy bolsa şöhle bilen gabat geler ýaly berlen burç gurmaly.

M erkezi berlen burçuň depesinde bolan erkin radiusly töwerek geçireliň. Bu töwerek burçuň taraplaryny we nokatlarda keser.

Soňra şol radiusly merkezi berlen şöhläniň başlangyjynda bolan töweregi geçirýäris. Onuň şöhläni kesýän nokadyny bilen belgileýäris.

1. Täze temany berkitmek.

№ 239. we ýiti burçlar berilipdir. burçuň daşky ýaýlasynda tarapda burça deň bolan burçy alyp goýuň.

MN=AD ; AB=MO ; DB=NO

5. Täze temany berkitmek:

1.Üçburçluk diýip nämä aýdylýar?

2 .Üçburçlugyň depesi nähili belgilenýär?

Mesele N 242. Berlen iki kesimiň ortalaryny birikdirýän kesimi guruň.

6. Öý işini tabşyrmak:

Mesele № 240. Göni burçy we onuň bissektrisasyny guruň.

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Ýazan mugallym: ___________________________________________________

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi: _______ Wagty: ______ _______ _______

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ______ _______ ________

Sapagyň temasy:	Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleler
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleleri çözmegi öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Türkmenistan Watanymyzy başyna täç edip biljek sagdyn nesli terbiýeläp ýetişdirmek. Hormatly Prezidentimize söýgi terbiýelemek .
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar, tablisalar, tema degişli soraglar, çyzgyç.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleler

3. Geçilen temany jemlemek:

Sorag-jogap alyşmak: Çatyk burçlar diýip nämä aýdylýar? Wertikal burçlar näme? Perpendikulýar göni çyzyklar nähili geçirilýär? Üçburçluk we onuň elementleri näme? Üçburçlugyň medianasy, bissektrisasy, beýikligi we perimetri näme? Deňýanly üçburçluk näme? Üçburçlugyň deňliginiň nyşanlary? Töwerek näme?

4. Täze temany düşündirmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Töwerek barada umumy düşünje bermek

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmak.

3. Gurmaga degişli meseleleri öwretmek

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Töwerek barada umumy düşünjeleri bilmeli

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmaklygy bilmeli

3. Gurmaga degişli meseleleri bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Töwerek barada umumy düşünjeleri bilmekligi başarmaly

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmaklygy başarmaly

3. Gurmaga degişli meseleleri özbaşdak ýerine ýetirmegi başarmaly

B urçuň bissektrisasyny gurmak.

Berlen burçuň bissektrisasyny gurmaly.

Çözülişi. Merkezi berlen burçuň depesinde, ýagny nokatda bolan erkin radiusly töweregi çyzýarys. Bu suratda ol töwerek gök reňk bilen şekillendirilendir. Ol töweregiň burçuň taraplaryny kesýän nokatlaryny we bilen belleýäris. Soňra radiusy deň bolan we merkezleri hem-de nokatlarda bolan iki töweregiň bize gerek bolan dugalaryny, ýagny olaryň berlen burçuň içki ýaýlasynda kesişýän dugalaryny geçirýäris. Ol dugalar suratda gyzyl reňk bilen şekillendirilen.

Gurmaga degişli meselelerde çyzgyny has aýdyň etmek maksady bilen şeýle töwerekleriň zerur bolan bölekleri çyzgyda şekillendirilýär we zerur bolmadyk bölekleri bolsa çyzylmaýar.

5. Täze temany berkitmek:

№ 242. Berlen iki kesimiň ortalaryny birikdirýän kesimi guruň.

№ 243. Berlen burçy 4 deň bölege bölüň.

№ 247. we nokatlardan deňdaşlaşan we nokatdan berlen uzaklykda ýerleşen nokady tapyň. Nokatlaryň ýerleşişine we kesimiň uzynlygyna görä meseläniň çözüwiniň sanyny anyklaň.

6. Öý işini tabşyrmak:

Mesle № 245

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Ýazan mugallym: ___________________________________________________

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi: _______ Wagty: ______ _______ _______

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ______ _______ ________

Sapagyň temasy:	Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleler
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleleri çözmegi öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Türkmenistan Watanymyzy başyna täç edip biljek sagdyn nesli terbiýeläp ýetişdirmek. Hormatly Prezidentimize söýgi terbiýelemek .
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar, tablisalar, tema degişli soraglar, çyzgyç.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleler

3. Geçilen temany jemlemek:

Sorag-jogap alyşmak: 1. Berlen burça deň bolan burçy nähili gurmaly?

2. Burçuň bissektrisasyny nähili gurmaly?

3. Perpendikulýar göni çyzyklaryň gurluşyny düşündiriň?

4. Kesimi nädip ýarpa bölmeli?

4 . Täze temany düşündirmek:

1. Töwerek barada umumy düşünje bermek

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmak.

3. Gurmaga degişli meseleleri öwretmek

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Töwerek barada umumy düşünjeleri bilmeli

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmaklygy bilmeli

3. Gurmaga degişli meseleleri bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Töwerek barada umumy düşünjeleri bilmekligi başarmaly

2. Sirkulyñ we çyzgyjyñ kömegi bilen gurmaklygy başarmaly

3. Gurmaga degişli meseleleri özbaşdak ýerine ýetirmegi başarmaly

Göni çyzygyň üstünde ýatmaýan nokat arkaly oňa perpendikulýar bolan göni çyzygy gurmak.

Mesel. göni çyzyk we onuň üstünde ýatmaýan nokat berilipdir. Berlen nokadyň üstünden geçýän we berlen göni çyzyga perpendikulýar bolan göni çyzygy gurmaly.

Çözülişi. Merkezi nokatda bolan göni çyzygy we nokatlarda kesýän erkin radiusly töwerek geçirýäris. Suratda bu töwerek ýaşyl reňk bilen şekillendirilen. Merkezi we nokatlarda bolan radiusly iki töwerek çyzýarys. Bu töwerekler suratda gyzyl reňk bilen şekillendirilen. Bu töwerekleriň kesişme nokadyny bilen belleýäris. göni çyzygy geçirýäris. Gök reňk bilen şekillendirilen göni çyzyk berlen göni çyzyga perpendikulýardyr.

5. Täze temany berkitmek:

Mesele N 249. Berlen AB=A₁B₁; A=A₁; B=B₁; CD=C₁D₁; ∆BDC we ∆B_1­D₁C₁ deňligini subut etmeli. Eger AB=A₁B₁; A=A₁; B=B₁ bolsa, onda ∆ABC=∆A₁B₁C₁ (üçburçlugyň deňliginiň ikinji nyşany) bolar. Eger BC=B₁C₁; CD=C₁D₁; we C=C₁ bolsa, onda ∆BDC=∆B_1­D₁C₁ (üçburçlugyň deňliginiň birinji nyşany)bolar.

Mesele N 251. BM=BP; BO=BK; OPB=KMB.

a)Eger BO=BK bolsa, onda BKO=KOB bolar. Eger BKO=KOB bolsa, onda PKB=MOB bolar. Şeýlelikde MOB=PBK; MBK=PBO bolar we netijede ∆MBK=∆OBP bolar.Onda MK=OP bolar.

6. Öý işini tabşyrmak:

Mesele N 252.

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Ýazan mugallym: ___________________________________________________

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi: _______ Wagty: ______ _______ _______

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ______ _______ ________

Sapagyň temasy:	«Paýhas çeşmesi» atly kitapdaky üçburçluk bilen baglanyşykly aýdylan atalar sözi we nakyllar.
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	«Paýhas çeşmesi» atly kitapdaky üçburçluk bilen baglanyşykly aýdylan atalar sözi we nakyllary öwretmek. Gaýtalamak we mesele çözmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Türkmenistan Watanymyzy başyna täç edip biljek sagdyn nesli terbiýeläp ýetişdirmek. Hormatly Prezidentimize söýgi terbiýelemek .
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar, tablisalar, tema degişli soraglar, çyzgyç.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Sirkulyň we çyzgyjyň kömegi bilen gurmak. Gurmaga degişli meseleler

3. Geçilen temany jemlemek:

Sorag-jogap alyşmak: 1. Berlen burça deň bolan burçy nähili gurmaly?

2. Burçuň bissektrisasyny nähili gurmaly?

3. Perpendikulýar göni çyzyklaryň gurluşyny düşündiriň.

4. Kesimi nädip ýarpa bölmeli?

4. Täze temany düşündirmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Üçburluklaryň deňlik nyşanlaryny özleşdirmek

2. Üçburçluk we onuň elementlerini öwretmek

3. "Paýhas çeşmesi" atly kitapdaky üçburçluk bilen baglanyşykly aýdylan atalar sözi we nakyllar öwretmek

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Üçburluklaryň deňlik nyşanlaryny bilmeli

2. Üçburçluk we onuň elementlerini bilmeli

3. "Paýhas çeşmesi" atly kitapdaky üçburçluk bilen baglanyşykly aýdylan atalar sözi we nakyllary bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Üçburluklaryň deňlik nyşanlaryny subut etmekligi başarmaly

2. Üçburçluk we onuň elementlerini bilmekligi başarmaly

3. "Paýhas çeşmesi" atly kitapdaky üçburçluk bilen baglanyşykly aýdylan atalar sözi we nakyllary ýatdan aýdyp bermegi başarmaly

№ 253. üçburçlugyň perimetri Onuň tarapy tarapyndan uly. tarap bolsa tarapdan kiçi bolsa, üçburçlugyň taraplaryny tapyň.

Mesele N253. a+b+c=40 sm; a=c+6; c=b-4; (b-4+6)+b+(b-4)=40; 3b=42; b=14 sm; c=10 sm; a=16 sm. Jogaby: 14 sm; 10 sm; 16 sm.

№ 254. Deňýanly üçburçlugyň gapdal tarapy esasyndan kiçi. Bu üçburçlugyň perimetri . Onuň taraplaryny tapyň.

Mesele N254. c=a; c=b-5; a+b+c=41 sm; 2(b-5)+b=41; 2b-10+b=41; 3b=51; b=27 sm; a=c=22 sm. Jogaby: 27 sm; 22 sm; 22 sm.

№ 255. Deňýanly üçburçlugyň esasy Gapdal tarapa geçirilen mediana ony biriniň perimetri beýlekisinden uly bolan iki üçburçluga bölýär. Üçburçlugyň gapdal tarapyny tapyň.

Mesele N255. a=c=2x; b=8 sm; x+y+8=x+y+2x+2; 2x=6; x=3;

a=c=6 sm. Jogaby: 6 sm.

5. Täze temany berkitmek:

№ 256. Deňýanly üçburçlugyň esasy we gapdal tarapy ýaly gatnaşýarlar. Eger üçburçlugyň perimetri bolsa, onuň taraplaryny tapyň.

Mesele N256. b=3x; a=c=8x; a+b+c=38 sm; 2∙8x+3x=38; 19x=38; x=2 ; b=6 sm; a=c=16 sm.

Jogaby: 6 sm; 16 sm; 16 sm.

Mesele N264. A=36⁰; B=110⁰; C=34⁰; BD=DA; BE=EC; DBE=?

Eger BD=DA bolsa, onda DAB=ADB=36⁰ bolar. Eger BE=EC bolsa, onda ECB=EBC=34⁰ bolar. Onda DBE=110⁰-36⁰-34⁰=40⁰. Jogaby : 40⁰.

6. Öý işini tabşyrmak:

Mesele N257, Mesele N258.

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Ýazan mugallym: ___________________________________________________

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi: _______ Wagty: ______ _______ _______

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ______ _______ ________

Sapagyň temasy:	3-nji ýazuw- barlag işi
Sapagyň maksady.
1) Bilim berijilik maksady:	Okuwçylaryň bilimini barlamak, pikirleniş endiklerini ösdürmek
2) Terbiýeçilik maksady:	Okuwçylary watançylyk, zähmetsöýerlik, beýik adamkärçilik ruhunda terbiýelemek. Olaryň watansöýüjilik duýgularyny ösdürmek.
Sapagyň görnüşi:	Ýazuw-barlag işi geçirilýän sapak
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Barlag iş depderleri

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak. Gatnaşygy hasaba almak. 2. Okuwçylaryň sapaga taýýarlygyny barlamak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek. 4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak.

2. Ýazuw-barlag işiniň mazmunyny düşündirmek.

Ýazuw barlag işiniň ýazgysy bilen tanyşdyrmak.

Çep tarap	Sag tarap
1 AB we CD kesimler O nokatda kesişýärler we deň ýarpa bö­lün­ýär­ler. DAO  CBO subut ediň.	1. ME we PK kesimler O nokatda kesişýärler we deň ýarpa bölün­ýär­ler. KMO  PEO subut ediň.
2. AD şöhle A burçuň bissektrisasy. A burçuň taraplarynyň üstünde ADB  ADC bolar ýaly B we C nokatlar alnypdyr. AB  AC subut ediň.	2. D burçuň taraplarynyň üstünde DM  DK bolar ýaly M we K nokatlar alnypdyr. P nokat D burçuň içinde ýatyr we PK  PM. DP şöhläniň MDK burçuň bissektrisasydygyny subut ediň.
3. BC esasly ABC deňýanly üçburçluk çyzyň. Çyzgyjyň we sir­ku­lyň kömegi bilen AC gapdal tarapa BM medianany geçiriň.	3. AC esasly ABC deňýanly üçburçluk çyzyň. Çyzgyjyň we sir­ku­lyň kömegi bilen AH beýikligi geçiriň.

