Попробуйте готовые материалы учителя на каждый урок для работы в классе и дистанционно.

СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Выбрать материалы

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Была в сети 25.12.2019 12:31

Санкибаева Индира Сәрсенқызы

Химия пәнінің мұғалімі

41 год

754

62 149

Подписчики

Подписки

Обо мне Блог Файлы Тесты Галерея Активность Награды

Қосылыстар формулаларын құрастыру

Категория: Химия

23.11.2019 09:37

Учебник: Химия. Вводный курс. 7 класс. Габриелян О.С., Остроумов И.Г., Ахлебинин А.К. 7-е изд., стер. - М.: 2013. - 160 с.

Просмотр содержимого документа
«Қосылыстар формулаларын құрастыру»

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Атомдағы электрондардың қозғалысы.

Мектеп: Орал қаласы №41 мектеп- лицейі

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Бергалиева Г.К.

СЫНЫП: 8

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:0

Тақырып

Химиялық қосылыстар формуласын құрастыру

Сабақ негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)

8.1.3.6 – «нөльдік қосынды» әдісімен қосылыстардың формуласын құрастыру.

Сабақ мақсаттары

- Химиялық қосылыстарды біледі және қосылыстағы формуласын құру ережесін ескере отырып, химиялық қосылыстың формуласын құрастырады.

-Бинарлы қосылыстардың тотығу дәрежесін табуда «нөлдік қосынды» әдісін қолданады.

- Химиялық қосылыстардың үш элементтен тұратын қосылыстың формуласын құрастыруда «нөлдік қосындысы» әдісін қолдана отырып есептеп шығарады, білімін қорытындылайды.

Бағалау критерийлері

- Химиялық қосылыстар формуласын біледі және «нөлдік» әдісті қолдана отырып, химиялық қосылыстардың формуласын құруы.

Тілдік мақсаттар

Химиялық қосылыстар формуласын құрастырып шығара алады.

Пәнге тән лексика мен терминология: тотығу дәрежесі, электртерістігі, атом, иондар, валенттік электрондар.

Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:

«Нөлдік» әдісі арқылы химиялық қосылыстардың формуласын құрамын, себебі....

Құндылықтарды дарыту

Жұптық жұмыста оқушылар бір- бірін тыңдап, ойларын ашық жеткізіп ынтымақтастықпен жұмыстанады. Бір- бірін құрметтеуге, пікірлерін тыңдайды.

Пәнаралық байланыстар

Физика- заряд, математика- теңдеу шешу.

Бастапқы білім

7.1.2.11 валенттілікті және олардың қосылыстардағы атомдық қатынастарын қолдана отырып, бинарлы химиялық қосылыстардың формулаларын дұрыс құра білу.

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

Ұйымдастыру кезеңі

Амандасу, түгендеу, жұптастыру

Әдіс: «Өз жұбыңды тап». Оқушыларды ортаға шақырып қолдарына қағаз қиындысын беремін. Қолдарыңа алған қағаз қиындысы арқылы енді өз жұптарыңызды тауып алыңыздар. Тапқан болсаңыздар. Қарасаңдар химиялық қосылыстың формуласы шыққанын байқадыңыздар. Осы жұп бойынша партамызға жұп болып отырайық.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

а) Белсенді тәсіл: «Бір минуттық әңгіме»

Оқушы бір- бірінен ақпарат алу дағдысын қалыптастыру. Оқушылар бір- бірімен әңгімелесу арқылы ой қорыта алады, жұптық жұмыс жүреді. Оқушылар қарама- қарсы сызық /парталас жұбы бойынша тізіліп тұрып бірінші адам сұрақ қояды, екінші адам жауап береді, екінші адам сұрағын қояды, бірінші адам жауап береді/ бойымен қатарға тұрып, жұптық әңгіме жүргізеді.

Иондар қалай түзіледі?
Иондар атомдар мен молекулалардың несімен ерекшеленеді?
Катион дегеніміз не?
Анион дегеніміз не?
Неліктен металдар сыртқы электрондық қабатындағы электрондарын беріп жіберуге тырысады, себебі?
Неліктен бейметалдар электрондарды қосып алуға тырысады?

ҚБ: «Қолпаштау» әдісі

Миға шабуыл: Өз жұбыңды тап бойынша жұптасқан болатынсыңдар.

- Одан нені байқадыңыздар?

- Не естеріңізге түседі?

- Қай элементтің валенттілігі І тең және эталон болып табылады?

- Оттектің валенттілігі неше?

ҚБ: «Мадақтау» әдісі /Жарайсыңдар оқушылар/

Химиялық қосылыстың формуласы жазылған парақша қиындылары.

Сабақтың ортасы

30 мин

Саралау тәсілі: «тапсырма»

Жұптық жұмыс: «Ойлан – жұптас- бөліс » әдіс арқылы жұмыстанады. Таратылған ресурстар (алгоритм) бойынша берілген мәтіндерді балалар оқып алады. Жұптағы оқушылар өз алдына ресурстарды оқиды. Алдарына химиялық қосылыс құруға арналған алгоритм тастаймын.

Бинарлы қосылыстардың формуласын құрастыру алгоритмі.

Қосылыс түрі	Ереже		Мысалы:
Бинарлы қосылыс типтері: 1.Металл және бейметал-дардан тұратын қосылыс		Элементтер таңбаларын тізбектеп жазамыз.		К және Ғ
		Бірінші орында металл таңбасы жазылады.		КҒ
		Әр элементтің иондарының зарядын жазамыз.		_-1_{ê +1ê} К⁰ +19)))) →К⁺¹ Ғ⁰+9)) →Ғ^-1 ^атом ^{2881 ион атом 27 ион} К⁺¹Ғ^-1
		Элементтерден кейін «нөлдік қосынды» алынатындай индекстерін қоямыз.		К⁺¹Ғ^-1
2.Бейметалл мен бейметалдардан тұратын қосылыс		Элементтер таңбаларын тізбектеп жазамыз.		Н және S
		Әдетте, бірінші орында электртерістілігі төмен бейметалл таңбасы жазылады.		НS
		Әр элементтің иондарының зарядын жазамыз.		Н⁺¹ S^-2
		Элементтерден кейін «нөлдік қосынды» алынатындай индекстерін қоямыз.		Н₂S Мұнда «крест ережесін» қолдануға болады. Химиялық қосылыста 1 деген сан салынбайды. 1 саны таңбаны білдіреді.
3.Үш элементтерден тұратын қосылыс		Элементтер таңбаларын тізбектеп жазамыз.		К және Мn және О
		Білетін элементерінің иондарының зарядын жазамыз. Ал белгісіз элементтің зарядын Х деп белгілейміз.		К⁺¹ Мn^х О₄^-2.
		Элементтерден кейін «нөлдік қосынды» алынатындай индекстерін қоямыз. Математикалық теңдеу әдісімен		К⁺¹ Мn^х О₄^-2. +1+ Х+(-2*4)= 0 +1+Х+ (-8) = 0 Х= +8 -1 Х= +7 Марганецтің тотығу дәрежесі +7 тең. К⁺¹ Мn⁺⁷ О₄^-2.

Ескертпелер:

І.Тотығу дәрежесі 0-ге тең қосылыстарға мысалдар:

1.Жай заттар: Н₂; Са; О₂

2.Күрделі заттар (атомдардың тотығу дәрежелерінің қосындысы?)

ІІ. Егер бинарлы қосылыстардың тотығу дәрежелерінің модульдері тең болса, онда формулада индекстер қойылмайды: Са⁺²О^-2

Оқулықпен жұмыс: 1.Жұптық жұмыс. Мектеп оқулығындағы тапсырманы орындап жұптар өз ара ой бөліседі.

Оқулықтағы №2,3 есепті шығарады.

Есептің шығарып болғасын, интербелсенді тақтада есептің шығарған жолы көрсетіліп, жұптар қателескен жерін ой бөлісіп талдайды.

2. Әдісі: « Конверттегі тапсырма »

Әр оқушылардың жұбына тапсырмалар беріледі.

1-тапсырма. Тотығу дәрежелері бойынша келесі қосылыстардың формулаларын құрастырыңдар.

А) фосфор (V) оксиді;	А) азот (ІІ) оксиді;
Ә) алюминий бромиді;	Ә) алюминий хлориді
Б) магний хлориді	Б) кальций нитриді

Дескриптор: 1. Атау бойынша формула құрастыра алады;

2. Элементтің тотығу дәрежесін таба алады:

2-тапсырма. Бинарлы қосылыстардағы әр элементтің тотығу дәрежелерін «нөлдік қосынды» әдісімен тап.

СН₄, ҒеСl₃; Аl₂S₃; SО₃

СаҒ₂; РН₃;Nа₂S; МgО

Дескриптор: 1.Химиялық қосылыстың тотығу дәрежесін таба алады.

2. Тотығу дәрежесінің қосындысы «нөлдік қосынды» әдісімен есептей алады.

3-тапсырма. Төмендегі химиялық қосылыстардағы әр элементтің тотығу дәрежелерін «нөлдік қосынды» әдісімен тап.

СаSО₄; Са СО₃; Н₂СО₃

Ғе(NО₃)₂; Ва SО₄ ;Н₃РО₄

Дескриптор: 1.Химиялық қосылыстың тотығу дәрежесін таба алады.

2. Тотығу дәрежесінің қосындысы «нөлдік қосынды» әдісімен есептей алады.

Осы тапсырмаларды орындап болғасын жұптар бір- бірімендәптерлерін алмасады. Жұп көршілерінің тапсырмасын интербелсенбі тақтадағы жауаппен тексереді. Жұлдызша қоя отырып бағалайды.

ҚБ: « Жұлдызшаңды сана» әдісі

Оқулық,

және т.б, флипчарт, алгоритм ресурсы.

дереккөз

8-химия

Оқулық

Дидактика-лық

материал

Сабақтың соңы

5мин

Қалыптастырушы бағалау тапсырмалары

Қорытындылауға «Элективті тест» әдісі. Бұнда интерактивті тақтадан сұрақтар әртүрлі жауабымен көрсетіледі. Қолдарындағы түрлі түсті қағаздар арқылы жауап береді.

Егер А жауабы болса, қызыл түсті

В жауабына жасыл түсті,

С жауабына көк түсті,

D жауабына сары түсті көтереді.

1.Қайсысында хлордың тотығу дәрежесі «0»-ге тең екенін тап.

А) НСl В) Сl₂ С) НСlО D) НСlО

2. Фосфордың тотығу дәрежесі - «+3» болатын қосылысын тап.

А) РН₃ В) НРО₃ С) Н₃РО₄ D) Н₃РО₃

3.Күкірттің тотығу дәрежесі - «-2» болатын қосылысын тап.

А) SО₂ В) Н₂ SО₃ С) Н₂S D) Н₂SО₄

4. Қай қосылыста оттектің тотығу дәрежесі «+2» болатынын тап.

А) ОҒ₂ В) SО₃ С) Н₂О D) Р₂О₅

ҚБ: «Бағдаршам» әдісі.

«Бағдаршам әдісі» - сабақтың соңын қорытындылауда «элективті тест» әдісі тапсырмасын орындауда оқушы өзін- өзі бағалауда қолданылады.

Дескриптор:

1	Химиялық қосылыстардың тотығу дәрежесін анықтай алады.	4
2	Тотығу дәрежесін есептей алады.	4
3	Элементтердің ауыспалы тотығу дәрежесін көрсете алатынын біледі.	4

Балл: 12- 10 балл – Қызыл түсті

9- 7 балл- Сары түсті

6-1 балл – Жасыл түсті

Рефлексия. «Плюс-Минус-Қызығамын» кестесі

Интербелсенді тақта, элективті тест, жауап белгісі.

Саралау-сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?

Бұл сабағымда белсенді оқыту тәсілдерінде «өз жұбыңды тап», миға шабуыл, «ойлан- жұптас- бөліс», «конверттегі тапсырма» орындалады, сабақтың өң бойында қалыптастырушы бағалау жүргізіледі. Жұптық жұмыс бағытындағы әдіс – тәсілдер бағытталып құрылды. Оқушылардың қарқынына қарай тапсырмалар әртүрлілігі беріледі.

Бағалау-оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Сабақ бойынша оқушылардың сабақты меңгеру деңгейін бағалауда жетілдіру, қолпаштау, сұрақтар жолдау арқылы жетелеуде, жұптар бір- бірін, өзара, өзін- өзі бағалау жүргізіледі.

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақтау

Заттардың құрамын таңбалар арқылы өрнектеп, оның химиялық қосылыстың формуласын жазуға болады.

