Основная общеобразовательная школа Ярминский филиал
муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение
средняя общеобразовательная школа села Маядык
муниципального района Дюртюлинский район Республики Башкортостан
Согласовано Утверждено
Зам.зав.филиалом по УВР: Директор школы:
_________/Султангирова Н.Д./ __________/Ишалин А.И./
« ___ » _____ 2017 г. Приказ № __ от « ___ » _____ 2017 г.
КОНТРОЛЬНО – ИЗМЕРИТЕЛЬНЫЕ МАТЕРИАЛЫ
ЗА 2017-18 учебный год
по предмету: родной (марийский) язык (5 класс)
Рассмотрено:
Руководитель МО:________/Гайнутдинова А.У./
Протокол: №__ от __________ 2017 года
Учитель: Алексеева Ирина Семеновна
Пояснительная записка
НОРМЫ ОЦЕНКИ ПИСЬМЕННЫХ КОНТРОЛЬНЫХ РАБОТ
I. Рекомендуемые нормы оценки за ДИКТАНТ
| Отметка | Число ошибок (орфографических и пунктуационных) |
| «5» | 0/0, 0/1, 1/0 (негрубая ошибка) |
| «4» | 2/2, 1/3, 0/4, 3/0, 3/1 (если ошибки однотипные) |
| «3» | 4/4, 3/5, 0/7, 5/4 в 5 классе; 6/6 (если есть ошибки однотипные и негрубые) |
| «2» | 7/7, 6/8, 5/9, 8/6 |
В контрольной работе, состоящей из диктанта и дополнительного (фонетического, лексического, орфографического, грамматического и т.п.) задания, выставляются две оценки (за диктант и за дополнительное задание).
При оценке выполнения дополнительных заданий рекомендуется руководствоваться следующим:
| Балл | Степень выполнения задания |
| «5» | ученик выполнил все задания верно |
| «4» | ученик выполнил правильно не менее 3/4 заданий |
| «3» | выполнено не менее половины заданий |
II. Критерии и нормативы оценки ИЗЛОЖЕНИЙ и СОЧИНЕНИЙ
Основные критерии оценки за изложение и сочинение
| Оценка | Содержание и речь | Грамотность |
| «5» | 1.Содержание работы полностью соответствует теме. 2.Фактические ошибки отсутствуют. 3.Содержание излагается последовательно. 4.Работа отличается богатством словаря, разнообразием используемых синтаксических конструкций, точностью словоупотребления. 5.Достигнуты стилевое единство и выразительность текста. В целом в работе допускается 1 недочет в содержании 1-2 речевых недочета. | Допускаются: 1 орфографическая, или 1 пунктуационная, или 1 грамматическая ошибки |
| «4» | 1.Содержание работы в основном соответствует теме (имеются незначительные отклонения от темы). 2.Содержание в основном достоверно, но имеются единичные фактические неточности. 3.Имеются незначительные нарушения последовательности в изложении мыслей. 4.Лексический и грамматический строй речи достаточно разнообразен. 5.Стиль работы отличается единством и достаточной выразительностью. В целом в работе допускается не более 2 недочетов в содержании и не более 3-4 речевых недочетов. | Допускаются: 2 орфографические и 2 пунктуационные ошибки, или 1 орфографическая и 3 пунктуационные ошибки, или 4 пунктуационные ошибки при отсутствии орфографических ошибок, а также 2 грамматические ошибки |
| «3» | 1.В работе допущены существенные отклонения 2.Работа достоверна в главном, но в ней имеются отдельные фактические неточности. 3.Допущены отдельные нарушения последовательности изложения 4.Беден словарь и однообразны употребляемые синтаксические конструкции, встречается неправильное словоупотребление. 5.Стиль работы не отличается единством, речь недостаточно выразительна. В целом в работе допускается не более 4 недочетов в содержании и 5 речевых недочетов. | Допускаются: 4 орфографические и 4 пунктуационные ошибки, или 3 орф. и 5 пунк., или 7 пунк. при отсутствии орфографических (в 5 кл.- 5 орф. и 4 пунк., а также 4 грамматических ошибки |
| «2» | Работа не соответствует теме. Допущено много фактических неточностей. Нарушена последовательность мыслей во всех частях работы, отсутствует связь между ними, работа не соответствует плану. Крайне беден словарь, работа написана короткими однотипными предложениями со слабо выраженной связью между ними, часты случат неправильного словоупотребления. Нарушено стилевое единство текста. В целом в работе допущено 6 недочетов и до 7 речевых недочетов | Допускаются: 7 орф. и 7 пунк. ошибок, или 6 орф. и 8 пунк., или 5 орф. и 9 пунк., или 9 пунк., или 8 орф. и 5 пунк., а также 7 грамматических ошибок |
Урок № 11. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Изложение: «Петух «спас» («Агытан «утарен»)
В.В.Кузнецов, Н.В.Кузнецова «Изложений сборник 5-9 класс», Йошкар-Ола, 2010ий, стр.18.
ПЛАН.
Йыван коча олымбалне комбигым кўтен шинча.
Кумык шу‰галтше Сашам чыланат ончат.
Сашам агытан чў‰галеш.
Рвезе лўдын куржеш.
Кредалаш йєратыше агытан деч чыланат лўдыт.
Агытан Сашам нечкылык деч утарен.
Шокшо ке‰еж кечын Йыван коча капка ончылнысо олымбалне комбиге-влакым кўтен шинча. Игышт-влаклан куанен, узо комбо тавалтен-тавалтен колта. А умбалнырак агытан ден чыве-влак ужар нєргє шудым чў‰гат.
Саша, Йыван кочан уныкаже, корно покшелне модшыла, кумык шу‰галте да нержым кучен шорташ тў‰але. Йолжо йо‰ылыш кандыра о‰геш чикталтын. Йочан шортмыжым чыве ден комбо-влакат, кочат ончат, но полшаш иктат огеш вашке. А кугешныше агытан, пуйто тидымак вучен, йоча деке лишеме да йолжо гыч чў‰гал шындыш. Саша вуйжым нєлтал ончале. Воктен шогышо агытаным ужылалтышат, кочаж дек куржын колтыш.
Агытан почешыже покташ тарванен ыле, но коча деч лўдє, чарнен шогале.
Тиде агытан деч чыланат лўдыт: йоча ден ўдырамаш-влак ўмбаке вигак тєршта, вольык да сурткайык дене лўдде кредалеш. Кызытат Сашам пурак деч утарыш.
(П.Столяров.116 мут)
Урок №15. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Контрольный диктант «Дорога»
Акланов Г.А.«Сборник диктантов», Йошкар-Ола, 2003 г., стр. 41
Мый изи тайыл почеш кўзем. Йырым-ваш кумда пасу. Але шукерте огыл гына тыште шурным тўредыныт. Комбайн деч кодшо той тўсан олым ора-влак койыт.
Корно пуракыште пєрткайык тўшка чогымата, йоген кодшо пырчым чў‰га. Пєрткайык-влак семынышт ала-мом чиоклышт, тєрштыльыч да южыш нєлталтыч.
Коремйолыш волем. Солыде кодшо оралгыше шудо палыдыме вўдыжгє пушым луктеш да нерым чыгылта. Шўльє э‰ер воктенсе вондерат, омыжат пуйто нералтен колтеныт. Вўд ке‰ежымсе деч яндарештын.
Корно изи э‰ер воктеке мият, изи кўвар гоч лектеш, курыкыш кўза да мыйым чодырашке пурта. Кушто тудын мучашыже? Мыланем тыгай йо‰гыдо корно дене нимогай мучашым палыде ошкылаш сай. Молан мучашыже? Тўня кумда. Корно мучашдыме.
(102 мут)
Урок № 21. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Изложение «Не трогайте гнездо» («Пыжашым ит тўкє»)
В.В.Кузнецов, Н.В.Кузнецова «Изложений сборник 5-9 класс», Йошкар-Ола, 2010ий, стр.21.
План:
Йоча-влак чодыраш каяш кутырен келшат.
Шыже пўртўс кумылым нєлта.
Ольош ур пыжашым ужылалта.
Миша йолташышжым йо‰ылыш паша деч кора‰да.
Ояр шыже кече. Ольош ден Миша чодыраш каяш те‰гечак ямдылалтыныт. Эрдене аваштын кычкырымыштым вучыдеак тєрштен кынельыч. Теве ынде курал шуктыдымо пасу ўмбач вигак чодыра велыш ошкылыт. Йо‰гыдо юж, пундышдыме кава йоча-влакын кумылыштым нєлтат, куржын колташ таратат.
Теве чодырашкат толын шуыч. А туштыжо могай сєрал! Пуше‰ге-влакын лышташышт шыже сем дене пуйто вальсым куштен камвозым.
Кенета Ольош чарналтен шогале. Тудо чара‰ше пуше‰ге укш вожынышто урын пыжышыжым ужылалтен. Йолташыжым єрыктарен, шыр-шор тушко кўзенат кайыш.
- Миша! Миша! Ончо! Пўкшыжє, по‰гыжо мыняр шуко! Корзинкамым шуялте-ян, пўкшыжым оптен волтем! – кычкырале Ольош.- Ноен кычал кошташат ок кўл. Чыла ямде!
- Уке, - Миша тореш пелештен колтыш. – Ур пўкшым, по‰гым телылан кочкашыже ямдылен. Мемнанат веет мє‰гыштына варене, компот, тўрлє салат уло. Урат телыгочлан кочкашыже ямдылен. Тудын кочкышыжым налына гын, шужен колен кертеш. Уке, огына тўкє! Умылышыч?
- Умылышым, - кумылдымын каласыш Ольош да ўлыкє тєрштен волыш.
Йоча-влак, теат нимогай пыжышым ида тўкє. Пўртўс илышым айдеме локтылшаш огыл.
(И.Александрова. 145 мут)
Урок № 30. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Контрольный диктант «Дуб»
З.В.Учаев «Сборник диктантов», Йошкар-Ола, 2003 г., стр. 22.
Тумын ўмыржым шўдє ий дене висат. Мландыш келге вожым колтышо пуше‰ге чара пасуштат пе‰гыдын шога. Козыра шўмжє комешталташ тў‰алеш гынат, тудо шке вийжым ок йомдаре. Писе мардежат да чыташ лийдыме йўштє-шокшат ок лўдыктє. Пе‰гыде пуше‰ге кеч-могай нелылыкым шке ўмбакше налеш да кеч-кунамат се‰ышыш лектеш.
Да таклан огыл ме родо-тукымлан поян ешым тумо дене та‰астарена. Илышыш келге вожым колтышо, икоян улмыж дене ойыртемалтеш. Икте-весылан э‰ертен, ваш полшен да ваш ўшанен илымаш кажным кугешнен ойлаш кумыла‰да.
(80 мут)
Урок № 40. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Контрольное изложение «Пуговица» («Полдыш»)
В.В.Кузнецов, Н.В.Кузнецова «Изложений сборник 5-9 класс», Йошкар-Ола, 2010ий, стр.30.
План:
Илен улмаш Полдыш.
Тудо эре эрык нерген шонен.
Икана изиш гына ыш утло.
Но вескана утлен керте.
Эрыкысе илыш ыш келше.
Полдышын вараш кодшо умылымашыже.
Илен улмаш Полдыш. Тудо тувырын шўшажым полдыштен. Эрдене полдыштат, кастене мучаштарат. Вара тувырым шкафыш сакалтат. А тушто пич тымык.
- Эх, кеч ик гана тышеч утлаш ыле. Эре озам ончо: тудо кушко кая, тыят – тушкак. Шер темын.
Икана Полдыш оза деч чуч гына ыш утло. Теве-теве тувыр деч ойырла. Но уке, озавате тидым шекланен шуктыш, угыч пе‰гыдын гына урген шындыш.
Но икана содыки мучыштен да… корно мучко пєрдын каен.
- Теве мый ынде эрыкыште улам! Ынде, мом шонем, тудым ыштем! – йывыртен кычкыралын.
Но полдышын куанже вашке шулыш. Тудо изи кў моклакаш шўртньышат, лыпланыш. Мландыш лап возо. Мыняр толашыш гынат, тетла кынел ыш керт. Тып-тымык. Йырваш нимат огеш кой. Коклан гына воктечын иктаж-кє кая. Южыжо тошкалынат эрта.
- Арам мый эрыкыш вашкышым, - келгын шўлалтен тунам Полдыш. – Векат, кажныже шке верыште лийшаш.