3. Okuwçylar tarapyndan ýazuw-barlag işiniň ýerine ýetirilmegi.

Çözlüşi

1. a) DOA  BOC (wertikal buçlar), DO  OC, AO  OB (1 sur) bo­lany üçin 1-nji nyşana görä AOD  BOC. Özara deň OD we OC ta­rap­laryň garşysynda ýatýan burçlar bolany üçin DAO  CBO. S.E.Ş.

b) EOP  KOM (wertikal buçlar), EO  OM, PO  OK (1 sur) bolany üçin 1-nji nyşana görä POE  KOM. Özara deň PO we OK ta­rap­laryň garşysynda ýatýan burçlar bolany üçin KMO  PEO. S.E.Ş.

1-nji surat 2-nji surat 3-njy surat

2. a) CAD  BAD, BDA  CDA, AD tarap umumy bolany üçin (2 sur) 2-nji nyşana görä ABD  ADC. Özara deň BDA we CDA burçlaryň garşysynda ýatýandyklary üçin AB  AC. S.E.Ş.

b) DP tarap umumy, DM  DK, MP  PK bolany üçin 3-nji nyşana görä DMP  DKP (3 sur). Özara deň MP we PK taraplaryň garşysynda ýatýandyklary üçin MDP  KDP.

Diýmek, DP – bissektrisa. S.E.Ş.

3. a) b)

4-nji surat 5-nji surat

4. Sapagy jemlemek, öý işini tabşyrmak.

Okuwçylaryň depderlerini toplap almak. Sapagy umumylaşdyryp jemlemek.

Ýazan mugallym: ___________________________________________________

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary ____________________________

Mekdebi: _______ Wagty: ______ _______ _______

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ______ _______ ________

Sapagyň temasy:	Parallel göni çyzyklaryň kesgitlenilişi.
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Parallel göni çyzyklaryň kesgitlenilişi temasyny öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Türkmenistan Watanymyzy başyna täç edip biljek sagdyn nesli terbiýeläp ýetişdirmek. Hormatly Prezidentimize söýgi terbiýelemek .
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar, tablisalar, tema degişli soraglar, çyzgyç.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

3-nji ýazuw- barlag işi

3. Geçilen temany jemlemek:

Sorag-jogap alyşmak: 1. Berlen burça deň bolan burçy nähili gurmaly?

2. Burçuň bissektrisasyny nähili gurmaly?

3. Perpendikulýar göni çyzyklaryň gurluşyny düşündiriň?

4 . Kesimi nädip ýarpa bölmeli?

4. Täze temany düşündirmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada umumy düşünje bermek

2. Parallel kesimler we şöhleler barada öwretmek

3. Parallel göni çyzyklaryñ kesgitlenilişini öwretmek

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada bilmeli

2. Parallel kesimler we şöhleleri gurup bilmeli

3. Parallel göni çyzyklaryñ kesgitlenilişini anyklamagy bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada umumy düşünjeleri bilmegi başarmaly

2. Parallel kesimler we şöhleleri gurup başarmaly

3. Parallel göni çyzyklaryñ kesgitlenilişini bilmekligi başarmaly

Dürli iki göni çyzygyň diňe bir umumy nokadynyň bolup biljekligini ýa-da olaryň umumy nokadynyň bolmajakdygyny biz bilýäris. Birinji ýagdaýda olar kesişýäler, ikinjide bolsa kesişmeýärler.

Kesgitleme. Bir tekizlikde ýatýan we kesişmeýän iki göni çyzyga parallel göni çyzyklar diýilýär.

Göni çyzyklaryň parallelligi║belgi bilen belgilenýär. Eger a we b göni çyzyklar parallel bolsalar (214-nji surat), onda ol a║b diýip ýazylýar.

5. Täze temany berkitmek:

1) Nähili göni çyzyklara parallel göni çyzyklar diýilýär?

2) Parallel kesimler we şöhleler nähili ýerleşýärler?

Mesele N 277. a) 180⁰-102⁰=78⁰ ýiti burç, 180⁰-68⁰=112⁰ kütek burç ;

b) 180⁰-76⁰=104⁰ kütek burç.

