Основная общеобразовательная школа Ярминский филиал
муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение
средняя общеобразовательная школа села Маядык
муниципального района Дюртюлинский район Республики Башкортостан
Согласовано Утверждено
Зам.зав.филиалом по УВР: Директор школы:
_________/Султангирова Н.Д./ __________/Ишалин А.И./
« ___ » _____ 2017 г. Приказ № __ от « ___ » _____ 2017 г
КОНТРОЛЬНО – ИЗМЕРИТЕЛЬНЫЕ МАТЕРИАЛЫ
2017-18 учебного года
по предмету: родной (марийский) язык (7 класс)
Рассмотрено:
Руководитель МО:________/Гайнутдинова А.У./
Протокол: №___, от ___________2017 года
Учитель: Алексеева Ирина Семеновна
Пояснительная записка
НОРМЫ ОЦЕНКИ ПИСЬМЕННЫХ КОНТРОЛЬНЫХ РАБОТ
I. Рекомендуемые нормы оценки за ДИКТАНТ
| Отметка | Число ошибок (орфографических и пунктуационных) |
| «5» | 0/0, 0/1, 1/0 (негрубая ошибка) |
| «4» | 2/2, 1/3, 0/4, 3/0, 3/1 (если ошибки однотипные) |
| «3» | 4/4, 3/5, 0/7, 5/4 в 5 классе; 6/6 (если есть ошибки однотипные и негрубые) |
| «2» | 7/7, 6/8, 5/9, 8/6 |
В контрольной работе, состоящей из диктанта и дополнительного (фонетического, лексического, орфографического, грамматического и т.п.) задания, выставляются две оценки (за диктант и за дополнительное задание).
При оценке выполнения дополнительных заданий рекомендуется руководствоваться следующим:
| Балл | Степень выполнения задания |
| «5» | ученик выполнил все задания верно |
| «4» | ученик выполнил правильно не менее 3/4 заданий |
| «3» | выполнено не менее половины заданий |
II. Критерии и нормативы оценки ИЗЛОЖЕНИЙ и СОЧИНЕНИЙ
Основные критерии оценки за изложение и сочинение
| Оценка | Содержание и речь | Грамотность |
| «5» | 1.Содержание работы полностью соответствует теме. 2.Фактические ошибки отсутствуют. 3.Содержание излагается последовательно. 4.Работа отличается богатством словаря, разнообразием используемых синтаксических конструкций, точностью словоупотребления. 5.Достигнуты стилевое единство и выразительность текста. В целом в работе допускается 1 недочет в содержании 1-2 речевых недочета. | Допускаются: 1 орфографическая, или 1 пунктуационная, или 1 грамматическая ошибки |
| «4» | 1.Содержание работы в основном соответствует теме (имеются незначительные отклонения от темы). 2.Содержание в основном достоверно, но имеются единичные фактические неточности. 3.Имеются незначительные нарушения последовательности в изложении мыслей. 4.Лексический и грамматический строй речи достаточно разнообразен. 5.Стиль работы отличается единством и достаточной выразительностью. В целом в работе допускается не более 2 недочетов в содержании и не более 3-4 речевых недочетов. | Допускаются: 2 орфографические и 2 пунктуационные ошибки, или 1 орфографическая и 3 пунктуационные ошибки, или 4 пунктуационные ошибки при отсутствии орфографических ошибок, а также 2 грамматические ошибки |
| «3» | 1.В работе допущены существенные отклонения 2.Работа достоверна в главном, но в ней имеются отдельные фактические неточности. 3.Допущены отдельные нарушения последовательности изложения 4.Беден словарь и однообразны употребляемые синтаксические конструкции, встречается неправильное словоупотребление. 5.Стиль работы не отличается единством, речь недостаточно выразительна. В целом в работе допускается не более 4 недочетов в содержании и 5 речевых недочетов. | Допускаются: 4 орфографические и 4 пунктуационные ошибки, или 3 орф. и 5 пунк., или 7 пунк. при отсутствии орфографических (в 5 кл.- 5 орф. и 4 пунк., а также 4 грамматических ошибки |
| «2» | Работа не соответствует теме. Допущено много фактических неточностей. Нарушена последовательность мыслей во всех частях работы, отсутствует связь между ними, работа не соответствует плану. Крайне беден словарь, работа написана короткими однотипными предложениями со слабо выраженной связью между ними, часты случат неправильного словоупотребления. Нарушено стилевое единство текста. В целом в работе допущено 6 недочетов и до 7 речевых недочетов | Допускаются: 7 орф. и 7 пунк. ошибок, или 6 орф. и 8 пунк., или 5 орф. и 9 пунк., или 9 пунк., или 8 орф. и 5 пунк., а также 7 грамматических ошибок |
Урок № 9. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Контрольный диктант «Ветер играет»
З.В.Учаев «Сборник диктантов», Йошкар-Ола, 2003 г., стр.112.
Эркын-эркын кече лумым шулыктарен пытарыш, вўдыш савырен йоктарен колтыш, пасу ден олыкым топландарыш. Пуше‰гылаште лышташнер эше печкалтын огыл. Апрель мардежын чара укш коклаште чо‰ештыл шерже теме. Тунам тудо ўмашсе лышташ ора дене модаш тў‰але: тушто ондак ала-мом шолыпрак пургеде да семынже шыве-шыве мутланен шогышат, єрдыжкє чо‰ештен кайыш; уэш пєртыльє, лышташ орам орадыла кўшкє нєлталын, йыр пєрдыктылын, мє‰геш мланде ўмбаке кудалтыш, нойышо е‰ семын пыртак каналтышат, пуше‰ге ше‰геч йышт толын лекте да лышташ орам уэш туржаш тў‰але.
Тиде сўретым ончен, мылам тыге чучо: пуйто тыште мардеж огыл орадылана, а ўмашсе лышташ, мланде ўмбалне пытартыш эрыкшым шижын, шер теммешке юарлен коднеже.
(100 мут).
Урок № 20. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Контрольное изложение «Как Тоймет осветил дом»
В.В.Кузнецов, Н.В.Кузнецова «Изложений сборник 5-9 класс», Йошкар-Ола, 2010ий, стр.79
Ожно, керосин уке годым, пєрт кєргым изике дене волгалтареныт. Ик е‰ чарныде изикеш чырам пижыктыл шинчен. Йўлышє чыран изи тулшолжо волысо вўдыш йоген. Кажне каслан пеш шуко чырам ямдылаш кўлын.
Тоймет тўрлє вере котмаштыже керосин лампым первый ужын да налын конден.
Ик шокшо ке‰ежым Тоймет илыме ял пасушто уржам шолем кырен каен, урлыклан ўдашат кодын огыл. Поян-влак, тошто каваныштым кырен, уржам шергын ужаленыт, чот поеныт веле. А йорло-влаклын ойго толын. Тоймет ик поян деке уржам йодым миен. Поян єрышыжым веле ниялта. Тарзылан толеш гын, ўдаш уржам пуаш лие.
Тарзе лияш огыл, а вўдым йўлалтен, поянын пєрт кєргыжым волгалтарен кертмыж нерген Тоймет ойлен.
Поян йорло е‰ын ушыжо каен манын шонен. Коктын ўчашаш келшат. Йорло е‰ вўд дене пєртым волгалтарен кертеш гын, поян йорлылан ўдашыже кум воз уржам пуа. Тидым ыштен ок керт гын, у ий марте йорло тарзылан толеш.
Ял старостам ўжын кондат, пошкудо-влакым кычкыралыт. Тоймет ден поян кидым кучат, староста кидым кўрлеш. Тоймет кўсенже гыч лампе атым луктешат, вўдым тема (лампыште изиш керосин улмаш, вет керосинже чыл вўд гаяк коеш). Тулым лампе тасмаш пижыктат, пєрт кєргє волгалт кая. Ончаш погынышо-влак Тойметым юзылан шотлен лўдыныт.
Атеш вўдым темен, поянат тулым пижыктен ончен – вўд огеш йўлє. Вара Тойметын керосинжым ўпшыч онча. Йорлын вўдшє ўпшалтеш.
- Тиде ик олмышто шинчыше, амыше вўд, сандене ўпшалтеш, - вашешта Тоймет.
Поян кум воз уржам йорло деке намиен кода гын, йорло тудым вўд йўлалташ туныкташ лие.
Поян кум воз уржам Тоймет деке намиен кодаш тарзыже-влаклан кўштен. Тоймет кок воз уржажым шкеж гаяк йорло-влаклан ўдашышт пуэн.
Урок № 29. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Изложение «Два родника».
В.В.Кузнецов, Н.В.Кузнецова «Изложений сборник 5-9 класс», Йошкар-Ола, 2010ий, стр.80
План.
1. Кок памаш.
2. Изи памашын ойгыжо.
3. Полыш.
4. Памашын угыч ылыжмыже.
Мемнан кундемысе шуко памаш коклаште ожнысек кок памаш яндар йÿштö вÿдым олык тайылыш йоктарен. Йырым-йыр чодыра гÿжлен шоген. Ужар укшерлаште тÿрлö кайык-влак та‰асен муреныт. Эр юалге дене шордо, шке презыжым вÿдалтен, ик памаш деке толеден. Чон куанен нуно яндар вÿдым йÿыныт. Памаш воктеч эртыше корные‰-влакат памаш вÿдым подылде каен огытыл.
Жап эртен...
Икана кок памаш кок пÿя сереш вашлийыныт да шке илышышт, куанышт да ойгышт нерген ойленыт.
Изирак памаш йыр ончычсо семын чашкер гÿжлен огыл. Эртыше сар жапыште тудым руэн пытареныт. А угычын нигöат шындаш пижын огыл. Йöра кугурак памашыжын пура уло. Весыжым, изиракшым, сер гыч урылтшо рок койын-койын пызырен.
Йоча-влак памашлан полышым пуаш лийыч. Нуно мє‰гышт гыч товарым, кольмым налын тольыч. Паша тў‰але: иктышт корем воктеч арама ден тополь укшым руэн кондат, весышт лакым кÿнчен шындылыт.
Паша шолеш. Памаш вÿд куанымыж дене утыр чот шолын йога, ший тÿсан вÿдъярымжым йоча-влаклан рÿзалта, яндар йÿкшат муро семынак шокта.
Тыге ик кечыште йоча-влак памаш йыр пуше‰гым шындышт. Икмыняр жап гыч лышташ иланен лекте. А Эчанын кочаже памаш йыр пурам ыштен шындыш – сондыкла веле коеш.
Памашшинча, утыр вия‰ын, пÿяшке шоргыктен йога. А тушто тÿрлö кол-влак ракатланен ийын коштыт.
Памашат, кол-влакат, тÿрлö кайыкат йоча-влаклан эре таум ыштат.
Урок № 37. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Контрольный диктант «Весна»
З.В.Учаев «Сборник диктантов», Йошкар-Ола, 2003 г., стр.142.
Январь гыч игече палымын-палыдымын шошо велыш тайна. Тыгак лийшаш, вет ынде кечат тарванен. Тиде жап гыч игече шке савыртышыжым ончыкта. Чÿчкыдынак, ош кумда шовыржым шарен, чыла вере шушо поран писын куржталаш тў‰алеш. О‰айымат ышта, удаланат койышыжо сита. Теве чо‰гата гыч тале мардеж чыла лумым ÿштын на‰гая. Тыгай пасушто колхозник ден совхоз пашазе-влаклан вийын шогалде, тушто лумым кучаш пижде ок лий. Уке гын кокияш шурно лектыш катыкем кертеш.
Чодыраште илыше-влак, шийын юалтарыше мардеж деч шылын, кожер коклаште авыртышым муыт. Тушто сайынак ÿшык, адакше чыла вереак лум утыж дене кÿжгö огыл. Мыняржым кож шке вачÿмбакыже налын. Тидыжым тудо нумал кертеш; лум пызыралеш гынат, укшыжо ок тодылалт, лывырга веле. Кунамже тудым мардеж шкежак почкен ястара.
(111 мут)
Урок № 44. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Изложение: «Школьный сад»
В.В.Кузнецов, Н.В.Кузнецова «Изложений сборник 5-9 класс», Йошкар-Ола, 2010ий, стр.87
Ончыч кок пачашан кугу школ олмышто пуста вер ыле. Кызыт тудым те иканаште огыда пале. Эше тунеммына годымак ме тышакын тÿрлö пуше‰гым шындышна. Ынде нуно кушкын шогалыныт – ончен öрат. Тÿрлö-тÿрлö пуше‰гыла коклаште шкемын шындыме ладыра ломбемым кычалам.
Вияш аллей куэрым кок ужашлан шелеш. Теве сад тÿрыштак мотор куэ шога. Окса гай тыгыде ужар лышташлаже чевер кечеш шарла да шарла, лыжга мардежеш модеш. Моло-влак коклаште тиде куэ поснак ойыртемалтеш. Кö тудым шынден? Но нигузеат шарнен ом керт: Ала Яша, ала Аля?.. Умбалнырак – акаций, олмапу, сирень... Нуно пеш сöралын койыт! Теве шоптырвондо, э‰ыжвондо. Кугымöр пеледеш... А кушто мыйын ломбем?.. Теват ломбо, туштат ломбо. Нуно тыге сöрасеныт – чонет куана. Йывыртымем дене нуным шындыше ик озажымат шарналтен ом керт да тыге манам: «Тиде ломбым ме шынден улына!» Тек тыге лийже. Чынак огыл мо: мый, тый, тудо. Мемнан тунемме годымат, мемнан деч варат шынденыт. Тыгеже чыла тидым ме ыштен улына. Тÿшка пашаште - кугу вий! Теве ончыза: школ пеленсе садна кузе тÿзланен кушкеш. Тудо школышто тунемше-влакым веле огыл, а тышеч эртен кайыше чыла е‰ымат куандара. Тиде пÿртÿсым тунемше-влак шке кидышт дене сöрастареныт.
Урок № 51. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Контрольное изложение «Рубль»
В.В.Кузнецов, Н.В.Кузнецова «Изложений сборник 5-9 класс», Йошкар-Ола, 2010ий, стр.94
Валерикым аваже сакыр налаш колтыш. Уремыште Валерик Мишам вашлие. Магазиныш пырля ошкыльыч.
Магазин лишан Миша ала-молан кумык лийын кодо.
Валерик йолташыжым савырнен ончале. Тудыжо мланде ÿмбалне ала-мом муынат, кидшым куанен нöлтале. Кидыштыже – те‰ге окса. Миша окса дене кампеткым налаш лие. А кодшо оксаж дене кинош иктаж вич гана каяш лиеш.
Мутланен ошкылшыштла, Валерик ден Миша корнымат ышт шиж – магазин ончыко толын шуыч. Тыште калык эреак шуко.
Кенета Валерикын пылышыжлан шортмо йÿк шоктыш. Ик велыш ончале – иктат уке. Вес велыш ончале гын, воктенжак шортын шогышо изи ÿдырым ужо. ™дырын молан шортмыжым пален налаш Валерик тудын деке лишеме.
™дыр те‰ге оксам йомдарен улмаш. Аваже вурсаш тÿ‰алеш манын, лÿдын шортын. Шинчавÿдшö шÿргö мучко йыргыктен йоген.
Валерик кидшым кÿсеныш чыкыш, те‰геаш оксан шыр-шыр шоктымыжым кольо. «Мом ышташ? Мыланемат сакырым налман, - шоналтыш тудо. – ™дырланат полшаш кÿлеш. Авамлан каласем гын, садак огеш вурсо». Мишан мумо те‰ге оксаже ушышкыжо тольо. Но йолташыжын кышыжат йÿкшен. Очыни, тудо кампеткым налын да тодын шога.
™дыр адакат шорташ тÿ‰але. Валерик кÿсенже гыч аважын пуымо те‰геаш оксажым лукто да ÿдырлан шуялтыш. ™дыр шортмо кокла гычак Валерикын кидшым кора‰дыш.
- Тиде те‰ге тыйын. Ме тудым магазиныш толын шушаш годым йолташем дене коктын муна, - Валерик умылтара.
™дыр куаныш. Шортмыжым чарныш. Шинчаже чыл-чыл-чыл койын колтыш. Оксам налмеке, Валериклан пеш кугу таум каласыш.
Валерик ден ÿдырын шыргыж шогымышт годым магазин гыч Миша лекте. Тудо кампеткым кучен. Умшаштыжат тудак палдырна.
Изи ÿдыр Валерик ден Мишам эше ик гана порын ончале.
- Кугу тау. Поро кумылан улыда, - носовик дене шинчавÿдшым ÿштылал пелештыш. – Лÿмдаже кузе?
- Пионер! – йолташын шинчашкыже тÿткын ончалын вашештыш Валерик.
Мо лиймым Миша умылыш, вуйжым кумык сакыш. Нимом палыдыме ÿдыр, чеверласен, магазиныш пурыш. Валерик ден Миша, йÿк лукде, мö‰гышкышт ошкыльыч.
Урок № 54. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Диктант «Первый певец»
З.В.Учаев «Сборник диктантов», Йошкар-Ола, 2003 г., стр.151
Кызыт марий кокла гыч сай мурызо шуко уло. Нуно оперный театрыштат, эстрадный сценыштат мурат. А кö эн первый мурызо лийын? Ты йодышлан илалшырак-влак иктым, самырык-влак весым ойлат. Таче ме профессиональный первый мурызо Янаев нерген мутым луктына.
Тудын мурыжым эше 1936 ийыштак грампластинкыш возеныт. Тиде пластинка тунам Юл воктене, Пошкырт кундемыште, тыгак Урал марий-влак коклаште кумдан шарлен. Патефон гыч йоҥгалтше марла мурым чыланат кумыл нöлтын колыштыныт.
Мурызын лÿмжö Александр Александрович Янаев. Тудо Оршанка районысо Марий Ернур ялеш 1896 ийын 21 мартыште кресаньык ешеш шочын.
(110 мут).
Урок № 61. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Диктант «Сбор грибов»
Акланов Г.А.«Сборник диктантов», Йошкар-Ола, 2003 г., стр. 73
Ынде кок арня ночко игече шога. Теве кызытат тыгыде йÿр, тымык да ласка, чарныде выжгыкта. Мланде, вÿдым шупшын темше, кугун шÿлалта, парым луктеш. Чодыра ÿмбалне тÿтыра, шöр шо‰ла оварыше, налеш. Кече нöлтмö семын тудо вишкыдемеш, вара йöршын шула.
Чодыраште ночко. Могырлан ласка. Йÿр толшаш деч ончыч чодыра пеледыш поснак ÿпшалтеш. По‰го пагыт тÿ‰алеш.
Пушкыдо регенчан одеял йымач по‰го-влак нöлталтыт. Кояво‰го, куэрыште вуйжым нöлтышö, ÿйво‰го, пÿнчерыште выльгыжше, лышташпо‰го пушкыдо лышташ йымач кÿзат. Вашке рокнöлтыш чурийжым ончыкта. Кармыво‰гат, кожерла коклаште койышланыше, коедаш тÿ‰алеш. Но тудын моторлыкшо кумылым ок савыре, шке дечше кора‰да веле. Но тудым йöратышат уло. Шогертен чÿ‰гал-чÿ‰гал кая. Южгунам шордо, аяран по‰го ден эмлалтше, пурлын кая.
По‰го тÿняш логалат гын, шуко о‰айым ужат. Йоча-влак, по‰гым тыматлын налза, кÿзö дене арун пÿчса, тудын шочмо вержым аралыза. Тек тудо вес ийланат ÿнаржым арален кода.
(120 мут).
10 558
3 122 
