БКМ, МОМ, 6-семестр, 6.1

Жүз ичиндеги сандарды кошу жана кемитүүнүн оозеки эсептөө ыкмалары

Мамыча түрүндө кошуу жана кемитүү алгоритми

Оозеки эсептөө учурлары. Оозеки эсептөө эрежелери математикалык закон же эрежелерге таянып аткарылат. Жүз ичиндеги сандарды кошуу жана кемитүүнү эсептөө ишмердүүлүгүн ийгиликтүү калыптандыруу үчүн бала көптөгөн негизги эсептөө ыкмаларынын типтерин өздөштүрүүсү керек:

1. 60 + 20; 50 – 30 – бүтүн ондуктарды кошуу жана кемитүү;

2. 34 + 20; 34 + 2 – сандын бирдиктерин же ондуктарын кошуу;

3. 26 +4 – бирдиктерди санга кошуунун жыйынтыгынан бүтүн ондукту алуу, ондуктардын разрядын бир бирдикке чоңойтуу;

4. 48 – 30; 48 – 3 - сандын бирдиктерин же ондуктарын кемитүү;

5. 30 – 6 – бүтүн ондуктарды майдалоо аркылуу бирдикти кемитүү;

6. 46 + 5 – ондук разряд аркылуу санга бирдикти кошуу;

7. 42 – 5 – ондук разряд аркылуу сандан бирдикти кемитүү

8. 40 +16; 45 +23 – эки орундуу сандардын тиешелүү разряддарын кошуу;

9. 40 – 16 – бүтүн ондукту майдалоо аркылуу эки орундуу санды кемитүү;

10. 45 – 12 – эки орундуу сандардын тиешелүү разряддарын кемитүү;

4. Жүз ичиндеги сандарды жазуу жүзүндөгү же мамыча түрүндө кошуу жана кемитүүнүн алгоритмалары:

1. Ондуктардын алдына ондуктар, бирдиктердин алдына бирдиктер жазылат;

2. Бирдиктер кошулуп, суммасы бирдиктердин алдына жазылат;

3. Ондуктар кошулуп, суммасы ондуктардын алдына жазылат;

4 5 5бирд+3бирд=8бирд

+ бирдигинин алдына 8ди жазабыз

23 4онд.+2онд.=6онд. ондугунун алдына 6 ны жазабыз

68

5 6 6бирд–2бирд=4бирд бирдигинин алдына 4тү

– жазабыз

42 5онд. –4онд.=1онд. ондугунун алдына 1ди

1 4 жазабыз