Ород арадай соёл

Ород арадай соёл

Соёл гээшэ ехэ үргэн удхатай үгэ болоно. Нэгэ арадай соёл бүхы дэлхэйн соёл, нэгэ бүлын соёл, нэгэ хүнэй соёл гээд байжа болохо. Намда соёл хадаа манай гүрэнэй соёл болоно.

Манай гүрэн ехэ гайхамшагтай һайхан юм. Зунай ааяма халуун байн гэһээ үүлэ хадхама үндэр ууланууд саһан дэнзэеэ яларуулжа байха. Үбэлэй янгинама хүйтэн байхада, бусалма халуун уһатай булагууд харьялжа байха. Иимэ һайхан ехэ орондомнай элдэб арадууд ажаһууна. Эгээ олониинь хадаа – ород яһатан.

Ород арад урданһаа хойшо бурхандаа мүлргэжэ, байгаалитаяа ехэ холбоотой байһан, гал уһаяа амиды шэнгеэр тооложо шүтэдэг һэн. Талха таряагаа, огородой эдеэ хоол тарижа, гэрэй амитадые барижа ажаһуудаг арад мүн.

Ород зон хүндэмүүшэ , айлшадаа хилээмэ дабһаар угтан абадаг, тулюур зондо туһалха гэжэ оролдодог.

Арбан юһэдэхи зуун жэлдэ ородой соёл ехэ хүгжэһэн юм. Энэ үедэ суута Александ Сергеевич Пушкин, Михаил Юрьевич Лермонтов гоё зохёолнуудаа бэшэһэн, Исаак Ильич Левитанай гарһаа гоё зурагууд гараһан, Владимир Владимир Маяковский, Анна Андреевна Ахматова мартагдашагүй шүлэгүүдые бэшэһэн байна. Энэ үеэр олон номууд хэблэгдэжэ эхилээ, музейнууд бии болоо, олон хото городууд баригдаа.

Хэдышье хүндэ байдал тогтобол ород зоной соёл өөрынгөө харгыгаар һалбаржал байгаа. Арад зонойнгоо бүхы һайниие суглуулжа шадаа.

Ород соёлоор бүхы дэлхэйн зон һонирходог, үзэдэг. Санкт-Петербург ерэжэ, эрмитаж соогуур һонирхон ябадаг, Москвада Третьяковска музей соохи зурагуудые һайшаадаг. Ород арадай һайндэрнүүдтэ ерэжэ хүхилдэдэг: хабартаа «Масленица, Пасха, Святки, намартаа – Покров гэхэ мэтэ.

Соёл хадаа арадайнгаа зүрхэ сэдьхэл, һанаа бодол харуулдаг. Бидэ ород арадай соёл гэхэдээ, гоё угалзатай самса, сарафан үмдэһэн хүбүү басагадые гэлсэнэбди. Хубсаһа хунарынь, амһартануудынь, байра байдалынь, өөрын онсо маягтай, дуунуудынь, оньһон үгэ, таабаринуудынь хурса, баян хэлэтэй.

Бидэ нэгэдэхи ангиһаа эхилжэ, ород арадай дуу, онтохо үзэдэг байгаабди. Намда, буряад хүндэ, эдэнь һайшаагдадаг һэн. Хараад үзэхэдэ, манай соёлой зарим юумэн адлирхуу.

Соёл гэжэ ехэ үргэн, уужам, Росси гүрэнэймнай тала дайда мэтэ. Энэ гүрэндэ ажаһуужа байһан арад зон ород соёлтой үхибүүдээ танилсуулжа байха болонобди. Энэ манай уялга.

Базарова Дарина, РБНЛИ № 1