6. Öý işini tabşyrmak:

Mesele N276

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Ýazan mugallym: ___________________________________________________

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi: _______ Wagty: ______ _______ _______

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ______ _______ ________

Sapagyň temasy:	Iki göni çyzyk üçünji göni çyzyk bilen kesişende emele gelýän burçlar
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Iki göni çyzyk üçünji göni çyzyk bilen kesişende emele gelýän burçlar temasyny öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Türkmenistan Watanymyzy başyna täç edip biljek sagdyn nesli terbiýeläp ýetişdirmek. Hormatly Prezidentimize söýgi terbiýelemek .
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar, tablisalar, tema degişli soraglar, çyzgyç.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Parallel göni çyzyklaryň kesgitlenilişi.

3. Geçilen temany jemlemek:

Sorag-jogap alyşmak: 1. Nähili göni çyzyklara parallel göni çyzyklar diýilýär?

2. Parallel kesimler we şöhleler nähili ýerleşýärler?

3. Berlen burça deň bolan burçy nähili gurmaly?

4. Burçuň bissektrisasyny nähili gurmaly?

4. Täze temany düşündirmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada umumy düşünje bermek

2. Parallel kesimler we şöhleler barada öwretmek

3. Iki göni çyzyk üçünji göni çyzyk bilen kesişende emele gelýän burçlary öwretmek

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada umumy düşünjeleri bilmeli

2. Parallel kesimler we şöhleler barada bilmeli

3. Iki göni çyzyk üçünji göni çyzyk bilen kesişende emele gelýän burçlary bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada umumy düşünjeleri bilmegi başarmaly

2. Parallel kesimler we şöhleleri gurmagy başarmaly

3. Iki göni çyzyk üçünji göni çyzyk bilen kesişende emele gelýän burçlary bilmegi başarmaly

A B we CD göni çyzyklar üçünji EF göni çyzyk bilen kesişende sekiz sany burç alynýar (218-nji surat).

AB we CD göni çyzyklaryň iki- sini-de kesip geçýän EF göni çyzyga kesiji çyzyk diýilýär. Kesiji çyzyga görä ýerleşişine baglylykda sekiz burçuň ýörite atlary bardyr. 3 we 6,we 5 burçlara atanak ýatan burç­lar diýilýär. 3 we 5, 4 we 6 burçlara birtaraplaýyn burçlar diýilýär. l we 5, 2 we 6, 3 we 7, 4 we 8 burçlara degişli burçlar diýilýär.

5. Täze temany berkitmek:

1) Parallel kesimler we şöhleler nähili ýerleşýärler?

2) Iki göni çyzygy üçünji göni çyzyk kesip geçende emele gelýän burçlary aýdyň.

Mesele N278. 3=90⁰; a) 1=3=90⁰ bolanlygy üçin a║b bolar; b) 1+2=180⁰; 1=2=90⁰; 1=3 bolanlygy üçin a║b bolar.

6. Öý işini tabşyrmak:

Mesele N279

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Ýazan mugallym: ___________________________________________________

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi: _______ Wagty: ______ _______ _______

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ______ _______ ________

Sapagyň temasy:	Iki göni çyzyk üçünji göni çyzyk bilen kesişende emele gelýän burçlar
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Iki göni çyzyk üçünji göni çyzyk bilen kesişende emele gelýän burçlar temasyny öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Türkmenistan Watanymyzy başyna täç edip biljek sagdyn nesli terbiýeläp ýetişdirmek. Hormatly Prezidentimize söýgi terbiýelemek .
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar, tablisalar, tema degişli soraglar, çyzgyç.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Iki göni çyzyk üçünji göni çyzyk bilen kesişende emele gelýän burçlar

3. Geçilen temany jemlemek:

Sorag-jogap alyşmak:

4. Täze temany düşündirmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada umumy düşünje bermek

2. Parallel kesimler we şöhleler barada öwretmek

3. Iki göni çyzyk üçünji göni çyzyk bilen kesişende emele gelýän burçlary öwretmek

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada umumy düşünjeleri bilmeli

2. Parallel kesimler we şöhleler barada bilmeli

3. Iki göni çyzyk üçünji göni çyzyk bilen kesişende emele gelýän burçlary bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada umumy düşünjeleri bilmegi başarmaly

2. Parallel kesimler we şöhleleri gurmagy başarmaly

3. Iki göni çyzyk üçünji göni çyzyk bilen kesişende emele gelýän burçlary bilmegi başarmaly

Amaly ýumuş.

1. Erkin iki sany AB we CD göni çyzyk çyzyň.

2. Ol göniler degişlilikde O we O₁ nokatlarda

kesip geçýän EF göni çyzyk geçiriň.

3. Emele gelen burçlary ýazyň.

1) EOA, 2) EOB, 3) AOO₁, 4) BOO₁,

5) CO₁O, 6) DO₁O, 7) CO₁F, 8) FO₁D.

4. A,B,C,D –nokatlar EF –kesiji göni cyzyga görä

nähili ýerleşýärler? 22-nji surat.

A we C, B we D nokatlar kesiji göni çyzyga görä bir ýarym tekizlikde,

A we D, B we C nokatlar kesiji göni çyzyga görä dürli ýarym tekizliklerde

ýatýarlar.

5. Bir ýarym tekizlikde ýatýan A we C, B we D nokatlar hem-de olary birleşdirýän

kesimleriň EF –kesiji göni çyzygyň olary kesýän OO₁ –nokatlary arkaly emele gelen

burçlary ýazyň.

AOO₁ we CO₁O, BOO₁ we DO₁O – burçlar birtaraplaýyn burçlar.

Netije çykaryň:

AB we CD –göni çyzyklaryň arasynda ýatyp, EF –kesiji göni çyzygyň bir

tarapynda ýatan burçlar jübütine birtaraplaýyn burçlar diýilýär.

6. EF-kesiji göni çyzyga görä dürli ýarym tekizlikde ýatýan A we D, B we C –

nokatlary birleşdirýän AB we CD –kesimleri EF –kesiji göni çyzygyň O we

O₁ nokatlary arkaly emele gelen burçlary ýazyň.

BOO₁ we CO₁O, AOO₁ we DO₁O –burçlar atanak ýatan burçlardyr.

Netije çykaryň:

AB we CD göni çyzyklaryň arasynda ýatyp, kesiji göni çyzygyň dürli

tarapynda ýatýan burçlar jübütine atanak ýatan burçlar diýilýär.

7. Atanak ýatan burçlar jübütiniň bir burçuny onuň bilen wertikal burç bilen çalşyryp,

ýazyň.

AOO₁ = EOB(wertikal burçlar).

EOB we DO₁O, BOO₁ we DO₁F – degişli burçlar.

Netije çykaryň:

Atanak ýatan burçlar jübütiniň islendik bir burçuny oňa deň burç bilen

çalşyrylyp, alnan burçlar jübütine degişli burçlar diýilýär.

8. 23-nji surat boýunça atanak ýatan we degişli burçlary ýazyň.

Suratda: 3 we 6 -atanak ýatan burçlar,

2 we 6 -degişli burçlar.

4 we 5 -atanak ýatan burçlar,

4 we 8 - degişli burçlar.

Okuwçylaryň burçlary tanamak we olary

özbaşdak saýlap bilmek endiklerini ösdürmek

maksady bilen , olara okuw kitabyndaky 276-njy

gönükmäni öýe iş tabşyrmak bolar. 23-nji surat.

5 . Täze temany berkitmek:

276-njy gönükme.

p we q dürli iki göni çyzyk geçiriň we olary

d-kesiji çyzyk bilen kesiň. Alnan burçlary belgiläň

we çyzgydan atanak ýatan burçlary , birtaraplaýyn

burçlary, degişli burçlary görkezip, ýazyň.

3 we 6, 4 we 5 – atanak ýatan burçlar.

3 we 5, 4 we 6 – birtaraplaýyn burçlar.

 2 we 6, 4 we 8, 1 we 5, 3 we 7 – degişli burçlar.

6. Öý işini tabşyrmak:

Geçilenleri gaýtalamak

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Ýazan mugallym: ___________________________________________________

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi: _______ Wagty: ______ _______ _______

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ______ _______ ________

Sapagyň temasy:	Iki göni çyzygyň parallellik nyşanlary
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Iki göni çyzygyň parallellik nyşanlary temasyny öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Türkmenistan Watanymyzy başyna täç edip biljek sagdyn nesli terbiýeläp ýetişdirmek. Hormatly Prezidentimize söýgi terbiýelemek .
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar, tablisalar, tema degişli soraglar, çyzgyç.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Iki göni çyzyk üçünji göni çyzyk bilen kesişende emele gelýän burçlar

3. Geçilen temany jemlemek:

Sorag-jogap alyşmak: 1. Parallel kesimler we şöhleler nähili ýerleşýärler?