(Ю.Соловьев, 127 мут)
Урок № 47. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Предупредительный диктант «Весенний день»
Акланов Г.А.«Сборник диктантов», Йошкар-Ола, 2003 г
Шошо кече ояр кава гыч ласка кумылан оза гай шыргыжеш. Тудо ке‰ежымсе гай чодырик ок когарте, тєр да шыман ырыкта, шийын-волгыдын иле мландым вўдылеш. Кече почеш чыла пўртўсат куанен йывыртышын коеш. Южо вере почеш кодын йогышо шошо вўд тыгыде аршаш о‰гыр гай мура, корно лакыште да а‰а йыра‰ыште шинчыше вўд шала вере пудыргышо воштончыш гай йылгыжеш. Кодшо лум коремлаште да оралте воктен кырт-карт коеда, кечын чулым кидше лумым ош мера‰ кожымо гай тушечынат кожа.
Тўрлє кайыквусат шошо йўкын йўклана. Йо‰гыдо пасушто турий йўк шергылтеш, таче-эрла лекшаш куралшым пасушко ўжеш, ялыште корак лўшка, шырчык чарныде мура, коклан пыл йымач турня-влак кычкырлен эртат. Яллаште пий оптымат, агытан мурымат телымсе семын огыл, вес семын шокта.
(Ш. Осып. 110 мут.)
Урок № 52. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Контрольное изложение «Свою ошибку понял» («Йо‰ылышем умыленам»)
В.В.Кузнецов, Н.В.Кузнецова «Изложений сборник 5-9 класс», Йошкар-Ола, 2010ий, стр.31.
Ушышкем изи годсо ик случай толын пурыш. Ме тунам Славик йолташем дене тў‰алтыш класслаште тунемын улына. Коктын коремыш кўм кышкылт модаш тарванышна. Ончена, вуй ўмбалнына кайык-влак кычкырат, чо‰ештылыт. Изирак пуше‰гыште кайык пыжаш коеш. А туштыжо икмыняр иге кия, чыланат кочкаш йодыт.
Мыланна о‰ай чучо. Пуше‰гыш кўзаш да кайыкиге-влакым ончалаш шонен пыштышна. Славик вашке гына пуше‰гыш кўзен кайыш. Мый тудым, вуйы нєлтен, ўлыч ончем. Тушеч ныл игым нумал волтыш. Нуно кугу умшан улыт, кочкаш йодыт. Вуйыштым ниялткален, ик жап ончен шогышна. Кўшыч камвоч кертыт манын, пыжашым ўлан кодышна, ужар шудым оптышна. Авашт пеш кычкыра.Кайыклан полшымыланна куанен, мє‰гє куржна.
Школ деч вара эрлашыжым адак модаш лекна да кайыкиге0влак нерген шарналтышна. Куржын мийышна, ончена, а тушто ик кайыкигат уке… Изиш гына шортын шым колто.
Тылеч вара ие кайык пыжашымат тўкен омыл.
(В.Чернов, 130 мут)
Урок № 63. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Контрольный диктант «Весна»
Акланов Г.А.«Сборник диктантов», Йошкар-Ола, 2003 г., стр.26
Шошо вашкенак вашка… Телыгоч малаш йєратышымат помыжалтарыш, тудым шокшо верже гыч мечыла тєрштыктен лукто.
Ошымшўлышат шулдыр ўмбак кўзыш, шокшо кечылан куанен ызген чо‰ештылеш. Шошо вўд коремлам, чодырам шыжым йогышо лышташ деч эрыктыш, тушко тўрлє кайыкым, янлыкым илаш вера‰дыш. Мландўмбалне илыше-влаклан йокрок ынже лий манын, шыжым ўден кодымо пеледыш йыра‰лам вўдыжтарыш, ырыктен шыматыш. Ик-кок кече гыч чо‰гаталаште, кукшырак верлаште нарынче тўсан пеледышат кояш тў‰але. Чодыраште, пасушто илыше кайыклан эр гыч кас марте мураш кўштыш.
Шошо тўс ке‰ежымсе гай мотор огыл гынат, шке йўк-йўанже дене поян.
Шып колыштат гын, шуко колаш лиеш. Шошо шкенжым чыла вере палдара.
(Ф.Майоров. 98 мут)
11 103
3 601 
