Кыргыз тили
3-класс
Азаматсың!
Жакшы!
Мындан дурусураак бол!
Аракеттен!
Сага кайсынысы туура келет?
Ө т ү лгѳн теманы кайталоо
Сүйлѳмдүн айкындооч мүчѳлѳрү
Жалаң жана жайылма сүйлѳмдѳр деп эмнени айтабыз?
Ээ менен баяндоочтон башка сɵздɵр айкындооч мүчɵлɵр боло алат.
Ээ менен баяндоочтон гана турган сүйлѳм жалаң сүйлѳм деп аталат.
Жайылма сүйлѳм баш жана айкындооч мүчѳлѳрдѳн түзүлѳт.
Сабактын темасы:
Байланыштуу кеп
Иш кагаздары
- Жаңы тема жɵнүндɵ түшүнүк алабыз.
- Аларга мисалдарды келтиребиз.
- Берилеген тапшырмаларды туура, так аткарганга арекет кылабыз.
Биз сүйлɵɵ үчүн сɵздɵрдү колдонобуз. Сɵздɵрдɵн сүйлɵмдɵрдү түзɵбүз. Сүйлɵмдɵрдɵн ар кандай тексттерди түзүп, оюбузду билдиребиз. Демек, биз оюбузду байланыштуу айтканга үйрɵнɵбүз.
Байланыштуу кепти оозеки жана жазуу жүзүндɵ билдирсек болот.
Күндɵлүк турмуштагы ар кандай кырдаалда оюбузду так жазып билдирүү үчүн атайын иш кагаздарын колонобуз. Алардын кɵптɵгɵн түрлɵрү бар.
Мисалы: түшүнүк кат, чакыруу, кулактандыруу, мүнɵздɵмɵ, ɵмүр баян, ишеним кат, арыз ж.б.
Алар атайын эрежеге салынып, так жана кыска жазылат.
Асыл апа чай ичип жатканда тасмалга алма жана апельсин койду. Анан кыздары менен балдарына апельсинди аарчып, бɵлүктɵрүнɵ жараша бирдей бɵлүп берди. Кичинекей кызы Элина эки бɵлүк апельсинге ыраазы болбой калды го. Аны бүтүн эле ɵзү жегиси келген го... Апасына минтти:
- Апа, апельсинди ким минтип ичинен эле бɵлүп койгон?
- Аны балдар бɵлүп жесин, ашык жебесин деп, бɵлүштүрүп койгон ичинен...-деди, тентек кызынын кɵзүнүн кыйыгы менен карап.
Кызы бул сɵздү угуп, дагы мындай деди апасына:
- Аа анда алманы бүтүн жеш керекпи?...
- Жок, -деди апасы дагы да токтоо,- алманы ɵзүлɵрү бɵлүп жесин деп бɵлбɵй жасаган...
Элина түшүнгɵн кишидей, кɵзүн чекчейтип башын ийкегиледи.
- Бул текстке ким кандай тема койду?
- Суроолуу сүйлɵмдɵр кайсылар?
- Асыл апа менен Элинага мүнɵздɵмɵ бер?
Суроолуу сүйлөм
- Апа, апельсинди ким минтип ичинен эле бɵлүп койгон?
- Аа анда алманы бүтүн жеш керекпи?...
Асыл апа менен Элинага мүнɵздɵмɵ
Асыл апа токтоо, барына бирдей караган эне.
Элина барын ɵзүмчүл болуп, ɵзү эле жегиси келди.
Сɵздү орду менен туура колдонуу
эне тилди так билүүнү билдирет.
Билип алгыла! Улуу адамдар силердей кезинде кандай болушкан?
Улуу акын Аалы атабыз бала чагында укмуштуудай куйма кулактыгы менен айырмаланчу. Кичинекейинде энесинен уккан жомокторду, манасчылардан уккан эпостун саптарын эртеси ɵзү теңдүү балдарга тɵкпɵй-чачпай жатка айтып берчү экен.
Ким ɵз эне тилинде таза сүйлɵбɵсɵ, ал ɵз элин, жерин сүйбɵгɵнгɵ тете.
Эмесе, иш кагаздарды туура жазууга үйрɵнɵлү.
