Экилик эсептөө системасы

Экилик эсептөө системасы

Сабактын максаты:

Экилик эсептөө системасы жөнүндө түшүнүк аласыңар жана алар менен болгон амалдарды талдайсыңар

Экилик маалымат

Компьютер электрдик сигналдын эки маанисин гана колдонот – «жанган (сигнал бар)» же «өчкөн (сигнал жок)». Мындай эсептөө системасы экилик эсептөө системасы (э.с.) деп аталат.

Бир гана лампочканы колдонуп 2 сигналды – 0 же 1ди берүүгө болот.

Эгерде 2 лампочка колдонулса, анда эки эсе көп, башкача айтканда төрт сигналды берүүгө болот .

Экилик коддун жардамы менен маалы-маттын ар кандай түрлөрүн берүү ыкмалары:

Экилик код экилик эсептөө система-сынын жардамы менен жазылат.

Математикада негизинен ондук эсептөө системасын колдонобуз. Бири-бирине сан жөнүндөгү маалыматты берүү үчүн байыркы адамдар манжаларын колдонушкан. Манжалардын саны маанилердин санын түшүндүрөт. Алардын саны 10го барабар.

Ондук эсептөө системасында буюмдардын санын эсептөө үчүн 0дөн 9га чейинки 10 цифра колдонулат. Ошондуктан эсептөө системасынын негизи 10го барабар деп айтышат.

256 санын карап көрөлү.

Анда:

2 цифрасы − жүздүктөр позициясы;

5 цифрасы − ондуктар позициясы;

6 цифрасы − бирдиктер позициясы.

Бул санды жазуу үчүн биз үч цифраны колдонобуз. Мында улам кийинки позиция мурункусунан 10 эсеге көп болот:

Мындай жазуу сандын жайылган формасы деп аталат.

1101 экилик санын ондук эсептөө системасына өткөрүү схемасы:

Санды экилик эсептөө системасынан ондук эсептөө системасына өткөрүү үчүн, эң кичинесинен баштап ар бир кийинки разряддын цифрасын тиешелүү даражадагы эсептөө системасынын негизине көбөйтүшөт жана алынган көбөйтүндүлөрдү кошушат.

Каалагандай санды жазуу үчүн керек болгон цифралардын жана белгилердин саны эсептөө системасынын негизи деп аталат. Ал бир гана сандык маанини пайдалануу мене алууга боло турган маанилердин санын көрсөтөт. Сандагы ар бир цифранын орду позиция деп аталат.

2 – бул экилик эсептөө системасынын негизи деп аталат.

Тапшырма

1 ) Сандарды жайылган формада көрсөткүлө: