Геометриянын өнүгүү тарыхынан маалымат

7-класс геометрия

Т:Геометриянын өнүгүү

тарыхынан маалымат.

Сабактын максаты:

Геометриянын тарыхы боюнча маалымат алышат.

Геометриянын өнүгүү тарыхын окуп үйрөнүшөт.

Активдүү болууга,жоопкерчиликтүү болууга тарбияланасыңар .

Геометрия-тегиздиктеги (планаметрия ) жана мейкиндиктеги (стреометрия)фигуралардын касиеттериниликтеп үйрөнүүчү математиканын бөлүгү.Геометрия термини (латын тилинде “гео”-жер,”метрия”-ченейм )жер ченөө деген сөздөн келип чыккан .Демек,геометрия илиминин элементтери биздин эрага чейин көп кылымдар мурда элэ пайда болгон .Мисалы ,Евклидге чейинки математиктер тегеректин аянтын жана шардын көлөмүн эсептөөнү билишкен.

4-3 кылымдарда жашаган грек математиги Евклитддин “Башталышы “болгон.Евклидке чейин геометрия илиминин өнүгүшүнө өзгөчө салым кошкон окумуштуулар Милетте төрөлгөн жана б.з.ч. 6 кылымда жашаган окумуштуу илимпоздордун Милет мектебин түзгөн Фалес жана Кичи Азия жээктеринде жакын жайгашкан Симос аралында б.з.ч. 6 кылымда төрөлгөн ,Грециянын колониясы болгон Италиянын түштүгүндө Кротон шаарында өзүнүн мектебин түзгөн Пифагорлор болушкан.

Фалес соодагер болгон .Соода иштери боюнча Египнт,Азия,Халдей жана башка өлкөлөргө каттап турган жана өзүнүн билимин ал жерлердеги окумуштууларды эмгектери аркылуу байытканга аракеттенген.Фалес математикага алгачкы болуп далилдөөнү киргизген. Пифагор дагы Египет,Азия жана башка жерлерди көп кыдырган жана өзүнүн билимин тереңдеткен.Пифагорго чейин Кытайда,Вавилондо ,Египетте Пифагордун атын алып жүргөн теорема белгилүү болгон жана далилденген.

Геометрия илиминин өсүшүнө 10-11 кылымдарда жашашкан окумуштуу –илимпоздор Бируни жана Омар Хайямдар зор салым кошушкан Бируни синустардын теоремасын жана сфералык синустардын теоремасын далилдеген.Омар Хайям Евклиддин “Башталышына” көптөгөн толуктоолорду киргизген.Ошондой элэ геометрия илиминин өнүгүшүнө 15-19кылымдарда жашашкан Виет,Декарт,Паскаль,Лобачевский ,Янош Боян,Раман жана башка математиктер чоң салым кошушкан.

Геометриялык фигуралардын касиеттерин окуп үйрөнүү үчүн Декарт координата системасын киргизген. Орустун улуу математиги Н.Лобочевский Евклиттик эмес геометрияны түзгөн.Геометрия мектепте математикалык циклдеги негизги окуу предмети болуп эсептелет. Мектеп курсунда геометриянын планиметрия жана стереометрия бөлүктөрү окулат. Планиметрия бөлүгүндө тегиздиктеги фигуралар:чекит ,түз сызык,кесинди,үч бурчтуктар жана алардын түрлөрү; төрт бурчтуктар жана алардын түрлөрү;көп бурчтуктар,анын ичинде туура көп бурчтуктар;айлана жана айлананын бөлүктөрүнүн

Касиеттери окулат.

Ал эми стреометрия бөлүгүндө мейкиндиктеги фигуралар : призма жана анын түрлөрү ;пирамида жана кесилген пирамида,цилиндр,конус жана кесилген конус,шар жана шардын бөлүктөрү,алардын касиеттери окулат.

Тапшырма.

Геометрия илиминин өнүгүшүнө салым кошкон математиктер кимдер?

Саламатта калгыла.