Бинарлы қосылыстардың формуласын құрастыру алгоритмі

Қосылыс түрі	Ереже	Мысалы:
Бинарлы қосылыс типтері: 1.Металл және бейметалдардан тұратын қосылыс	Элементтер таңбаларын тізбектеп жазамыз.	К және Ғ
	Бірінші орында металл таңбасы жазылады.	КҒ
	Әр элементтің иондарының зарядын жазамыз.	К⁰ +19)))) →К⁺¹ Ғ⁰+9)) →Ғ^-1 ^атом ^{2881 ион атом 27 ион} К⁺¹Ғ^-1
	Элементтерден кейін «нөлдік қосынды» алынатындай индекстерін қоямыз.	К⁺¹Ғ^-1
2.Бейметалл мен бейметалдардан тұратын қосылыс	Элементтер таңбаларын тізбектеп жазамыз.
	Әдетте, бірінші орында электртерістілігі төмен бейметалл таңбасы жазылады.
	Әр элементтің иондарының зарядын жазамыз.
	Элементтерден кейін «нөлдік қосынды» алынатындай индекстерін қоямыз.

1.Қандай заттардың тотығу дәрежелері нөлге тең? Үш мысал келтір.

2.Тотығу дәрежелері бойынша келесі қосылыстардың формулаларын құрастырыңдар.

А) фосфор (V) оксиді;

Ә) алюминий бромиді;

Б) магний хлориді

3. Формулаларды құрастырыңдар:

А) шыны кесуде алмазды алмастыратын бор нитридінің (бор және азоттың қосылысы);

Ә) кеміргіштерге қарсы қолданылатын күшті у- мырыш фосфидінің (мырыш пен фосфордың қосылысы).

4.Формулалары берілген заттардың құрамындағы әр элементтің тотығу дәрежелерін анықтаңдар. СН₄

Химиялық формулаларды құрастыру.

1)Натрий оксидінің формуласын құрастыру.

А)периодтық кесте бойынша натрий ионының зарядын анықтаймыз, ол+1- ге тең (Nа⁺¹), оттектің тотығу дәрежесі оксидтерде әрқашан -2-ге тең.

Ә)Натрий оң зарядталған, сондықтан оны бірінші орынға жазамыз, ал екінші орында оттек жазылады. Крест әдісі бойынша мынаны аламыз:

2) Күкірт (ІV) оксидінің (SО₃) формуласын нан тотығу дәрежесін табу.

А)Күкірттің тотығу дәрежесі -х деп, ал оттектің тотығу дәрежесі -2 деп белгілеңіз.

Ә)Математикалық теңдеу әдісімен шығару.

Х+(-2*3)= 0

Х+ (-6) = 0

Х= +6

Күкірттің тотығу дәрежесі +6 тең.

3) Калий перманганатының / КМnО₄/ формуласынан тотығу дәрежесін «нөлдік қосынды» әдісімен табу.

А)

Ә)Математикалық теңдеу әдісімен шығару.

+1+ Х+(-2*4)= 0

+1+Х+ (-8) = 0

Х= +8 -1

Х= +7

Марганецтің тотығу дәрежесі +7 тең. К⁺¹ Мn⁺⁷ О₄^-2.

Қосылыс түрі	Ереже	Мысалы:
Бинарлы қосылыс типтері: 1.Металл және бейметалдардан тұратын қосылыс	Элементтер таңбаларын тізбектеп жазамыз.	К және Ғ
	Бірінші орында металл таңбасы жазылады.	КҒ
	Әр элементтің иондарының зарядын жазамыз.	К⁰ +19)))) →К⁺¹ Ғ⁰+9)) →Ғ^-1 ^атом ^{2881 ион атом 27 ион} К⁺¹Ғ^-1
	Элементтерден кейін «нөлдік қосынды» алынатындай индекстерін қоямыз.	К⁺¹Ғ^-1
2.Бейметалл мен бейметалдардан тұратын қосылыс	Элементтер таңбаларын тізбектеп жазамыз.
	Әдетте, бірінші орында электртерістілігі төмен бейметалл таңбасы жазылады.
	Әр элементтің иондарының зарядын жазамыз.
	Элементтерден кейін «нөлдік қосынды» алынатындай индекстерін қоямыз.