2. Iki göni çyzygy üçünji göni çyzyk kesip geçende emele gelýän burçlary aýdyň.

3. Perpendikulýar göni çyzyklaryň gurluşyny düşündiriň?

4. Kesimi nädip ýarpa bölmeli?

4. Täze temany düşündirmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada umumy düşünje bermek

2. Parallel kesimler we şöhleler barada öwretmek

3. Iki göni çyzygyñ parallellik nyşanlaryny öwretmek

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada umumy düşünjeleri bilmeli

2. Parallel kesimler we şöhleler barada bilmeli

3 Iki göni çyzygyñ parallellik nyşanlaryny bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada umumy düşünjeleri bilmegi başarmaly

2. Parallel kesimler we şöhleleri gurmagy başarmaly

3. Iki göni çyzygyñ parallellik nyşanlaryny subut etmegi başarmaly

1. Parallelligiň üçünji nyşany.

Üçburçluklaryň deňlik nyşanlary ýaly göni çyzyklaryň hem pa­rallellik nyşanlary bardyr. Olar haýsy şertler ýerine ýetende iki göni çyzygyň özara parallel bol jakdygyny aňladýar.

1. Parallelligiň birinji nyşany.

Teorema. Eger iki göni çyzygy üçünji göni çyzyk kesip geçende alynýan atanak ýatan burçlar deň bolsalar, onda ol göni çyzyklar paralleldirler.

1. Parallelligiň ikinji nyşany.

Teorema. Eger iki göni çyzygy üçünji göni çyzyk kesip geçende alynýan degişli burçlar deň bolsa, onda ol göni çyzyklar paralleldirler.

5. Täze temany berkitmek:

1) Üçburçluklaryň deňlik nyşanlary nähili?

2) Iki göni çyzygyň parallelliginiň birinji nyşanyny düşündiriň.

Mesele N 280. a) 1=61⁰, 6=119⁰,2=180⁰-61⁰=119⁰, degişli burçlar 2=6 bolanlygy üçin parallelligiň ikinji nyşany boýunça a║b bolar.

b) 2=7 bolsa, onda 7=6 bolanlygy üçin 2=6 bolar . Onda parallelligiň ikinji nyşany boýunça a║b bolar.

6. Öý işini tabşyrmak:

Mesele N284

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Ýazan mugallym: ___________________________________________________

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi: _______ Wagty: ______ _______ _______

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ______ _______ ________

Sapagyň temasy:	Iki göni çyzygyň parallellik nyşanlary
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Iki göni çyzygyň parallellik nyşanlary temasyny öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Türkmenistan Watanymyzy başyna täç edip biljek sagdyn nesli terbiýeläp ýetişdirmek. Hormatly Prezidentimize söýgi terbiýelemek .
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar, tablisalar, tema degişli soraglar, çyzgyç.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Iki göni çyzygyň parallellik nyşanlary

3. Geçilen temany jemlemek:

Sorag-jogap alyşmak: 1) Iki göni çyzygyň parallelliginiň birinji nyşanyny düşündiriň.

2) Iki göni çyzygy üçünji göni çyzyk kesip geçende emele gelýän burçlary aýdyň.

3) Üçburçluklaryň deňlik nyşanlaryny düşündiriň.

4) Perpendikulýar göni çyzyklaryň gurluşyny düşündiriň?

4. Täze temany düşündirmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada umumy düşünje bermek

2. Parallel kesimler we şöhleler barada öwretmek

3. Iki göni çyzygyñ parallellik nyşanlaryny öwretmek

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada umumy düşünjeleri bilmeli

2. Parallel kesimler we şöhleler barada bilmeli

3 Iki göni çyzygyñ parallellik nyşanlaryny bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada umumy düşünjeleri bilmegi başarmaly

2. Parallel kesimler we şöhleleri gurmagy başarmaly

3. Iki göni çyzygyñ parallellik nyşanlaryny subut etmegi başarmaly

Parallelligiň üçünji nyşany.

Teorema. Eger iki göni çyzyk üçünji göni çyzyk bilen kesişende alynýan birtaraplaýyn burçlaryň jemi 180°-a deň bolsa, onda ol göni çyzyklar paralleldirler. Subudy. Goý, a we b göni çyzyklar c göni çyzyk bilen kesişende alynýan 2 we 4 birtaraplaýyn burçla­ryň jemi 180°-a deň, ýagny 2 + 4 = 180° bolsun (224-nji surat). a ║b bolýandygyny subut edeliň. 3 we 4 çatyk burçlardyr. Şoňa görä-de 3 + 4 = 180°. 2 + 4 = 180° we 3 + 4 = 180° deňliklerden 2 = 3. 2 we 3 atanak ýatan burçlardyr. Diýmek, a║b. Teorema subut edildi.

