36 -сы д1рес
Баш6ортостан йыл7алары.
(тк1н 31м х18ерге заман 6ылымдарыны5 барлы6 31м ю6лы6 формаларын 6абатлау.
2 йг1 эште тикшер1йек
Неопределенная форма глаголов
6арар7а
Килерг1
2 лицо ед.числа
отрицательная форма
6араны5
утвердительная форма
Барыр7а
Килде5
6араманы5
Килм1не5
Й282рг1
Бар8ы5
Барманы5
Й28825
К2л2рг1
Й28м1не5
К2лд25
Я8ыр7а
К2лм1не5
Я88ы5
У6ыр7а
Я8маны5
У6ыны5
Барып килерг1
Барып килде5
Т2ш2рг1
У6ыманы5
Барып килм1не5
Т2шт25
Менерг1
Т2шм1не5
Менде5
Атлар7а
6алыр7а
менм1не5
Атланы5
Атламаны5
6алды5
белерг1
6алманы5
белде5
белм1не5
(8еге88е ба3ала7ы8. №2йл1мд1реге88е у6ы7ы8.
Рис. пейзаж
Я5ы 39881р У6ытыусы артынан 6абатла7ы8, я5ы 39881р8е д1фт1рг1 я8ы7ы8
- Элек, борон - раньше
- С1й1х1тсе - путешественник
- Я8ма – запись, письменный/рукопись/
- Терк1лг1н - записано, зафиксировано
- Хе8м1т - труд
- 6омарт6ы – реликвия
- Телг1 алына – упомянута
- 6ой-ор7а - вподать, лить
- Бойор-ор7а – приказывать
- 3у5ла-р7а - опаздывать
- Я8-ыр7а – писать
- Й1ш1-рг1 – жить
Бирелг1н тексты у6ы7ы8, т1ржем1 итеге8, 6ылымдар8ы табы7ы8
Урал
Баш6орттар элек был йыл7аны Яйы6 тип ата7андар. Борон7о грек астрономы Птолемей /бе88е5 эраны5 икенсе быуаты/ 31м фламанд с1й1х1тсе3е Виллем Рубрук / 1254 йыл/ Даикс тип я8ып 6алдыр7ан. Византия тарихсы3ы Менандр /алтынсы быуат/ хе8м1тт1ренд1 *айх, 71р1п с1й1х1тсе3е Ибн-Фа8лан я8маларында Джайк р19ешенд1 терк1лг1н. Рус я8ма 6омарт6ыларында Яйы6 йыл7а3ы беренсе тап6ыр 1229 йылда Яйы6 форма3ында телг1 алына. Х18ер ул Урал тип атала.
Я6ынса яуаптар
- Ата7ан
- Я8ып 6алдыр7ан
- Терк1лг1н
- Телг1 алына
- Атала
Бирелг1н 6ылымдар8ы5 6ай3ы заманда,затта, 3анда, формала тороуын а5латы7ы8. Ни 2с2н ?
- Ата7ан
- Я8ып 6алдыр7ан
- Терк1лг1н
- Телг1 алына
- Атала
Д2р24 яуаптар
- Ата 7ан - 9тк1н заман , берлект1, 2с2нс2 затта , барлы6та,
- Я8ып 6алдыр 7ан – 9тк1н заман , берлект1, 2с2нс2 затта, барлы6та ,
- Терк1л г1н – 9тк1н заман , берлект1 , 2с2нс2 затта, барлы6та,
- Телг1 алын а - х18ерге заман , берлект1, 2с2нс2 затта, барлы6та ,
- Атал а- х18ерге заман , берлект1, 2с2нс2 затта , барлы6та.
Бирелг1н тексты у6ы7ы8. Т1ржем1 итеге8. Ике текста 398 ним1 тура3ында бар7анын баш6орт теленд1 а5латы7ы8. :ылымдар8ы табы7ы8.Улар8ы5 заманын, форма3ын, 3анын, затын билд1л1ге8 .
Яйы6.
Яйы6 йыл7а3ы Баш6ортостанды5 Учалы районында башлана, Каспий ди5ге8ен1 6оя. Ул Баш6ортостан Республика3ы, Сил1бе, Ырымбур 2лк1л1ре 31м :а8а7стан ер81рен1н а7а. О8онло7о – 2354 са6рым.
Ирекле тормош 2с2н яу7а к9т1релг1н Яйы6 казактарын 31м улар8ы5 ет1ксе3е Емельян Пугачевты х1терл1теп торма3ын 2с2н, 1775 йылда !бей батша Яйы6 йыл7а3ын Урал, 1 Яйы6 6аласы7ын Уральск тип атар7а бойора.
Д2р24 яуаптар
- Башлан а - начинается – х18ерге заман , барлы6та, 2с2нс2 зат, берлект1 ,
- :о я - впадает – х18ерге заман, барлы6та , 2с2нс2 зат , берлект1 ,
- А7 а – течет, протекает , - х18ерге заман, барлы6та , 2с2нс2 зат, берлект1 ,
- Бойор а - приказывает, - х18ерге заман, барлы6та , 2с2нс2 зат , берлект1.
Обратите внимание на данные слова, определите их корень и окончания
А7а
:оя
Д2р24 яуаптар
глагол в повелит. накл. А:
между двумя гласными происходит сочетание согласных :-?, П-Б, К-Г
глагол в настоящ. вр. :о/й-а/,
Я – дифтонг , состоит из двух звуков Й + А
Бирелг1н к9неге98е эшл1ге8. №2йл1мд1р81ге 6ылымдар8ы ю6лы6 форма3ына 6уйып я8ы7ы8.Бирелг1н м17л9м1тте и4батла7ы8.
- :ы8ыл йыл7а3ы 2 ф2н25 урта3ынан а7а.
- Яйы6 йыл7а3ы х18ер :ы8ыл тип атала.
- Ибн –Фа8лан борон7о грек астрономы бул7ан.
- Яйы6 йыл7а3ы Сил1бе 2лк13енд1 башлана.
Д2р24 яуаптар
- :ы8ыл йыл7а3ы 2ф2 урта3ынан а6май. Ул !бй1лил районында а7а.
- Яйы6 йыл7а3ы х18ер :ы8ыл тип аталмай. Ул Урал тип атала.
- Ибн-Фа8лан грек астрономы булма7ан. Ул 71р1п с1й1х1тсе3е бул7ан.
- Яйы6 йыл7а3ы Сил1бе 2лк13енд1 башланмай. Ул Баш6ортостанды5 Учалы районында башлана.
! 3е8 бел13еге8ме ?
Баш6ортостанда7ы и5 о8он йыл7а-А7и8ел йыл7а3ы. О8онло7о 1420 км. Бассейн май8аны 141900 кв.км.
Ул Ир1м1л тауынан К2нсы7ышта башлана. У7а 6ушыл7ан и5 8ур йыл7алар : Н2г2ш, Э4ем, :ари8ел, Б2р2, Тере Танып, Аш6а8ар, 2 рш1к, Дим, :армасан, С1рм1с1н, Ба8ы, С2н.
А7и8ел буйында Белорет, М1л19ез, Ишембай, Салауат, Ст1рлетама6, 2 ф2, Благовещен, Б2р2 6алалары урынлаш6ан.
Бирелг1н 3орау8ар7а яуап биреге8
- А7и8ел йыл7а3ы русса нисек атала ?
- Ир1м1л тауы Баш6ортостанды5 6ай3ы районында урынлаш6ан ?
- А7и8ел йыл7а3ы Баш6ортостанды5 6ай3ы райондарында а7а ?
- А7и8ел атама3ын та7ы ним1л1р й2р2т1 ?
Я6ынса яуаптар
- А7и8ел йыл7а3ы русса Белая тип
атала.
- Ир1м1л тауы Баш6ортостанды5 Белорет районында урынлаш6ан.
- А7и8ел йыл7а3ы Белорет, Ишембай, Салауат, Ст1рлетама6, Архангель, Б2рй1н, К9г1рсен, М1л19ез, ?афури, :ырмы46алы, Иглин, 2 ф2, Благовещен, Кушнарен, Б2р2, Д9рт2йл2, :алтасы райондарынан а7а.
- А7и8ел атама3ын йыл7а, Баш6ортостанда7ы 6ала, журнал, предприятие, турбаза, пароходство й2р2т1.
Составьте предложения из данных слов
- Йыл7а3ы, 6оя, йыл7а3ына, Кама, А7и8ел.
- Йыл7а, был, и5, Баш6ортостанда7ы, о8он.
- Белорет, алып, 6ала3ына, А7и8ел, районынан, ул, а7а тиклем Баш6ортостанда.
Д2р24 яуаптар
- А7и8ел йыл7а3ы Кама йыл7а3ына 6оя.
- Был Баш6ортостанда7ы и5 о8он йыл7а.
- Ул Баш6ортостанда Белорет районынан алып А7и8ел 6ала3ына тиклем а7а.
Бирелг1н 39881р8е 9тк1н 31м х18ерге заман 6ылымдарыны5 ю6лы6 форма3ында, берлект1, 2с2нс2 затта 6уйы7ы8 .
- :ара
- Кил
- Бар
- Й28
- К2л
- Я8
- У6ыБарып кил
- Т2ш
- Мен
- Атла
- :ал
- Бел
Д2р24 яуаптар
:ара ма й , 6ара ма ны , 6ара ма 7ан
Кил м1 й , кил м1 не , кил м1 г1н ,
Бар ма й , бар ма ны , бар ма 7ан ,
Й28 м1 й , й28 м1 не , й28 м1 г1н,
К2л м1 й , к2л м1 не , к2л м1 г1н ,
Я8 ма й , я8 ма ны , я8 ма 7ан ,
У6ы ма й , у6ы ма ны , у6ыма7ан ,
Барып кил м1 й , барып кил м1 не , барып кил м1 г1н ,
Т2ш м1 й , т2ш м1 не , т2ш м1 г1н ,
Мен м1 й , мен м1 не , мен м1 г1н ,
Атла ма й , атла ма ны , атла ма 7ан ,
:ал ма й , 6ал ма ны , 6ал ма 7ан ,
Бел м1 й , бел м1 не , бел м1 г1н
№ ы7ымта я3а7ы8
- Ю6лы6ты белдере9се 398, ял7ау8ар8ы билд1л1ге8.
- -МА,-М! ял7ау8ары Т(ГЕЛ 398ен1н ним1 мен1н айырыла ?
Я6ынса яуаптар
НЕ = -МА, -М!
прибавляются к глаголам повелительного наклонения
БАР МА , БИР М!
НЕ = Т(ГЕЛ
используется после сущ ., местоимений, прилагательных
Айг2л т9гел, мин т9гел, 6ы8ыл т9гел
2 йг1 эш
« Баш6ортостан йыл7алары» тема3ына ижади эш.
(8еге8г1 о6ша7ан эште 3айлап алы7ы8 :
-Реферат,
-фото39р1тт1р,
-Р1сем,
-?илми эш 3.б.