? Келерки жумада биздин класстын ата-энелеринин чогулушу болот. Ал үчүн чакыруу кат жазуубуз керек. Анда тɵмɵнкү үлгүнү карап кɵрɵлү.
Үлгү: Чакыруу кат
Урматтуу Асыл апа жана Бекзат ата! Сиздерди Бишкек шаарындагы Айдаркан Молдокулов атындагы Улуттук инновациялык технологиялар мектеп-лицейинин
3 «а» классынын ата-энелеринин чогулушуна чакырабыз. Чогулуш 2020-жылдын 25-майында саат 9.00дɵ мектептин жыйындар залында ɵтɵт.
20-май, 2020-жыл.
Чакыруу катты жаздык. Эми жалпы окуучулардын жана мугалимдерин эсине салуу үчүн кулактандыруу да жазуубуз керек.
Үлгү: Кулактандыруу!
Урматтуу, 3 «а» классынын окуучулары, ата-энелер жана агай, эжелер!
2020-жылдын 25-майында 3 «а» класстын окуучуларынын ата-энелеринин чогулушу болот.
Каралуучу маселелер: Окуучулардын жыл боюнча жетишүү, катышуу деңгээлин, тартип жана тазалыгын талкуулоо жана классты жаңы окуу жылына даярдоо. Каалоочуларга эшик ачык.
Чогулуш мектептин жыйындар залында саат 9.00дɵ башталат.
Класс комитети
Үлгү: Түшүнүк кат
Мен 10-марттан 14-мартка чейин этим ысып ооругандыгымдан мектепке келе албай калдым. Ооруканага кɵрүнүп, дарыландым. Ал тууралуу доктурдун маалымдамасы бар.
Түшүнүк каттын ээси:
3 «а» класстын окуучусу Тилек уулу Айдар
15-март, 2020-жыл
Суроолорго жооп бергиле.
- Иш кагаздарды каалагандай эркин формада жаза берсек болобу?
- Иш кагаздары эмне үчүн керек?
- Азыр силер кандай иш кагаздарын жазганга үйрɵнүшүңɵр керек?
? Иш кагаздарын эне тилиңерде жаза билүүгɵ кɵнүккүлɵ.
Бул - сабаттуулуктун бир белгиси.
Эне тилин билбеген,
Эси жогун аныктайт.
Эне тилин сүйбɵгɵн,
Элин сүйүп жарытпайт.
Б. Сарногоев
Табышмактуу алмалар
оюну
5
1
3
7
6
1
2
4
- Байланыштуу кепти кандай түрдɵ билирсек болот?
2. Иш кагаздардын кандай түрлɵрү бар?
3. Түшүнүк катты кайсы учурда жазабыз?
4. Кандай учурда кулактандыруу жазабыз?
5. Эне тилин билбеген,
Эси жогун аныктайт.
Эне тилин сүйбɵгɵн,
Элин сүйүп жарытпайт.
Бул ыр саптары кайсы акынга таандык?
Кайсы сɵздɵр катылган?
Күндɵ отуруп ɵзүнчɵ,
Оң-тетири окуймун.
МЕЛАК, КАРЫЧ, ЗҮГƟ,
УЗОК, ҮГЗҮК НОФЕЛЕТ
Дал ушинтип шар окуп,
Таң калтырам далайды.
КАЛЕМ, ЧЫРАК, ƟГҮЗ
КОЗУ, КҮЗГҮ, ТЕЛЕФОН
Ашык тамгаларды алып сал
Аукылдуу биалиумди саомауйт, акоылсуыз киойимдио саумаойт.
Акылдуу билимди самайт, Акылсыз кийимди самайт.
Демек, балдар биз сүйлɵш үчүн ар кандай сɵздɵрдү колдонобуз. Ал сɵздɵрдɵн сүйлɵмдɵрдү жаратабыз. Ал эми ошол сүйлɵгɵн сɵздɵрүбүз бири- бирине байланышкан айта турган оюбузду билдирген сɵздɵр болуш керек. Айта турган оюбузду жазуу жана оозеки кеп түрүндɵ билдирсек болот экен.
Ар кандай кырдаалда оюбузду так жазып билдирүү үчүн атайын иш кагаздарын колонобуз.
Алар атайын эрежеге салынып, так жана кыска жазылат.
Тапшырма
Каалагандай
темада кулактандыруу жазгыла.