5. Täze temany berkitmek:

1) Üçburçluklaryň deňlik nyşanlary nähili?

2 ) Iki göni çyzygyň birinji nyşanyny düşündiriň.

Mesele N 282. Eger AB=BÇ bolsa onda BAC= BCA bolar. Eger BAC=CAD bolsa, onda atanak BCA=CAD bolanlygy üçin paralleligiň birinji nyşany boýunça AÇ║DE.

Mesele N 286. A=65⁰; CE kesim BCD bissektrisasy bolanlygy üçin BCE=ECE=130⁰/2=65⁰ bolar. Şeýlelikde BAC=ECE bolanlygy üçin parallelligiň ikinji nyşany boýunça AB║CE.

6. Öý işini tabşyrmak:

Mesele N283

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Ýazan mugallym: ___________________________________________________

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________

Mekdebi: _______ Wagty: ______ _______ _______

Dersiň ady: Geometriýa Synpy:7-nji synp ______ _______ ________

Sapagyň temasy:	Iki göni çyzygyň parallellik nyşanlary
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Iki göni çyzygyň parallellik nyşanlary temasyny öwretmek. Okuwçylaryň öňki öwrenenlerini berkitmek, olaryň başarnyklaryny, ukyplaryny ösdürmek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Türkmenistan Watanymyzy başyna täç edip biljek sagdyn nesli terbiýeläp ýetişdirmek. Hormatly Prezidentimize söýgi terbiýelemek .
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar, tablisalar, tema degişli soraglar, çyzgyç.

Sapagyň gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak.

2. Gatnaşygy hasaba almak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak. ”Paýhas çeşmesi” kitabyndan pähimleri öwretmek

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak:

Iki göni çyzygyň parallellik nyşanlary

3. Geçilen temany jemlemek:

Sorag-jogap alyşmak: 1) Iki göni çyzygyň parelleliginiň birinji nyşanyny düşündiriň.

2) Iki göni çyzygy üçünji göni çyzyk kesip geçende emele gelýän burçlary aýdyň.

3) Iki göni çyzygyň parelleliginiň ikinji nyşanyny düşündiriň.

4 ) Perpendikulýar göni çyzyklaryň gurluşyny düşündiriň?

4. Täze temany düşündirmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada umumy düşünje bermek

2. Parallel kesimler we şöhleler barada öwretmek

3. Iki göni çyzygyñ parallellik nyşanlaryny öwretmek

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada umumy düşünjeleri bilmeli

2. Parallel kesimler we şöhleler barada bilmeli

3 Iki göni çyzygyñ parallellik nyşanlaryny bilmeli

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

1. Göni çyzyklaryň parallelligi barada umumy düşünjeleri bilmegi başarmaly

2. Parallel kesimler we şöhleleri gurmagy başarmaly

3. Iki göni çyzygyñ parallellik nyşanlaryny subut etmegi başarmaly

Mesele N 287. K=180⁰-52⁰-64⁰=64⁰.

MNK=KNP=64⁰ bolar. Atanak burçlar

KNP=MKN bolanlygy üçin paralleligiň birinji

nyşany boýunça MN║KP bolar.

5. Täze temany berkitmek:

1) Göni çyzygyň parallellik nyşanlaryny düşündiriň.

2) Iki göni çyzygyň birinji nyşanyny düşündiriň.

M esele N 288. BH kesim üçburçlugyň hem beýikligi hem

bissektrisasy. BK kesim PBC burçuň bissektrisasy.

Onda PBK=KBC we ABH=CBH bolar.

PBK+KBC +ABH+CBH=180⁰ →2KBC +2CBH=180⁰

→KBÇ +CBH=90⁰, ýagny KBH=90⁰ bolar.

Paralelligiň üçünji nyşany boýunça, ýagny BHC+KBH=180⁰ bolanlygy üçin BK║AC bolar.

6. Öý işini tabşyrmak:

Mesele N286

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak:

Sapaga işjeň gatnaşan okuwçylary bahalandyrmak.

Ýazan mugallym: ___________________________________________________

Bellik:________________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary _____________________________